معمولا با شروع فصل گرما که از اواخر بهار آغاز و تا اواخر تابستان ادامه دارد؛ گرمازدگی و احتمال مسمومیت‌های غذایی بیشتر می‌شود. اگر در معرض گرما و تابش نور مستقیم خورشید قرار گیریم و میزان مایعات مصرف شده به نسبت تعریق مناسب نباشد، احتمال گرمازدگی بالا می‌رود، البته در گروه‌های سنی مختلف، متفاوت است.
جدول دسترسی سریع
محمود شمسی پور دهکردی درخصوص گرمازدگی اظهار کرد: در فصل تابستان به علت حرارت و دمای بالا و به خصوص اگر با رطوبت همراه شود، مشکلات مربوط به دما برای افراد پیش می‌آید. مشکلات معمولاً شامل گرفتگی‌های عضلانی ناشی از گرما یا ضایعات پوستی ناشی از گرما و گرمازدگی خفیف یا شدید است و معمولاً با افزایش دما مراجعات بیمارستان‌ها به دلیل کم آبی یا عدم تعادل الکترولیت‌ها یا مشکلات دیگر مرتبط با گرما بسیار بیشتر می‌شود.
رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی چهارمحال و بختیاری افزود: افرادی بالای ۶۵ سال و کودکان زیر ۴ سال و کسانی که فعالیت بدنی زیادی دارند، مثلا در محیط باز ورزش‌های سنگین انجام می‌دهند یا افرادی که محل شغلشان در محیط باز است و مشاغل سنگینی در فضای باز دارند؛ بیشتر مستعد گرمازدگی می‌شوند.
وی اضافه کرد: اگر با فردی برخورد کردید که در گرمای شدید هوا دچار گیجی و بی‌حالی شده و یا بی‌هوش است، حرارت بدن او را کاهش دهید و اگر فرد بیدار است و حالت تهوع و استفراغ ندارد به او مایعات خنک دهید و در شرایطی که دچار تهوع شده حرارت بدن را با کمک حوله‌های ولرم خنک کرده و هرگز به یک‌باره سعی نکنید با آب سرد دمای بدن را کاهش دهید.
سکته گرمایی چیست؟
شمسی‌پور ادامه داد: خطرناک‌ترین نوع گرمازدگی سکته گرمایی است که حتی می‌تواند کشنده باشد. انواع دیگر گرمازدگی اگر به خوبی درمان نشوند می‌توانند منجر به سکته شوند. این بیماری وقتی رخ می‌دهد که دمای بدن به بالای ۴۰ درجه‌ی سانتی‌گراد برسد و اولین نشانه آن غش کردن است.
وی با اشاره به اینکه احساس خستگی، ناتوانی، تهوع و استفراغ و سردرد شدید از علائم سکته گرمایی هستند، افزود: کج‌خلقی، گیجی، از دست دادن هوشیاری و تمرکز، برافروخته شدن پوست، کاهش تعریق ، نبض ضعیف یا سریع از دیگر علائم سکته گرمایی است و اگر این علائم شدیدتر باشد احتیاج به درمان و مراقبت اورژانسی دارد.
شمسی‌پور در خصوص کاهش علائم گرمازدگی بیان کرد: سعی کنید به یک مکان خنک بروید که ترجیحاً تهویه داشته باشد، منتظر تشنگی نباشید، به اندازه کافی آب بخورید. همچنین تعریق شدید، نمک و مواد معدنی را از بدن خارج می‌کند که باید جایگزین شوند. یک نوشیدنی حاوی مقدار اندکی نمک با کمی لیموترش همراه خاکشیر یا تخم شربتی می‌تواند جایگزین نمک و مواد معدنی باشد که با تعریق از دست می‌دهید.
وی با بیان اینکه دوش آب خنک وضعیت بدن را سریع‌تر به‌حالت عادی برمی‌گرداند،گفت: مصرف میوه‌ها و به ویژه سبزی‌ها می‌تواند به تامین آب بدن کمک شایانی کند. بنابراین در روزهای گرم سال از این اقلام غذایی در برنامه خود بیشتر استفاده کنید.
شمسی‌پور اضافه کرد: از نوشیدن غذاها و مایعات حاوی کافئین از قبیل قهوه، شکلات‌های کاکائویی، نوشابه و چای پررنگ خودداری شود، چرا که این عوامل باعث دهیدراته و کم آب شدن بدن می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه استفاده از لباس‌های رنگ روشن، سبک و خنک در روزهای گرم مناسب‌تر است، افزود: معمولاً اگر در هوای گرم قرار نگرفته باشیم به هشت تا ۱۰ لیوان آب برای تامین آب بدن نیاز داریم اما زمانی که در معرض هوای گرم قرار می‌گیریم به ازای هر ساعت قرار گرفتن در هوای گرم یک لیوان اضافی‌تر باید آب بنوشیم.
راهکارهای طب سنتی برای مقابله با گرمازدگی
همچنین ابوالفتح شیرمردی اظهار کرد: لازم است در فصل گرما تا جایی که امکان دارد از لباس‌هایی استفاده کرد که گردش هوا را آسان‌تر می‌کند و از پوشیدن لباس‌هایی با الیاف نایلونی پرهیز تا حرارت هوا راحت‌تر دفع شود. این محقق طب سنتی افزود: اگر فردی که دچار گرمازدگی است افت هوشیاری پیدا کرده، به هیچ عنوان هیچ نوشیدنی و یا خوراکی به او ندهید، بیمار را روی پهلو بخوابانید، با اورژانس تماس بگیرید و از اقدامات خودسرانه پرهیز کنید.
وی ادامه داد: گرمازدگی شدید نیاز به درمان اورژانسی دارد و درصورت عدم درمان به موقع می‌تواند به سرعت به مغز، قلب، کلیه‌ها و ماهیچه‌ها آسیب برساند. هرچه درمان بیشتر به تعویق بیفتد، آسیب شدیدتر و خطر بروز عوارض جدی یا مرگ افزایش می‌یابد.
شیرمردی با بیان اینکه لازم است بدن فرد گرمازده را با آب معمولی تن‌شویی کنیم،گفت: گذاشتن پک یخ زیر بغل یا کشاله ران و همچنین تهویه مناسب و باز کردن پنجره‌ها و دور شدن از نورمستقیم خورشید می‌تواند فرد را به سمت خنکی ببرد. وی عنوان کرد: علائم گرمازدگی بیشتر به صورت سردرد، تهوع، استفراغ و گرفتگی عضلات، تپش قلب، حالت گیجی بروز می‌کند و در صورت رسیدگی نکردن، درنهایت به کما و اغما می‌انجامد
عرق کاسنی و بیدمشک مفید برای خنک کردن بدن
این محقق طب سنتی با بیان اینکه تشنج از جمله عوارض گرمازدگی است، ادامه داد: مصرف عرقیجات خنک مانند عرق کاسنی و بیدمشک برای پیشگیری و درمان گرمازدگی مفید است. همچنین برای درمان قرمزی پوست ناشی از گرمازدگی استفاده از روغن بنفشه موثر است. شیرمردی در پایان خاطر نشان کرد: حجامت کردن و خودداری از مصرف زنجبیل و عسل و زعفران در فصل گرم نیز در جلوگیری از بروز گرمازدگی بسیار موثر است.
منبع: شهرخبر