گندم اگرچه ارزان است اما می توان آن را حیاتی ترین محصول کشاورزی در جهان نامید. تجارت جهانی بستگی زیادی به گندم دارد و بخش زیادی از خوراک و تغذیه انسان از گندم تهیه می شود.
گندم گیاهی گلدار و تک لپه است و دو نوع عمده دارد که تحت عنوان گندم بهاره و گندم پاییزه شناخته می شوند. همچنین گندم به دو روش آبی و دیمی کشت می شود. گندم ها بسته به فصل کشت و نوع آبیاری از نظر رنگ، شکل ظاهری و بافت درونی باهم متفاوت هستند و در مصارف مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
بیشترین کاربرد گندم در دنیای امروز، تهیه آرد و استفاده از آن در تهیه نان و صنعت کیک و بیسکوییت و ماکارانی سازی و ... است. جالب است بدانید از گندم در صنعت چسب سازی و کاغذ سازی و حتی در تهیه پودر لباسشویی نیز استفاده می شود. از دانه گندم و بلغور گندم نیز در تهیه غذاهای مختلف به ویژه آش و سوپ استفاده می شود.
چین و هند و روسیه بزرگترین تولید کنندگان گندم در جهان هستند.
حال باید بدانیم این غلات پر استفاده و مهم در زندگی بشر، که به نوعی غوت غالب انسان را تشکیل می دهد، چه خواصی دارد و طبع آن از منظر طب سنتی چیست؟ آیا مصرف گندم می تواند برای کسی مضر باسد؟ مصلح گندم چیست؟
در این مقاله با طبع و خواص گندم از دیدگاه طب سنتی ایرانی و اسلامی آشنا می شویم.
طبع گندم سرد است یا گرم؟
طبق تحقیقات انجام شده در طب سنتی، گندم تازه و خشک نشده طبعی گرم و تر دارد و گندم خشک شده طبع گرم و خشک دارد. میزان گرمی گندم پایین و رو به اعتدال است. از این رو همه گروه هایمزاجی می توانند از گندم و محصولات آن استفاده کنند و نگران چیزی نباشند.
خواص گندم در طب سنتی
- گندم و به طور کلی غلات تاثیر زیادی در تقویت قلب دارند و از ابتلا به بیماری های قلبی پیشگیری می کنند.
- مصرف گندم و محصولات حاصل از آن احتمال ابتلا به آسم در کودکان را تا حد زیادی کاهش می دهد.
- گندم دارای مقادیر بالای فیبر و پروتئین است.
- علائم و عوارضی که در ابتدای یائسگی بروز می کند وبرای بانوان آزاردهنده است با مصرف گندم تصفیه نشده و کامل تا حد زیادی کاهش میابد.
- موجب تقویت ریشه موها و افزایش مقاومت و ضخامت تار موها می شود و به این ترتیب ریزش مو را کاهش داده و متوقف می کند.
- سرشار از روی و ویتامین E است.
- محافظ پوست است و جای جوش و آکنه را به مرور از بین می برد.
- از پوست در مقابل اشعه خورشید و بروز آفتاب سوختگی محافظت می کند.
- موجب افزایش انرژی در زنان می شود و خسگی و کسالت آنها را کاهش می دهد.
- گندم تصفیه نشده و سبوس دار در لاغری و کاهش وزن موثر است و گندم پوست کنده و تصفیه شده برای افزایش وزن و درمان لاغری مفید است.
- ضد التهاب است.
- التهاب و رطوبت اضافی موجود در مفاصل را برچیده و وجب کاهش دردهای مفاصل و دردهای رماتیسمی می شود.
- مانع از ابتلا به پوکی استخوان می شود.
- در درمان آرتروز و پیشگیری از آن موثر است.در درمان بیماری های قلبی موثر است.
- احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می دهد. بهتر است برای این منظور فقط گندم سبوس دار استفاده شود.
- میزان منیزیم موجود در ترکیبات آن بالا است.
- دل درد، نفخ و یبوست را درمان می کند.
- در درمان تهوع و بهم خوردگی دل موثر است.
- گوارش را تنظیم می کند.
- مصرف گندم آمار بروز سکته مغزی را کاهش می دهد.
- احتمال ابتلا به سرطان سینه در زنان را کاهش می دهد.
- سطح استروژن در بدن زنان را متعادل نگه می دارد.
- میزان سوخت و ساز بدن را به حد قابل قبول و متعادل خود می رساند.
- از ایجاد سنگ کلیه و سنگ صفرا پیشگیری می کند.
- ترشح اسیدهای صفراوی را کاهش می دهد.
- اختلالات متابولیک را کاهش می دهد.
- انرژی لازم برای فعالیت های روزمره را تامین می کند.
- سیر کننده است و مانع از پرخوری می شود.
- گندم سبوس دار موجب کاهش چربی های ناحیه شکم و پهلو می شود.
- برای افراد مبلا به سندروم روده تحریک پذیر مفید است.
مصرف گندم برای چه کسانی مضر است؟
افرادی که سابقه حساسیت به گلوتن دارند و افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید به صورت جدی از مصرف گندم و مشتقات آن پرهیز کنند وحتما تحت نظر و مراقبت پزشک باشند.
اگر بعد از مصرف گندم یا محصولات مربوط به آن دچار دل درد، سردرد، بی حالی، درد در استخوانها و مفاصل، نفخ غیر عادی، زخم یا اگزمای پوستی، اسهال و... شدید احتمالا از دسته افرادی هستید که به گلوتن آلرژی دارند.
مصرف بیش از حد آرد گندم برای مبتلایان به دیابت مضر است. همچنین موجب چاقی در کودکان می شود.
افراد مبتلا به گرفتگی و انسداد عروق نباید دانه گندم مصرف کنند.
مصلح گندم چیست؟
بهترین مصلح برای گندم سرکه است. به ویژه اگر سرکه کهنه باشد. شیرینی های طبیعی مانند عسل نیز مصلح خوبی برای گندم هستند.
