نعناع گربه ای یا پونه سای گربه ای همانطور که از نامش پیداست یکی از گونه های نعنا است. این گیاه که خواص دارویی فراوانی دارد، بومی اروپای مرکزی است و همانند نعنا بوی تند و خوشایندی دارد.
برگ های نعناع گربه ای بیضی شکل و به رنگ سبز تیره هستند و شکوفه های ریز به رنگ سفید می دهد. این گیاه با نام علمی Catnip Tea اغلب در کشورهایی مانند کانادا و شرق امریکا مشاهده می شود. علت نامگذاری این گیاه با نان نعناع گربه ای این است که تصور می شده همه خواص این گیاه برای گربه سانان است اما بعدها بررسی ها و تحقیقات نشان داد که این گیاه برای انسانها نیز سرشار از خواص است.
برگ ها و گل های سفید خشک شده ی نعناع گربه را برای تهیه چای یا دمنوش و همچنین روغن آن به کار می برند. همچنین از برگ و شاخه های نعناع گربه ای به عنوان طعم دهنده انواع سس ها، سوپ، خورش و نوشیدنی در صنایع غذایی استفاده می شود.
نعناع گربه ای خواص دارویی و طبی بالایی دارد از جمله اینکه در درمان آرتروز، سرفه و تب بالا موثر است. از برگ های تازه یا خشک شده نعناع گربه ای و گل آن برای تهیه دمنوش استفاده می شود. همچنین ریشه این گیاه خواص دارویی دارد. علاوه بر آن از این گیاه روغن گرفته می شود که روغن آن هم خواص طبی بالایی دارد.
طبع نعناع گربه ای
همانطور که گفته شود، نعنا گربه ای هم خانواده نعناع است و به همین دلیل باید گفت که طبع نعناع گربه ای گرم است. گرم مزاجان نباید در مصرف آن زیاده روی کنند.
خواص نعناع گربه ای در طب سنتی
- آرامبخش: نعناع گربه ای در ترکیبات خود مقادیر قابل توجهی نپتالاکتون دارد. این ماده اثر آرامبخشی بالایی دارد. به همین دلیل مصرف چای یا دمنوش نعناع گربه ای باعث کاهش اضطراب و عصیانیت و استرس مس شود و آرام کننده است. افرادی که در محیط های کاری پرتنش هستند می توانند از دمنوش این گیاه بیشتر کمک بگیرند.
- درمان بی خوابی: همانطور که در بالا توضیح دادیم نعناع گربه ای آرامبخش است. همین خاصیت آن، به افادی که دچار کم خوابی و سایر اختلالات خواب هستند کمک می کند که خواب با کیفیت تری داشته باشند. دمنوش نعناع گربه ای به ویژ هدر درمان بی خوابی های ناشی از اضطراب بسیار مفید است.
- تنظیم قاعدگی: مصرف صحیح نعناع گربه ای در زنان باعث بهبود انقباضات رحمی می شود. این امر برای تنظیم قاعدگی های نامنظم بسیار مفید است. دختران جوان و زنانی که از بهم ریختگی عادت ماهیانه خود رنج می برند می توانند از دمنوش نعناع گربه ای برای تنظیم زمان قاعدگی شان بهره بگیرند. این دمنوش همچنین موجب کاهش دردها و گرفتگی های دوران قاعدگی می شود.
- تقویت معده و گوارش: نعناع گربه ای سالیان زیادی است که برای درمان سوءهاضمه و مشکلات معده و همچنین تجمع گاز در روده ها استفاده می شود. این گیاه مقوی معده و دستگاه گوارش است.
- ادرار آور: این گیاه دارویی ادرار آور است و با افزایش حجم ادرار، از احتباس آب در بدن جلوگیری کرده و همچنین کلیه ها و دستگاه ادراری را تقویت و پاکسازی می کند.
- تقویت پوست: نعنا گربه ای یک گیاه داروی سرشار از آنتی اکسیدانها است. این آنتی اکسیدانها برای همه ارگانهای بدن مفید هسا=تند و در پوست نیز مانع از ایجاد چین و چروک زودرس می شوند. نعناع گربه ای جوانی پوست را برای سالهای بیشتری حفظ می کند.
طرز تهیه دمنوش نعناع گربه ای
برای تهیه دمنوش نعناع گربه ای به این مواد نیاز دارید:
- 2 قاشق چای خوری برگ یا گل های خشک شده گیاه نعناع گربه ای
- 1 فنجان آب جوش
- آب لیموترش
- عسل
ابتدا اب جوش را در یک قوری مناسب ریخته و نعناع گربه ای را به آن اضافه کنید. اجازه بدهید دمنوشتان حدود 15 دقیقه دم بکشد. در میانه این زمان می توانید مقداری عسل و آب لیموترش تازه را به آن اضافه کرده و هم بزنید. بعد از اینکه زمان لازم برای دم کشیدن طی شد، دمنوش خود را در لیوان مناسب صاف کرده و پس از سرد شدن میل کنید.
این دمنوش طعمی علفی دارد و ممکن است به ذائقه برخی افراد خوش نیاید. به همین دلیل توصیه می شود در تهیه آن از لیموترش و عسل استفاده شود.
این دمنوش را می توان گرم، سرد یا خنک مصرف کرد.
عوارض و مضرات گیاه نعناع گربه ای
گیاهان دارویی نسبت به داروهای شیمیایی عوارض بسیار اندکی دارند. با این حال زیاده روی در مصرف داروهای گیاهی نیز می تواند منجر به ایجاد برخی عوارض در بدن افراد شود. در خصوص نعناع گربه ای، تا به حال این عوارض گزارش شده اند:
- برخی افراد با مصرف این گیاه یا دمنوش ان دچار آلرزی و حساسیت شده اند.
- این گیاه موجب خواب آلودگی می شود و انجام کارها و فعالیت هایی که نیاز به تمرکز دارند را مختل می کند.
- دمنوش نعناع گربه ای ادرار و تعریق را افزایش می دهد که برای برخی افراد خوشایند نیست.
- برخی افراد پس از مصرف این گیاه دارویی دچار سردرد یا اختلالات گوارشی شده اند.
مصرف نعناع گربه ای برای کودکان ممنوع است؛ هنوز تحقیقات جامعی در خصوص اثر این گیاه دارویی بر سیستم بدن کودکان انجام و منتشر نشده از این رو بهتر است از این داروی گیاهی برای کودکان استفاده نشود.
نعناع گربه ای قاعده آور است و انقباضات رحم را تحریک می کند. به همین دلیل بهتر است زنان باردار از مصرف آن اجتناب کنند. مصرف این گیاه داروی در ایام بارداری ممکن است باعث لکه بینی، خون ریزی یا سقط جنین و زایمان زودرس شود.
مصرف نعناع گربه ای در دوران شیردهی نیز توصیه نمی شود.
بهتر است دست کم دوهفته قبل و بعد از عمل های جراحی از مصرف این گیاه دارویی خودداری کنید. این گیاه به دلیل اثر آرامبخش خود و تاثیری که بر سیستم عصبی مرکزی دارد، ممکن است روند بی حسی یا بیهوشی برای عمل جراحی را با اختلال مواجه کند.
نعناع گربه ای با داروهای ضد افسردگی و اروهای اعصاب و روان تداخل دارد.
