پَرپَهَن (پرپین) (نام علمی: Portulaca oleracea) گیاهی است از سرده خُرفِه یک‌ساله با برگهای ضخیم آبدار سبز با ساقههای قرمز و گل‌های زرد یا سفید کوچک و تخم‌های سیاه ریز که خواص دارویی دارند.
نوع وحشی پرپهن گیاهی است خزنده با ساقههای خوابیدهٔ قرمز رنگ و برگهای دایره‌ای گوشتی و گل‌های کوچک زرد رنگ.
نوع پرورشی پرپهن ساقههای کلفت آبدار سرخ رنگی با بلندی ده الی چهل سانتی‌متر دارد.
طبع خرفه پرپهن
چنانچه در رابطه با طبع خرفه پرپهن سوالاتی نظیر: طبع خرفه پرپهن چیست؟ و یا، طبع خرفه پرپهن گرم است یا سرد؟ و یا حتی، طبع خرفه پرپهن تر است یا خشک؟ سوالاتی برای شما پیش آمده است، خوب است بدانید که طبع خرفه پرپهن سرد و خشک است.
بنابراین خرفه پرپهن برای گرم مزاجان مناسب بوده و توصیه می شود سرد مزاجان در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.
خواص خرفه پرپهن
خواص خرفه پرپهن برای رحم
یکی از خواص خرفه کم کردن مدت زمان و مقدار خون‌ریزی رحم است. خرفه به دلیل اینکه میتواند از خون‌ریزی رحم جلوگیری کند از دانه‌های آن می‌توان در بانوان در مدت قاعدگی برای جلوگیری از خون‌ریزی شدید استفاده کرد.
خواص خرفه پرپهن برای کبد
یکی از خواص خرفه این است که تخم خرفه خاصیت ضد کرم دارد و میتواند بیماری‌های کبد را درمان کند. متخصصان طب سنتی بر این باورند که برای تسکین مشکلات کبد می‌توان از برگ و ساقه سبزی خرفه استفاده کرد. برگهای خرفه برای افزایش و بهبود عملکرد کبد بسیار مفید و موثر هستند.
خواص خرفه پرپهن برای دیابت
خرفه یکی از بهترین گیاهان دارویی برای دیابت است. از خواص خرفه می‌توان به تنظیم قند خون افراد دیابتی و کاهش تشنگی در آنها اشاره کرد. طبق تحقیقات و مطالعات اثر هیپوگلایسمیک پلی ساکاریدهای موجود در خرفه ثابت شده است. دانه‌های خرفه برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تاثیر قوی‌‌تری در کاهش گلوکز ناشتا پلاسما و سطح سرمی انسولین نسبت به متفورمین دارند.
دانه‌های خرفه با تاثیر بر ترشح انسولین به واسطه بستن کانال‌های K+/ATP و تأثیر بر دپولاریزاسیون غشا و ورود کلسیم موجب کاهش سطح قند خون می‌شوند. همچنین خرفه میتواند موجب افزایش سطح GLP-1 (پپتید شبیه گلوبین-یک) شود که این GLP-1 از سلول‌های L روده‌است، ترشح می‌شود و از عملکرد‌های آن می‌توان به تقویت عملکرد سلول‌های بتا پانکراس، تنظیم ترشح انسولین و ممانعت از رهایی گلوکاگون اشاره کرد.
بنابراین یکی دیگر از روش‌هایی که سبزی خرفه میتواند بر تنظیم سطح قند خون موثر باشد افزایش سطح GLP-1 است. از سبزی خرفه می‌توانید در تهیه انواع سوپ و سالاد استفاده کنید. همچنین دانه و تخم خرفه برای پخت شیرینی‌های رژیمی نیز کاربرد دارد.
خواص خرفه پرپهن در بارداری
خرفه یک گیاه قاعده آور است و موجب تشدید تداخلات رحمی می‌شود از همین رو به خانم‌های باردار توصیه می‌شود تا از مصرف گیاه خرفه پرهیز کنند، زیرا ممکن است موجب سقط جنین شود.
خواص خرفه پرپهن برای مو
یکی دیگر از خواص خرفه کمک به جلوگیری از ریزش مو است. خرفه منبعی غنی از آهن است و با داشتن آهن میتواند سرعت ریزش موها را کاهش داده و از بروز طاسی مردانه و یا زناناگه ممانعت کند. خرفه حاوی آنتی اکسیدان‌های پرنفوذی است که از رسیدن آسیب به موهای حساس و شکننده جلوگیری می‌کنند و تاثیرات منفی و مضر رنگ مو و رنگساژ مو را کاهش می‌دهد و از موها محافظت می‌کند.
