زنجبیل شامی (به انگلیسی : Inula helenium) گیاهی دارویی است که به عنوان مکمل غذایی برای سلامتی استفاده می شود. این گیاه بومی اروپاست و در طب سنتی چین از آن استفاده های زیادی می شود.
زنجبیل شامی هنگامی که به عنوان مکمل غذایی استفاده می شود، اغلب به عنوان یک ماده ضد میکروبی یا برای تسکین مشکلات تنفسی و دستگاه گوارش است.
طبع زنجبیل شامی چیست؟
چنانچه در رابطه با طبع زنجبیل شامی سوالاتی نظیر: طبع زنجبیل شامی چیست؟ و یا، طبع زنجبیل شامی گرم است یا سرد؟ و یا حتی، طبع زنجبیل شامی تر است یا خشک؟ سوالاتی برای شما پیش آمده است، خوب است بدانید که طبع زنجبیل شامی گرم و خشک است.
بنابراین زنجبیل شامی برای سرد مزاجان مناسب بوده و توصیه می شود گرم مزاجان در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.
خواص فوق العاده ی زنجبیل شامی
در این بخش از طب شناس به بررسی خواص فوق العاده ی زنجبیل شامی خواهیم پرداخت. این خواص به طور کلی شامل موارد زیر میشوند:
- ضد کرم شکم: یک گرم یا 2 گرم در 200 سی سی آب جوشانده میل شود.
- ضد سمّ مار و حشرات سمّى: در استعمال خارجى به عنوان تریاق ضد سمّ مار و حشرات سمّى استفاده می شود.
- بند آوردن اسهال: در کشور کره از ریشه ی راسن برای بند آوردن اسهال استفاده می گردد.
- تونیک: از سرشاخه‌هاى گلدار گیاه در اغلب داروخانه‌هاى چین به عنوان داروى تونیک استفاده می گردد.
- رفع مالیخولیا و احساس وحشت و ترس: از دمکرده ی این گیاه استفاده شود.
- مسکن درد مفاصل و روماتیسم و سیاتیک: شستن ورم ها با دم‌کردۀ راسن در سرکه مفید است و محلل ورم مى‌باشد.
- رفع طنین و صدا در گوش: استعمال قطرۀ آن در گوش براى رفع طنین و صدا در گوش مفید مى‌باشد.
- درمان چاقی ران و باسن: از دمکرده زنجبیل شامی استفاده گردد.
- درمان بیماری های سودا و ورم پوستی و دانه های جلدی و خنازی: از ریشه آن را به صورت ضماد استفاده گردد.
- تسکین خارش سودا: 10 گرم ریشه راسن را در 200 سی سی آبجوش به مدت 20 دقیقه دمکرده سپس کمپرس گردد.
- درمان وبا
- درمان تب مالاریا
- رفع التهاب لوله هاى گوارشى
- درمان اسهال خونى
- قابض
- مقوى معده
- شادی آور
- مقوى قلب
- مقوی دهانه معده
- مقوی نیروى جنسى و مثانه
- از بین برنده ی انسداد مجارى کبد و طحال
- رفع گاز و نفخ
- مسکن دردهاى سر و کبد
- باز شدن قاعدگى
درمان تومور در سرطان سینه
طی مطالعه‌ی تازه‌ای که نتایج آن در نشریه‌ی پزشکی پژوهش‌های فیتوتراپی منتشر شدند، دانشمندان توانایی صدها عصاره‌ی گیاهی را برای پیشگیری از رشد تومورهای سرطان سینه ارزیابی کردند.
طبق نتایج این مطالعه، عصاره‌ی ریشه‌ی زنجبیل‌شامی یکی از قوی‌ترین موارد برای این هدف به شمار می‌رود. این عصاره‌ی گیاهی به طور موثر باعث توقف تقسیم سلول‌های سرطانی، و در نتیجه، مهار رشد تومورها میشود.
