درخت یا بوته شمشاد یکی از گونه های گیاهی معروف در ایران است که در ابتدا بومی اروپا بوده و این روزها در بسیاری از کشورهای جهان استفاده می شود که غالب این استفاده ها زینتی و جهت مدیریت فضای سبز است.

شمشاد سرخ یکی از گونه های شمشاد است که با نام شمشاد جنگلی و جعبه اروپایی نیز معروف است. این نوع از شمشاد در کتب علمی با نام Buxus sempeverens شناخته می شود. شمشاد سرخ همانند سایر گونه های شمشاد، اغلب کاربرد زینتی دارد و در پارکها و بوستانها زیاد دیده می شود.

شمشاد در ایران با نام های گوشوارک، شمشک و شیشمیر نیز شناخته می شود.در کتب طب سنتی به عربی از آن با نام های افونموس و عرقیه الراهب یاد شده است.

از شمشاد به دلیل پوشش متراکم و محکمی که دارد برای مرزبندی قسمت های مختلف پارک ها و فضاهای سبز استفاده می شود. شمشاد سرخ یا شمشاد جنگلی در ایران و دیگر کشورهای جهان شهرت و محبوبیت دارد و به دلیل مقاوتی که دارد، به راحتی کاشت و نگهداری می شود.

مصرف این گیاه بدون رعایت احتیاط های لازم می تواند اثر سمی داشته باشد. همچنین شمشاد در تابستان گلهای ریزی می دهد که در پاییز تبدیل به میوه های کوچکی می شوند. باید توجه داشته باشید که این میوه ها به هیچ عنوان خوراکی نیستند و نه تنها قابلیت هضم در معده انسان را ندارند، بلکه سمی و خطرناک هم هستند.

شمشاد سرخ یا شمشاد جنگلی در خاک زهکشی شده و تحت آبیاری کم رشد می کند. آبیاری بیش از حد به این گیاه آسیب می زند و موجب رشد قارچ ها در این گیاه می شود. شمشاد جنگلی سالانه نیاز به هرس دارد که این نوبت معمولا در بهار یا تابستان انجام می شود.

برگهای شمشاد نیزه ای و در انتها پهن است. و به سرما مقاوم است و تقریبا نسبت به هر خاکی سازش نشان می دهند. تنها ملاحظه پرورش شمشاد این است که نباید بیش از حد آبیاری شود.

طبع شمشاد در طب سنتی

طبع شمشاد گرم و خشک. این موضوع در بسیاری از منابع طب سنتی آمده. استفاده از شمشاد بدون نظر متخصص ممنوع است و حتما باید دز و روش مناسب استفاده را از طبیب حاذق جویا شوید.

خواص شمشاد سرخ یا شمشاد جنگلی

برگ ها و پوسته شمشاد خواص دارویی و درمانی دارد. احتمالا از این موضوع تعجب می کنید اما تقریبا همه گیاهانی که روی زمین رشد می کنند، می توانند دارای خواص مفیدی برای انسان باشند.

• گل شمشاد تصفیه کننده خون است.
• عصاره شمشاد تب بر است و تب بالا را کاهش می دهد.
• عصاره شمشاد برای التیام زخم ها و جراحات مفید است.
• برای بهبود عفونت ها و دردهای ناشی از تب مفید است.
• از گل شمشاد برای درمان رماتیسم استفاده می شود.
• گل شمشاد در درمان میگرن عصبی مفید است.
• به بهبود زخم ها کمک می کند.
• چوب شمشاد به دلیل استحکام برای ساخت وسایل چوبی مانند قاشق، شانه چوبی، کاغذ و… مناسب است.
• خاک اره چوب شمشاد در ترکیب با حنا یک ضماد مناسب برای تقویت مو است و همچنین سردرد را درمان می کند.
• موجب استحکام مفاصل می شود و سستی را کاهش می دهد.
• شست و شوی مقعد با دم کرده سرد شده شمشاد، برای بواسیر و گره مقعد و… مناسب است.
• تخم شمشاد قابض است.
• رطوبت های معده و روده را خشک می کند.
• جریان رطوبت از دهان را قطع می کند.
• شانه چوبی ساخته شده از چوب شمشاد باعث تقویت مو و رفع موخوره می شود.
• دم کرده شمشاد عرق آور است و تعریق را زیاد می کند.
• صفرا بر است.
• در درمان نقرس موثر است.
• به درمان دردهای رماتیسمی کمک می کند.
• عوارض سیفیلیس را کاهش می دهد.
• ملین و مسهل است.
• ضماد شمشاد برای استحکام استخوانها مفید است.(خاک اره این گیاه را با سفیده تخم‌مرغ و آرد گندم مخلوط کنید)
• عرق شکوفه شمشاد برای تقویت قوای دماغی مفید است.
• اگزما را درمان می کند.
• مصرف دم کرده شمشاد بدن را در مقابل بیماری های عفونی و میکروبی مقاوم می کند.
• به درمان یبوست کمک می کند.
• در رفع اختلالات کبد موثر است.
• قی آور است.

مضرات و عوارض انواع شمشاد

شمشاد مسمومیت زا است و به هیچ عنوان نباید آن را بدون دستور و تجویز فرد متخصص مصرف کنید.

آثار مسمومیت با شمشاد به شکل های زیر بروز پیدا می کند:

1. اسهال
2. استفراغ
3. حالت تهوع شدید
4. ورم و درد معده و روده
5. تشنج
6. مشکلات تنفسی
7. گرفتگی مجاری ریه و…

در صورت مشاهده هر یک از این علائم فوق، فورا به پزشک مراجعه کنید.