یبوست؛ یکی از مشکلات گوارشی است. شاید بتوان گفت که تقریبا تمامی افراد در مرحله‌ای از زندگی خود، آن را تجربه می‌کنند. یبوست به معنی توقف بیش از حد مواد دفعی در روده است و به مشکل بودن دفع مدفوع یا دفع کمتر از طبیعی مدفوع اشاره دارد.
اما بایستی دفع مدفوع به حالت و عادات معمول برگردد که فرد احساس بهتری داشته باشد. از آنجایی که طی روزه داری رژیم غذایی روزه داران تغییر می‌کند و وعده‌های غذایی کمتری مصرف می‌شود، ممکن است بعد از چند روز یبوست به سراغ برخی از روزه داران برود. در این گزارش به بررسی روش‌های پیشگیری و درمان یبوست بخاطر روزه در ماه رمضان می‌پردازیم.
دکتر «امین آذرنوش» پزشک‌عمومی- پژوهشگر تغذیه درباره دلایل به وجود آمدن یبوست در ماه مبارک رمضان می‌گوید: «در ماه رمضان به دلیل کاهش مصرف مایعات به ویژه آب، میوه جات، سبزیجات، صیفی‌جات و غذاهایی که حجم زیادی آب دارند، دچار یبوست می‌شویم.
علاوه بر این کاهش تعداد وعده‌های غذایی در این ماه هم یکی دیگر از دلایل یبوست است. البته طبیعی هم است، چراکه در رمضان بیشتر روز را روزه هستیم و فرصت زیادی برای مصرف مواد غذایی نداریم.»
یکی از دلایل دیگر مشکلات گوارشی در ماه رمضان باز کردن روزه با افطاری های سنگین و شیرین و به طور کل پُرخوری و دَر هم خوری و سریع غذا خوردن است. همچنین مصرف غذاهای پر چرب و سرخ کرده هم از دلایل دیگر ابتلا به یبوست به خصوص در ماه رمضان است.
چراکه غذاهای چرب و سنگین باعث کُند شدن عملکرد معده و هضم آهسته مواد غذایی می‌شود، علاوه بر این غذاهای سرخ کرده معمولاً فیبر کمی هم دارند. پس یبوست شدن زیاد هم جای تعجب ندارد.
یکی دیگر از دلایل ابتلا به یبوست در ماه رمضان خوابیدن بلافاصله بعد از غذا است. درحالی که این کار عادت اشتباهی است که می‌تواند باعث ایجاد عوارض و مشکلات گوارشی و مشکلات معده در افراد در ماه رمضان شود. با دراز کشیدن و خوابیدن بعد از غذا اسید معده به سمت مری کشیده شده و می‌تواند شما را دچار مشکل رفلاکس کند.
* توصیه هایی برای جلوگیری از یبوست در ماه رمضان
در ماه رمضان رژیم غذایی روزه دار تغییر می‌کند و همانطور که در بالا گفته شد، مایعات و به طور کل ورودی های بدن کاهش پیدا می‌کند، بنابراین لازم است برخی نکات را برای جلوگیری از یبوست شدن در ماه رمضان به کار بگیریم تا احساس بهتر و بدن سالم تری داشته باشیم.
به همین جهت لازم است که روزه داران عزیز حتما وعده سحری را میل کنند، چراکه یک وعده به وعده‌هایشان اضافه می‌کند و خوردن وعده سحری باعث افزایش حرکت دستگاه گوارش در طول روز و کاهش یبوست می‌شود.
دکتر آذرنوش پزشک‌عمومی- پژوهشگر تغذیه با ذکر توصیه‌ها و راهکارهایی برای کاهش و جلوگیری از یبوست توصیه می‌کند: «در وعده افطار، افطارهای هجومی و حمله‌ای استفاده نشود. یعنی بلافاصله بعد از افطار همه وعده غذایی‌مان را مصرف نکنیم تا سیرِ سیر شویم، بلکه وعده‌هایمان را تقسیم کنیم و افطار را در چند وعده مصرف کنیم.
* آب را در معرض دید قرار دهید/ هفته ای دو بار سوپ بخورید
روزه داران برای کاهش مصرف مایعات در ماه رمضان باید آب را از افطار تا سحر در دسترس و در معرض دیدشان قرار دهند. پیشنهاد می‌شود، حداقل ۴ لیوان آب از زمان افطار تا پایان شب استفاده شود. همچنین بهتر است در افطار به جای مصرف مواد غذایی جامد با مایعات گرم مانند آب جوشیده خنک شده یا چای کمرنگ خنک شده آغاز شود.
در ادامه هم بهتر است غذاهای نیمه جامد و شل استفاده کنند، مانند آش ها، سوپ‌ها و حلیم. بر این اساس توصیه می‌شود در ماه رمضان حداقل هفته‌ای دو مرتبه سوپ‌های سبزیجات با محتویات هویج، کلم بروکلی و سبزیجات خرد شده را در برنامه‌های غذایی‌شان بگنجانند.
بهتر است سبزیجات و صیفی‌جاتی که داخل سوپ‌ها استفاده می‌شود، در حدود یک ربع تا بیست دقیقه انتهایی آماده شدن سوپ‌ها اضافه شود تا به مواد مغذی داخل صیفی‌جات کمترین میزان آسیب برسد و ریز هم خرد نشوند که به باغت مغذی آن‌ها آسیب برسد.
همچنین توصیه می‌شود سوپ‌های افطاری با خانواده حبوبات مثل ماش، عدس، غنی شوند که هم به لحاظ گروه ویتامین‌های «ب» مطلوب این دوران هستند و هم فیبر داخل حبوبات و غلات به سلامت و افزایش حرکت دستگاه گوارش کمک می‌کنند.»
بهتر است برای جلوگیری از یبوست روزه داران از خانواده نان‌های سبوس دار به ویژه غلات کامل مصرف کنند، چراکه فیبر زیادی دارد و آن فیبر زیاد کمک به افزایش حرکت دستگاه گوارش می‌کند. مثلا به جای استفاده از نان لواش یا نان سفید از نان سنگک یا نان‌های تست غنی شده با جو، چاودار، مغزها و یا سبوس که در بازار وجود دارد، استفاده کنند.
همچنین اگر در وعده غذایی افطار، برنج وجود دارد، از برنج‌های قهوه‌ای استفاده شود. چراکه فیبر بیشتری دارد و به طور کلی فیبرها چه در غذاها و چه در سبزیجات و میوه‌جات آب موجود در مواد غذایی را در طولانی مدت در دستگاه گوارش ما حفظ می‌کنند.
ممکن است مزاج ما ایرانی‌ها کمی با برنج قهوه‌ای ناآشنا باشد، می‌توانید برنج قهوه‌ای و برنج سفید را قاطی کنید تا هم هضم آن ساده‌تر و هم طعمش نزدیک به مذاق‌مان شود.
دکتر آذرنوش در این باره می‌گوید: «توصیه می‌شود روزه داران صیفی‌جات پر آب، مانند هندوانه یا خیار و گوجه را در وعده‌های افطار خود قرار دهند. همچنین بهتر است در وعده‌های بعد از افطاری ۳تا ۵ واحد میوه استفاده شود. در وعده سحری هم به مقدار کافی آب استفاده شود و روزه داران حداقل دو واحد میوه استفاده کنند و به مانند افطار مصرف نان‌های سبوس دار جایگزین نان‌های سفید شود.»
منبع: الف
یک پاسخ
واقعا خوب بود از نظر محتوا