درمان مشکلات ریوی
سال‌های سال است بومیان آمریکایی از زنجبیل‌شامی برای پاکسازی مخاط اضافی که باعث اختلال در کارکرد ریه میشود، استفاده می‌کنند. این گیاه دارویی به عنوان عامل ضد باکتری موثر و طبیعی برای ریه شناخته میشود؛ به خصوص برای آن‌هایی که در معرض خطر ابتلا به عفونت‌هایی نظیر برونشیت قرار دارند. همچنین، زنجبیل‌شامی به دفع سموم از ریه‌ها نیز کمک می‌کند.
متخصصان گیاهان دارویی توصیه می‌کنند، به مدت دو الی ۳ هفته، روزی دو بار، یک قاشق چای خوری از این گیاه دارویی را در یک فنجان آب جوش دم کنید و نوش جان کنید؛ همچنین می‌توانید روزی سه نوبت به اندازه‌ی یک قطره‌چکان، عصاره‌ی این گیاه را به مدت ۳ هفته مصرف کنید.
بهبود وضعیت پروبیوتیک ها
اینولین موجود در زنجبیل شامی یکی از مواد مورد علاقه‌ی پروبیوتیک‌هایی نظیر بیفیدوباکتر و لاکتوباسیلوس است. کلونی این باکتری‌های مفید در روده به جلوگیری از عفونت‌ها، پیشگیری از التهاب، و بهبود سلامت روده‌ها – عامل اساسی در درمان بسیاری از مشکلات سلامتی – کمک می‌کند.
سم‌زدایی از کبد
کبد دارای بیش از پانصد کارکرد در بدن است؛ یکی از این کارکردها، پاکسازی خون از ترکیبات سمی موجود در غذاها یا محیط زندگی است. نتایج پژوهشی که در نشریه‌ی غذاهای دارویی منتشر شدند، نشان می‌دهند ترکیبات موجود در زنجبیل شامی باعث افزایش آنزیم‌های مربوط به این کارکرد کبد میشوند.
بازدارنده‌ی بیماری سل
در ۱۸۸۵، یکی از متخصصان داروهای گیاهی به نام کوراب، نشان داد زنجبیل‌شامی تاثیر ویژه‌ای بر نابودی باکتری بیماری سل دارد. وی نشان داد، فقط چند قطره از یکی از ترکیبات موجود در این گیاه دارویی در آب میتواند باکتری‌ها را از بین ببرد.
در این مورد، کاملا حق با وی بود؛ زیرا پژوهش‌های جدید که نتایج آن‌ها در نشریه‌ی پلانتا مدیکا منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند زنجبیل شامی به طرز قابل توجهی میتواند از رشد مایکوباکتریوم توبرکلوزیس – باکتری عامل این بیماری خطرناک و معمولا کشنده – جلوگیری کند.
با توجه به این‌که اخیرا مواردی از شیوع بیماری سل گزارش شده است، این میتواند خبر خوبی به شمار برود.
همچنین، زنجبیل‌شامی برای درمان سایر اختلالات تنفسی از قبیل بیماری آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه، و سرفه و خس‌خس سینه مفید است.
این داروی گیاهی همزمان با مبارزه با عفونت و دفع حداکثر سموم از طریق عرق، باعث تسکین تب نیز میشود. به علاوه، اگر به خارش و سرفه یا برونشیت مبتلا هستید، زنجبیل‌شامی میتواند به شما کمک کند.
بهبود وضعیت گوارش
زنجبیل شامی، علاوه بر آن‌که به بهبود سلامت مجاری تنفسی کمک می‌کند، باعث به کار افتادن دستگاه گوارشی تنبل نیز میشود.
درمان بیماری آسم
٣٠ گرم ریشه ی گل راسن را در یک لیتر عصاره رقیق لیموترش تازه را به مدت ۵ - ۴ روز خیسانده و به میزان یک قاشق غذاخوری مصرف گردد.
درمان سرفه و خس‌خس سینه
در فرانسه از دم نوش ۵٠ گرم ریشه ی راسن در یک لیتر آب جوش که با عسل شیرین شده باشد، ۵ - ۴ فنجان در روز براى تسکین سرفه مصرف می کنند. همچنین از خواص زنجبیل و عسل بهره مند گردید.
