روغن قسط از ریشه های گیاهی به همین نام به دست می آید. گیاه قسط که در زبان فارسی با نام کوشنه و در زبان هندی با نام کت شناخته می شود از جمله گیاهانی است که به عنوان یک ادویه ی ارزشمند و پر خاصیت کاربرد فراوانی دارد.

این گیاه، بومی چین، هند و سیلان است اما به دلیل خواص دارویی فراوانی که دارد در سایر نقاط جهان نیز کشت می شود. سابقه ی استفاده از گیاه قسط و فراورده های آن مانند ادویه و روغن به هزاران سال پیش باز می گردد و در طب سنتی به استفاده از آن توصیه ی بسیار شده است.

طبع روغن قسط سرد است یا گرم؟

چنانچه در رابطه با طبع روغن قسط سوالاتی نظیر: طبع روغن قسط چیست؟ و یا، طبع روغن قسط گرم است یا سرد؟ و یا حتی، طبع روغن قسط تر است یا خشک؟ سوالاتی برای شما پیش آمده است، خوب است بدانید که طبع روغن قسط گرم و خشک است.
بنابراین روغن قسط برای سرد مزاجان مناسب بوده و توصیه می شود گرم مزاجان در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.

خواص باورنکردنی روغن قسط

به طور کلی روغن قسط دارای خواص زیر میباشد:

• روغن قسط مقوی معده و روده است.
• خوردن آن با عسل برای خشک کردن رطوبتها، دفع بلغم و اخلاط لزج، تحلیل بادها، تقویت معده، کلیه، و کبد مثانه، گرم کردن و رفع درد آنها نافع است.
• صدا را باز می‌کند.
• قوای جنسی را تقویت می کند. بهتر است با عسل خورده شود.
• بوی بد دهان را از بین می‌برد.
• از دیگر خواص روغن قسط آن است که درد کمر را تسکین می‌دهد.
• ترشی معده را کم می‌کند.
• خواص روغن قسط به گونه‌ای است که از زیادی ادرار جلوگیری می‌کند.
• ماساژ با روغن قُسط به تدریج عضلات شما را آموخته کرده و از درد می‌کاهد به خصوص اگر به مرور از ورزش ملایم و مناسب با وضعیت مزاجی و جسمانی خود استفاده کنید. اوایل شروع ماساژ و ورزش کمی درد و ضعف عضلات تشدید شده ولی به مرور با قوی شدن مفاصل و عضلات بهبود حاصل خواهد شد.
• در ترکیب با سایر ادویه مناسب برای رفع دردهای سینه و آسم و تنگی نفس و سرفه های مزمن و پاک کردن اخلاط لزج سینه و درد پهلو و دردهای مفاصل و سستی اعصاب و عضلات و گرم نمودن آن ها و سیاتیک و رطوبت های بلغمی و تقویت معده و کبد و کلیه و مثانه و گرم نگهداشتن و رفع امراض از آن ها مؤثر و مجرب است.
• مالیدن روغن قسط در حمام بر روی بدن و مدت زمان بیشتری در حمام ماندن و سپس آبکشی کردن بدن می تواند در لاغر شدن مفید باشد.
• اگر با آب سرد خورده شود برای کاهش ترشح ادرار و  ترشحات عادت ماهیانه  مفید است.
• ضماد آن با روغن زیتون برای فلج و سستی اعضا و دردگوش مفید است و ریختن قطره روغن آن در گوش گرفتگی های گوش را باز میکند. برودت معده و کبد را رفع می کند و اگر آن را بخورند یا بمالند در هر دو صورت برای رشد و تقویت مو مفید است.
• برگهای گیاه قسط را برای پاک کردن ترشحات پس از تولد بچه به مادر تجویز می کنند.
• دم کرده قسط را برای تقویت به مادران پس از تولد بچه می دهند.
• ریشه قسط تلخ به عنوان گرم کننده و برای رفع سوء هاضمه به کار می رود و برای معالجه دل درد و اسهال تجویز می شود. به علاوه به عنوان بزاق آور ،ضد تب نوبه ای و تونیک و مقوی مورد توجه است.

تقویت کننده ی دستگاه گوارش است.

روغن قسط به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی روی عملکرد اندام های دستگاه گوارش تاثیر مثبت می گذارد. مصرف این روغن ترشح اسید های معده را کنترل کرده و از ایجاد سوزش و ترشی معده جلوگیری می کند. همچنین با تحریک حرکات روده ای به دفع مدفوع کمک کرده مانع از ایجاد یبوست می شود. به این ترتیب عملکرد دستگاه گوارش را تقویت کرده به حفظ سلامتی کمک می کند.

به کاهش وزن کمک می کند.

این روغن به دلیل ترکیباتی که دارد از طبیعت گرم و خشک برخوردار است. غذاهایی که طبع گرم و خشک دارند مقدار چربی های انباشته در بدن را کاهش می دهند. به همین دلیل به این دسته از مواد غذایی چربی سوز می گویند. به این ترتیب، مصرف این روغن موجب کاهش چربی های انباشته در اطراف اندام ها شده و وزن را کاهش می دهد.

برطرف کننده ی بوی بد دهان است.

داشتن خاصیت ضد باکتریایی موجب می شود این روغن به عنوان یک ضد عفونی کننده ی قوی شناخته شود. شستشوی دهان با روغن قسط فعالیت باکتری های مضر دهان را از بین برده و از ایجاد پوسیدگی دندان و بوی بد دهان جلوگیری می کند.

درد های مفصلی را تسکین می دهد.

این روغن به عنوان یک ضد التهاب و ضد درد قوی در کاهش درد های موضعی بسیار موثر است. ماساژ قسمت های درگیر با این روغن موجب تکسین درد کمر، درد های مفصلی، روماتیسم و سیاتیک می شود.

