نعنا ترنجی یکی از گونه های گیاهی است که به نظر می رسد از خانواده نعناعیان باشد. نعناع ترنجی با نام علمی Monarda didyma شناخته می شود و همچنین با نام برکاموت قرمز نیز معروف است. از برگ های این گیاه استفاده های طبی و دارویی متعددی صورت گرفته است.

این گیاه غالبا در امریکا و توسط بومیان ای منطقه برای درمان مشکلات روده ، قولنج و نفخ شکم استفاده میشده. علاوه بر آن سالیان زیادی است که از نعناع ترنجی برای درمان تب و کاهش تعریق و بهبود سرماخوردگی و گلو درد و… استفاده می شود.

نعناع ترنجی بومی امریکای شمالی است و از برگ های آن می توان روغنی به دست آورد که سرشار از تیمول است. تیمول یک آنتی بیوتیک قوی و طبیعی است و غالب در تهیه دهانشویه ها مورد استفاده قرار می گیرد.

در ادامه این مقاله با خواص ویژه نعناع ترنجی اشنا خواهید شد.

خواص نعناع ترنجی در طب سنتی

1. درمان دیابت: دیابت یک بیماری بسیار شایع است که از کودک تا جوان و پیر می توانند به آن مبتلا شوند. آمارها نشان می دهد سالانه بیش از 300 هزار نفر به دیابت مبتلا می شوند. دیابت خود می تواند باعث بروز بیماری های دیگر مانند چاقی، بیماری های قلبی و کلیوی نیز شود که به مین دلیل کنترل و درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
   ترکیبات موجود در نعنا ترنجی باعث کاهش قند خون در افراد می شود. این گیاه حتی برای آن دسته افراد دیابتی که بدنشان به انسولینمقاوم شده نیز مفید است چرا که موجب ترشح انسولین طبیعی در خون می شود و از این طریق قند خون را کاهش می دهد.
2. پیشگیری از اختلالات عصبی: ترکیبات موجود در نعنا ترنجی باعث بهبود عملکرد مغز و اعصاب می شود. عصاره این گیاه دارویی می تواند سرگیجه و اضطراب را برطرف کند و در پیشگیری از تشنج نیز موثر است. تحقیقات مفصلی بر روی اثر نعناترنجی بر مغز انجام شده و نشان می دهد که میزان نوسانات عصبی در افرادی که از این گیاه دارویی استفاده می کنند کمتر است.
3. کاهش التهابات: طب سنتی التهاب را ریشه بسیاری از بیماری های دیگر می داند. اگر سطح التهابات در بدن کنترل نشود، امکان ابتلا به بیماری های قلبی و بیماری های مفاصل مانند آرتروز و نقرس و… وجود دارد. بررسی ها نشان می دهد که نعنا ترنجی اثر ضد التهابی دارد و هم نی تواند از بیماری هایی که ذکر شد پیشگیری کند و هم بر انها اثر تسکین و درمان کنندگی دارد.
4. کنترل فشار خون: فشار خون یکی از بیماری های بسیار شایع در جوامع پیشرفته است و علت آن از یک سو تغذیه غلط و استفاده از غذاهای آماده و نیمه آماده صنعتی و از سوی دیگر محیط های پرتنش و کارهای استرس زا است. فشارخون یکی از اصلی ترین علت سکته هاست و به همین دلیل ضروری است که آن را کنترل و درمان کرد. یکی از گیاهان دارویی موثر بر کاهش و کنترل فشار خون، نعنا ترنجی است. پتاسیم بالای موجود در نعنا ترنجی از افزایش فشار خون جلوگیری کرده و فشار خون بالا را نیز کاهش می دهد.
5. بهبود هضم و گوارش: نعنا ترنجی میزان فبر بالایی دارد. فیبر نقش زیادی در تقویت دستگاه گوارشی دارد و سرعت حرکات روده را افزایش می دهد. به همین دلیل تاثیر ویژه ای بر پیشگیری و درمان یبوست دارد که یکی از اصلی ترین مشکلات گوارشی بشر است.
   نعنا ترنجی باعث تقویت ترشح هورمون های گوارشی می شود که این امر عمل هضم را بهبود می بخشد و هضم را آسان و با کیفیت می کند. این گیاه دارویی در درمان سوئ تغذیه و دیگر مشکلات گوارشی نیز موثر است.