تسکین تب
راسن همزمان با مبارزه با عفونت و دفع حداکثر سموم از طریق عرق، باعث تسکین تب می گردد. همچنین برای درمان و تسکین تب می توان از خواص درمانی گیاه پده استفاده نمود.
مضرات و منع مصرف های زنجبیل شامی
زنجبیل شامی گیاهی سالم و بدون ضرر برای افراد مختلف است؛ اما باید توجه داشته باشید که زیاده روی در مصرف هر گیاه دارویی میتواند عوارضی را به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که، با مصرف به اندازه ی این گیاهان، نه تنها عوارضی پیش نخواهد آمد، بلکه برای شما مفید واقع خواهند شد؛ اما چنانچه در مصرف هر نوع گیاه دارویی زیاده روی کنید، امکان دارد تمامی مزایای آن، به معایب تبدیل شود.
بنابراین، مضراتی که در ادامه برای گیاه زنجبیل شامی بیان خواهیم کرد، به دلیل مصرف بیش از اندازه ی این گیاه دارویی، و یا به دلیل حساسیت برخی افراد به گیاه زنجبیل شامی خواهد بود. این عوارض و ممنوعیت ها شامل موارد زیر میشوند:
- مصرف راسن براى گرم مزاجان خوب نیست و باعث سردرد می شود.
- زیاده روی در مصرف راسن موجب فساد خون و قطع نیروى جنسى مى گردد که در این موارد باید از سرکه و میوه‌هاى ترش، مانند انار ترش استفاده نمود.
- زنجبیل شامی وقتی به صورت خوراکی در مقدار معمول دارویی مصرف شود در اکثر بزرگسالان احتمالا ایمن است.
- این گیاه وقتی در مقدار زیاد مصرف شود احتمالا خطرناک است.
- مقدار زیاد زنجبیل شامی می تواند باعث استفراغ، اسهال، اسپاسم و فلج شدن شود.
- بارداری و شیردهی: اگر شما در دوران بارداری و شیردهی هستید مصرف زنجبیل شامی نسبتا خطرناک هست.از مصرف آن خودداری کنید.
- آلرژی به پیرگیاه و گیاهان وابسته: زنجبیل شامی ممکن است باعث واکنش های آلرژیک در افراد حساس به گیاهان خانواده ی کاسنی شود. گیاهان این خانواده مانند پیرگیاه، داوودی، همیشه بهار و ژربرا هستند. اگر شما به این گونه آلرژی مبتلا هستید قبل از مصرف زنجبیل شامی حتما با پزشکتان مشورت کنید.
- دیابت: این نگرانی وجود دارد که زنجبیل شامی ممکن است با کنترل قند خون بدن ممانعت کند. اگر شما به دیابت مبتلا هستید و از این گیاه مصرف می کنید قند خونتان را به دقت چک کنید.
- پرفشاری یا کم فشاری خون: این نگرانی وجود دارد که زنجبیل شامی ممکن است با کنترل فشار خون ممانعت کند. اگر شما مشکل فشارخون دارید و از این گیاه مصرف می کنید، فشارخونتان را به دقت مانیتور کنید.
- عمل جراحی: زنجبیل رومی بر سیستم عصبی اثر می گذارد و می تواند باعث خواب شود. این نگرانی وجود دارد که این گیاه ممکن است وقتی با داروهای بیهوشی یا دیگر داروهای مصرفی در عمل جراحی مصرف شود باعث خوابی بیش از حد شود. حداقل 2هفته قبل از عمل مصرف آن را متوقف کنید.
- داروهای خواب آور(تضعیف کننده سیستم عصبی): زنجبیل شامی ممکن است باعث خواب آلودگی و گیجی شود. داروهایی که باعث حالت خواب آلودگی می شوند، داروهای خواب آور نام دارند. استفاده همزمان این گیاه با داروهای خواب آور ممکن است باعث خواب آلودگی بیش از حد شود.
مصلحات زنجبیل شامی
با توجه به طبع گرم زنجبیل شامی، توصیه میشود که گرم مزاجان آن را با مصلحاتش که شامل عرق کاسنی، عرق کیالک و عرق گشنیز میشود مصرف کنند تا طبع و مزاج زنجبیل شامی اصلاح شود.