افزایش دهنده ی میل جنسی است.

کاهش میل جنسی معمولا به دلیل بر هم خوردن سطح هورمون های بدن است که اصطلاحا می گویند فرد به سردی میل جنسی دچار شده است. روغن قسط با طبیعت گرمی که دارد به ایجاد تعادل هورمون های بدن کمک کرده موجب بهبود میل جنسی می شود.

در درمان آسم موثر است.

همان طور که پیش از این به آن اشاره شد این روغن به عنوان یک ضد التهاب و ضدعفونی کننده ی قوی شناخته می شود. به این ترتیب با کاهش ترشحات سیستم تنفسی از ایجاد التهاب و سرفه های طولانی مدت جلوگیری می کند و مانع از بروز بیماری آسم می شود.

ضد اسپاسم قوی است.

در اسپاسم، عضلات بدن به طور ناگهانی و غیر ارادی دچار گرفتگی و انقباض می شود. این امر موجب اختلال در عملکرد عضلات شده و با درد و کشیدگی همراه است. مصرف این روغن از ایجاد اسپاسم های عضلانی و تنفسی جلوگیری می کند.

درمان اسهال به وسیله ی روغن قسط

اِسهال (به انگلیسی : Diarrhea) وضعیتی است که در آن فرد بیمار دست کم سه بار در روز دفع مدفوع روان یا مایع (با قوام شل) دارد. این حالت می‌تواند چند روز به طول بینجامد و موجب کم آبی بدن می‌شود که در پی از دست دادن مایعات رخ می‌دهد. نشانه‌های کم آبی معمولاً با از بین رفتن کشش طبیعی پوست و تغییر در شخصیت آغاز می‌شود.روغن قسط قادر است اسهال را درمان کند و مانع از کم آبی بدن شود.

روغن قسط تب بر است.

تب از علائم بیماری بوده و حالتی است که در آن دمای بدن جانوران خون‌گرم از مقدار طبیعی آن بیش‌تر شده و نقطه ثبت دمایی در مغز (set-point) جابجا می‌شود. تب نشانهٔ مبارزهٔ بدن در برابر عوامل بیماری‌زا است و گاهی نیز پاسخ دمایی دستگاه ایمنی بدن نسبت به عفونتهای داخلی تلقی می‌شود. روغن قسط قادر است تب را کاهش داده و حتی درمان کند.

روغن قسط مناسب برای درمان سوء هاضمه است.

سوءهاضمه اصطلاحی است که برای توصیف علائم و نشانه‌های سوء هاضمه که دلیل مشخصی ندارند، استفاده می‌شود. (دردشکمی بدون زخم پپتیک) یا سوءهاضمه عارضه‌ای رایج است و می‌تواند برای مدت زیادی طول بکشد. سوءهاضمه می‌تواند باعث علائم و نشانه‌هایی شود که به زخم گوارشی شباهت دارند، مانند درد یا ناراحتی در قسمت بالایی شکم که اغلب با نفخ، آروغ و حالت تهوع همراه می‌شود. روغن قسط قادر است مانع از سوء هاضمه شود و حتی در مواردی آن را درمان کند.

روش مصرف روغن قسط چگونه است؟

روغن قسط را می توان به دو صورت خوراکی و موضعی مصرف کرد. برای تسکین درد های موضعی توصیه می شود روزی یک بار محل مورد نظر را با روغن به خوبی ماساژ داده سپس با نایلون خوب بپوشانند.

تکرار منظم این کار موجب تسکین درد های موضعی می شود. مصرف این روغن با آب سرد به کاهش حجم ادرار و ترشحات دوره ی پریودی کمک می کند. به مادرانی که زایمان کرده اند توصیه می شود از این ترکیب استفاده کنند تا خروج ترشحات پس از زایمان راحت تر انجام شود.

نکته: علاوه بر موارد گفته شده، استفاده از این روغن برای کاهش حجم ادرار، کاهش ترشحات پریود، رفع سستی اعصاب، ضعف و خستگی و دل درد موثر است.

مضرات و منع مصرف های روغن قسط

روغن قسط، روغن گیاهی سالم و بدون ضرر برای افراد مختلف است؛ اما باید توجه داشته باشید که زیاده روی در مصرف هر روغن گیاهی میتواند عوارضی را به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که، با مصرف به اندازه ی این نوع روغن ها، نه تنها عوارضی پیش نخواهد آمد، بلکه برای شما مفید واقع خواهند شد؛ اما چنانچه در مصرف هر نوع روغن گیاهی زیاده روی کنید، امکان دارد تمامی مزایای آن، به معایب تبدیل شود.
بنابراین، مضراتی که در ادامه برای روغن قسط بیان خواهیم کرد، به دلیل مصرف بیش از اندازه ی این روغن، و یا به دلیل حساسیت برخی افراد به روغن قسط خواهد بود. این عوارض و ممنوعیت ها شامل موارد زیر میشوند:

• مصرف این روغن به دلیل طبع گرمی که دارد به افراد گرم مزاج توصیه نمی شود.
• زنان باردار و کودکان باید از مصرف آن خودداری کنند.
• زیاده روی در مصرف این روغن به دلیل افزایش مقدار ساپوتین، موجب ایجاد درد های معده، تهوع و تحریک کلیه می شود.
• برخی افراد ممکن است به وبای اروپایی که نوعی وبای خفیف است دچار شوند. این بیماری با استفراغ، درد شدید، افزایش حجم مدفوع، صفرا و ادرار همراه است.

مصلحات روغن قسط

با توجه به طبع گرم روغن قسط، توصیه میشود که گرم مزاجان آن را با مصلحاتش که شامل عرق برگ بید میشود مصرف کنند تا طبع و مزاج روغن قسط اصلاح شود.