6. تنطیم هورمون ها: روغن گرفته شده از نعنا ترنجی عملکرد غدد درون ریز را تنظیم می کند. این غدد ترشح هورمون های مهمی مانند هورمون های موثر بر تولید مثل و هورمون موثر در ترشح انسولین و… را به عهده دارند. مصرف نعنا ترنجی میزان هورمون هی ضروری بدن را به تعادل می رساند و از بروز مسائلی که در اثر اختلالات هورمونی رخ می دهد جلوگیری می کند. به عنوان مثال با مصرف نعنا ترنجی عوارض یائسگی و قاعدگی کاهش میابد.
7. لاغری و کاهش وزن: همانطور که گفتیم نعنا ترنجی غدد درون ریز را تحریک می کند. این عامل عملکرد ارگان های بدن را بهبود می بخشد و استرس و اضطراب را نیز کاهش می دهد. به این ترتیب مانع از پرخوری عصبی می شود و همچنین با بالا بردن سرعت سوخت و ساز بدن، سرعت کاهش وزن و رسیدن به اندام ایده آل را بالا می برد.
8. درمان افسردگی: روغن نعنا ترنجی دارای ساختارهای فعالی به نام آلفا پینن و لیمونن است که در بهبود خلق و خو و کاهش استرس موثر هستند. بررسی ها نشان داده که نعنا ترنجی و فراورده های آن اثر ضد افسردگی دارند.
   نعنا ترنجی یا برگاموت وحشی باعث افزایش ساخت دوپامین و سروتونین در بدن می شود و این امر باعث کاهش اضطراب و استرس در افراد می شود. کنترل و کاهش استرس در افراد، باعث پیشیری از بسیاری بیماری های جسمی و روحی مانند فشار خون بالا و بی خوابی و کابوس های شبانه می شود.
9. درمان عفونت ها: روغن برگاموت وحشی اثر ضدغفونی کنندگی بالایی دارد و یک آنتی بیوتیک طبیعی است. این روغن اثر شگفت انگیزی در درمان زخم ها و جراحات دارد. همچنین از بروز عفونت در نواحی حساس جلوگیری کرده و در از بین بردن عفونت ها نیز موثر است.
10. درمان سرفه: اگر در ایام ابتلا به سرماخوردگی یا آنفلوانزا دچار سرفه یا گرفتگی بینی شدید، کافیست چند قطره روغن برگاموت وحشی را در دستگاه بخور یا یک قابلمه پر از آب گرم بریزید و از بخور آن استفاده کنید. بخور روغن نعنا ترنجی به باز شدن مجاری تنفسی کمک شایانی می کند.
11. کاهش و درمان تب: نعنا ترنجی یا برگاموت وحشی ضد عفونی کننده است. ریشه بسیاری از تب ها نیز وجود عفونت و باکتری در بدن است. مصرف نعنا ترنجی ر زمان تب، باعث سم زدایی بدن و بیرون راندن عامل تب و درنهایت کاهش و درمان تب می شود. نعنا ترجی همچنین با بیماری هایی مانند مالاریا و تیفوئید مبارزه می کند و باعث کاهش تب ناشی از این بیماری ها می شود.
12. سلامت دهان و دندان: از روغن برگاموت وحشی در تهیه دهانشویه های طبیعی استفاده می شود. استفاده از این روغن و یا عصاره نعنا ترنجی برای شست و شوی دهان باعث پاکسازی محیط دهان از باکتری ها و عفونت ها شده و علاوه بر پیشگیری از عفونت و پوسیدگی دندان ها، از بروز بیماری های عفونی لثه ودهان جلوگیری می کند. نعنا ترنجی همچنین بوی بد دهان را از بین می برد.
13. پاکسازی بدن: نعنا ترنجی و فراورده های آن باعث افزایش ادرار و تعریق می شوند و این دو بهترین راه برای دفع سموم از بدن هستند.

عوارض و مضرات نعنا ترنجی یا برگاموت وحشی

طیاده روی در مصرف نعنا ترنجی به هیچ عنان توصیه نمی شود.

بهتر است این گیاه دارویی در کودکان مورد استفاده قرار نگیرد چرا که ممکن است باعث بروز برخی مشکلات مانند مشکلات قلبی و تنفسی در کدکان شود.

زیاده روی در مصرف دمنوش نعنا ترنجی باعث بروز اختلالات گوارشی مانند درد و سوزش معده می شود.

زیاده روی در مصرف نعنا ترنجی می تواند باعث رعشه، تشنج و سردرد شود.

مصرف این گیاه دارویی در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه نخست توصیه نمی شود.