فطیر نانی است که خمیر آن را مایه (عامل ورآورنده) نزده باشند و برنیامده و نرسیده باشد. این نان بافت خاصی داشته و حالت بیات شده دارد، در واقع خمیر این نان مانند نا ن‌های دیگر نرسیده‌است.
به بعضی از شیرینی هایی که در بعضی شهرهای کشور پخته می‌شود هم فطیر می‌گویند؛ همچنین انواع دیگری از نان و نان شیرینی محلی با نام فطیر در نواحی ایران پخته می‌شود که گاه مایه می‌زنند.
درکوچ گردان بختیاری یک گونه نان بسیار نازک را با وردنه پهن کرده و روی تاوه می‌پزند و چون خمیر آن کمتر ور می‌آید به آن پتیر یا فتیر می‌گویند و البته به این نان در کرمانشاه نان ساج می‌گویند. در تداول مردم ملایر، نوعی نان شیرمال را که روی آن زرده‌تخم‌مرغ زنند و به اندازه‌های کوچک در تنور پزند فطیر می‌گویند و خمیر اینگونه نان را مایهٔ ترش نمی‌زنند. معمولاً روغن و شیرهٔ انگور یا خردهٔ قند و شیر تازه گاو یا گوسفند نیز به خمیر آن می‌افزایند و این نان را برای زمستان یا نوروز بیشتر تهیه می‌‌کنند.
طبع فطیر گرم است یا سرد؟
چنانچه در رابطه با طبع فطیر سوالاتی نظیر: طبع فطیر چیست؟ و یا، طبع فطیر گرم است یا سرد؟ و یا حتی، طبع فطیر تر است یا خشک؟ سوالاتی برای شما پیش آمده است، خوب است بدانید که طبع فطیر معتدل است.
طرز تهیه و خواص بی‌نظیر فطیر
پیش از بررسی خواص فوق العاده ی فطیر، با طرز تهیه ی این نان خوشمزه آشنا شوید:
- ابتدا برای عمل آوردن خمیر مایه، یک سوم پیمانه آب ولرم را به همراه ۱ قاشق غذاخوری شکر مخلوط کنید تا شکر در آب حل شود. سپس پودر خمیر مایه فوری را اضافه کرده و روی درب ظرف را ببندید و به مدت ۱۰ دقیقه در یک جای گرم قرار دهید.
- در این مرحله شیر ولرم را به همراه تخم مرغ، شکر و روغن مایع داخل یک کاسه جادار ریخته و با هم مخلوط نمایید. در ادامه خمیر مایه عمل آمده را اضافه کرده و آرد را کم کم اضافه کنید و با قاشق مخلوط نمایید.
- پس از اینکه خمیر جمع شد، آنرا با دست ورز دهید تا جایی که چسبندگی خیلی کمی داشته باشد. توجه داشته باشید که اگر بیش از حد آرد اضافه کنید خمیر سفت و خشک می‌شود. پس از اینکه خمیر آماده شد یک ظرف گود و جادار را چرب کنید
- سپس خمیر را به ظرف منقل کرده و روی آنرا با دستمال حوله ای بپوشانید و حدود 1 تا 1.5 ساعت در یک جای گرم قرار دهید تا حجم خمیر دو برابر شود. پس از اینکه خمیر آماده شد آنرا کمی ورز دهید تا هواگیری شود.
- حالا خمیر را به چونه هایی بزرگتر از گردو تبدیل نمایید و روی سطح کار آرد پاشی کرده و چونه ها را با وردنه باز کنید.
- در ادامه کف سینی فر را یا با روغن کمی چرب کرده یا اینکه با کاغذ روغنی پوشش دهید.
- پس از اینکه چونه ها را با وردنه باز کردید، آنها را با دست بلند کرده و داخل سینی فر بچینید. پس از اینکه تمام چونه ها را باز کرده و داخل سینی فر چیدید، روی آنها را با یک دستمال تمیز بپوشانید تا خشک نشوند.
- حدود ۳۰ دقیقه دیگر در این حالت به خمیر استراحت دهید. پس از گذشت این زمان مواد رومال را با هم مخلوط کرده و روی خمیر ها را رومال نمایید. در صورت تمایل میتوانید کمی کنجد، سیاه‌دانه یا تخم‌خرفه هم روی فطیرها بپاشید.
- فر را از ۱۵ دقیقه قبل با حرارت ۱۸۰ درجه سانتیگراد روشن کرده تا کاملا گرم شود؛ سپس فطیرها را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه درون فر قرار دهید تا بپزند. پس از پخت چند دقیقه گریل را روشن نمایید تا روی فطیرها رنگ بگیرند.
حال که با طرز تهیه‌ی فطیر آشنا شدید، در ادامه، به بررسی خواص فطیر خواهیم پرداخت:
- سرشار از مواد مغذی است.
- فطیر، HDL (کلسترول خوب) را بالا میبرد
- کاهش ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد.
- آنتی اکسیدان‌هایی که در فطیر وجود دارد برای سلامت چشمها مفید هستند.
- خطر بروز سکته و بیماریهای قلبی را پایین می‌آورد.
- خاصیت سیرکنندگی دارد و به کاهش وزن کمک میکند.
مضرات و منع مصرف های فطیر
فطیر از جمله نان های مقوی برای افراد مختلف است اما همانند هر ماده‌ی غذایی دیگری زیاده‌روی در مصرف آن با عوارضی همراه خواهد بود. علاوه بر آن، افرادی با شرایط خاص می‌بایست در مصرف آن بیشتر احتیاط کنند. این افراد خاص شامل موارد زیر میشوند:
- افرادی که دارای چربی و کلسترول بالا می‌باشند.
- افراد مبتلا به دیابت
- افرادی که دارای ازدیاد وزن می‌باشند.
- افراد مبتلا به بیماری های کبدی از قبیل کبد چرب
- افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند.