خواص خرفه پرپهن برای پوست
یکی دیگر از خواص خرفه درمان و رفع مشکلات پوستی است. برگهای گیاه خرفه حاوی ویتامین A هستند و به همین علت می‌توان از خرفه به عنوان یک گیاه دارویی با خاصیت طبیعی ضد التهاب یاد کرد که میتواند موجب رفع و درمان لک، جوش و آکنه پوست شود. گیاه خرفه همچنین میتواند موجب درمان چین و چروک پوست شده و به پوست طراوت وشادابی ببخشد. همچنین برای درمان التهاب ناشی از نیش زنبور عسل و گزش مار از خرفه به صورت موضعی استفاده کرد.
خواص خرفه پرپهن برای معده
از دیگر خواص خرفه می‌توان به این مورد اشاره کرد که مصرف گیاه خرفه به صورت خام و یا پخته میتواند برای درمان و رفع رفلاکس معده ( ترش کردن معده)، درمان سوزش گلو و همچنین درمان زخم معده موثر و مفید خواهد بود.
خواص خرفه پرپهن برای کم خونی
برگهای خرفه میتواند موجب کاهش فشار خون بالا شوند. خرفه حاوی اسیدچرب امگا۳ است، امگا۳ چربی است که در ماهی یافت می‌شود و موجب کاهش کلسترول و فشار خون می‌شود. گیاه خرفه جزء گیاهان ضد سرطان و ضد فشار خون است. خرفه حاوی مقادیر بالای ویتامین C است که این ویتامین نیز از عوامل ضد اکسید کننده‌ها و ضد عوامل سرطان زا است.
خواص عسل خرفه پرپهن
از عسل در درمان فشار خون، کم‌خونی، سرفه، ناراحتی‌های گلو و سینه استفاده می‌شود. از دیگر فواید این عسل کمک به جذب بهتر مواد غذایی، تقویت دستگاه گوارش و درمان مشکلات جهاز هاضمه است. عسل خرفه تاثیر مهمی در تقویت معده و حافظه دارد. از دیگر خواص عسل خرفه می‌توان به جلوگیری از عفونت در سراسر بدن و تسکین سیستم ایمنی بدن و داشتن خاصیت ضد میکروبی آن اشاره کرد. عسل خرفه انرژی‌زا است و موجب تقویت بدن شده و خون را نیز تصفیه می‌کند. مصرف دو قاشق غذاخوری به صورت روزانه از عسل خرفه میتواند به روند بهبود و تصفیه خون کمک کند.
اسیدهای چرب امگا 3
اگرچه خرفه به طور کلی چربی کمی دارد، بیشتر آن چربی از اسیدهای چرب تشکیل شده است. اسیدهای چرب برای انسان ضروری هستند، اما ما خودمان نمی توانیم آنها را تولید کنیم. بنابراین، ما باید آنها را از غذای رژیمی خود دریافت کنیم. خرفه سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است که می تواند به پیشگیری از بیماری های قلبی و سکته کمک کند. خرفه اسیدهای چرب بیشتری نسبت به هر سبزی برگ سبز دیگری دارد، که آن را به انتخابی عالی برای دریافت امگا 3 ضروری تبدیل می کند.
مضرات و منع مصرف های خرفه پرپهن
سبزی خرفه در کنار خواص و فواید بی‌نظیری که برای بدن دارد، مضراتی نیز ممکن است داشته باشد. خرفه حاوی اگزالات است و به دلیل داشتن اگزالات ممکن است موجب بروز سنگ کلیه شود و به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی که مبتلا به سنگ کلیه هستند از مصرف خرفه پرهیز کنند زیرا ممکن است سبب تشدید سنگ کلیه شود. از دیگر عوارضی که اگزالات میتواند سبب شود جلوگیری از جذب مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم است.
برای از بین بردن اگزالات موجود در سبزی خرفه می‌توانید آن را با ماست مصرف کنید و راه دیگر برای از بین بردن اگزالات موجود در خرفه، جوشاندن سبزی خرفه نیز راه مناسبی است. همچنین با توجه به خاصیت قاعده‌آوری خرفه مصرف آن برای خانم‌های باردار مضر است و خطر سقط جنین وجود دارد.
مصلحات خرفه پرپهن
بهتر است خرفه پرپهن همراه با نعنا یا کرفس استفاده شود. همراهی خرفه با این مواد طبع آن را تعدیل کرده و خواص آن را افزایش می دهد.
