علم طب سنتی ایرانی اسلامی ریشه‌ در سابقه علمی و شناختی ایرانیان دارد ‌و ‌در آن تسکین و درمان امراض، با تجویز داروهای گیاهی و استفاده از گیاهان ‌دارویی ‌بهره گرفته می‌شود و در نهایت روش‌های ‌درمانی ‌این علم ‌کهن ‌به دنبال دستیابی به سلامت جسمانی و روانی همه افراد جامعه است. طب سنتی نه تنها برای بیماران که برای پیشگیری از گرفتار شدن افراد سالم به بیماری روش های درمانی و مراقبتی خاص خود را دارد. شناسایی مزاج یا طبع هر فرد نیز از بحث‌های بسیار مهم در طب سنتی ایرانی اسلامی بوده است. شناخت طبع و طبیعت افراد و تعادل بخشیدن به آن در طول زندگی یکی از کاربردی‌ترین شیوه‌های طب سنتی ایرانی اسلامی در جهت حفظ سلامت، تندرستی و نشاط عمومی جسم و روح افراد است.

مصرف مواد خوراکی مناسب ‌و همسو با طبع و مزاج به فرد کمک می‌کند تا کمتر با اختلالات، بیماری‌ها و انواع تنش‌های جسمی و روحی روبرو شده و در مقایسه با دیگر افراد سلامت بیشتری داشته باشد.

در طب سنتی چه مزاج های شناخته شده اند؟

مزاج‌ها طیف هستند نه یک عدد تک، یعنی امکان دارد مزاج دو نفر گرم باشد، اما مزاج یکی از آنها گرم‌تر از دیگری باشد.در اصل هیچ دو نفری مزاجشان کاملا یکسان نیست ولی ممکن است به هم نزدیک باشد. مزاج یا طبع مانند ژنتیک افراد است به این معنا که هنگام تشکیل نطفه و جنین، مزاج انسان مشخص می‌شود و مزاج و طبع پدر و مادر روی مزاج جنین مؤثر است. این را مزاج اصلی یا ذاتی هر فرد می‌گویند. که انسان با آن ویژگی ها به دنیا می‌آید. در میان مزاج ها و طبع ها خوب و بد نداریم. همه طبع ها مادامی که در محدوده طبیعی خود (که در زمان خلقت فرد، معیا شده)باشند و علامت آن، درست کار کردن همه اعضا و عملکردهای بدنی و روانی است، خوب و طبیعی بوده به اصطلاح در حالت اعتدالی خود قرار دارد. هر فردی با هر مزاج و طبعی دارای شرایط اعتدالی خود بوده که باید در طول زندگی خود، با  رعایت سبک زندگی مناسب خود، این حالت اعتدالی (سلامتی) را حتی المقدور حفظ نماید. از آنجا که مزاج افراد با هم متفاوت است، لاجرم سبک زندگی آنها نیز متفاوت خواهد بود که این، اساس و جان طب سنتی است در حفظ سلامتی و درمان بیماری ها.

طب سنتی ایرانی اسلامی به قدمت صدها سال علم اندوخته حکیمان طب سنتی عمق دارد. محور اصلی بسیاری از دستورات و تدابیر طب سنتی حفظ سلامتی و پیشگیری از بروز بیماری های جسمی است. بر طبق متون مختلف طب سنتی ایرانی اسلامی و اصول مزاج شناسی این طب اصیل طبع و مزاج انسانها بر چند نوع است. انواع مختلف طبع و مزاج در علم مزاج شناسی طب سنتی گرم و خشک، گرم و تر، سرد و خشک و سرد و تر است. البته همه انواع خوراکی های هم طبع خاص خود را دارند که در سایت طب شناس می‌توانید با طبع آن خوراکی ها آشنا شوید.

گرم و خشک مزاج‌ها چه خصوصیاتی دارند؟

افراد با طبع گرم و خشک ویژگی های خاص خود را دارند. در برخی اوقات با افراد سرحال و سلامتی برخورد می‌کنیم که اندام لاغری دارند و رنگ پوستشان به رنگ زرد نزدیک است و پوست گرم و خشکی دارند. این افراد معمولا گرمایی هستند و تحمل گرمای تابستان را ندارند. اما در فصول سرد سرحال تر هستند و نشاط بیشتری دارند. این افراد احساس عطش زیادی دارند و معمولا دهان خشکی دارند. این افراد معمولا بیشتر از پنج، شش ساعت استراحت نمی‌کنند و کم خواب هستند. این افراد ممکن است که با مصرف خوراکی های شیرین و انواع ادویه گرم زودتر از دیگران عصبانی شده و در پوست خود احساس خارش کنندو گاهی جوش بزنند. معمولا این افراد زود عصبانی شده و زود هم آرام می‌گیرند. این افراد معمولا پرانرژی، حاضر جواب، عجول، پر جنب و جوش، با هوش، پرحرف و تا حدی ولخرج هستند.

توصیه های خوراکی برای افراد گرم و خشک مزاج برای رسیدن به تعادل چیست؟

بهتر است این دسته از افراد از مصرف خوراکی هایی با طبع گرم و انواع ادویه گرم در روزهای گرم پرهیز کنند تا کمتر عصبانی شوند. افراد گرم و خشک مزاج بهتر است از خوراکی ها و نوشیدنی های سردی همچون شربت سکنجبین و بهارنارنج و… در روزهای گرم بهار و تابستان استفاده کنند تا به تعادل برسند. برای این افراد مصرف خوراکی‌های دیگری همچون هندوانه، زرشک، آلوچه، کدو، هویج، شاهتوت، انار، خیار، گلابی، انواع مرکبات، سیب، آلبالو، آلو، زردآلو، اسفناج، شفت آلو، کاهو، بادام درختی، دوغ و ماست، لیمو ترش، تمبر هندی مناسب است.

استفاده از کدام مواد غذایی برای افراد گرم و خشک مزاج مناسب نیست؟

برای افرادی با طبع گرم و خشک زیادی روی در مصرف مواد غذایی همچون دارچین، عسل، خربزه، گردو، نمک سیر، پیاز، ادویه‌جات تند، سیر، پیاز، ادویه‌جات تند، زنجبیل، سرخ کردنی‌ها باعث ایجاد مشکلاتی خواهد شد.

افراد با مزاج گرم و تر چه خصوصیاتی دارند؟

این افراد معمولا دارای اندامی درشت و قفسه سینه پهن و بافت عضلانی قوی هستند. معمولا پوست آنها به رنگ سرخ و سفید نزدیک است و موهای پرپشتی دارند. در طب سنتی این افراد نبض پر و قوی دارند. این افراد می‌توانند کم بخوابند اما تحمل گرما برایشان بسیار سخت و دشوار است. معمولا عاشق فصول سرد سال هستند. افراد با مزاج گرم و تر پوست گرم و مرطوب و نرمی دارند. آنها در گروه انسانهایی پیشرو و شجاع هستند. این افراد دارای شخصیت آرام و مهربان، روابط عمومی خوب، علاقه مند به شعر و موسیقی، بلند پرواز و سخاوتمند هستند.

غذاها و خواک مناسب افراد با مزاج گرم و تر چیست؟

افراد با مزاج گرم و تر بهتر است خواکی هایی مانند گلابی، سیب، انار، لیمو شیرین، غوره، شاه توت، گشنیز، نارنج، لیموترش پرتقال نارنگی، آلو بخارا، آلبالو، تمبر هندی، سوپ، آش جو، روغن زیتون، جوانه‌های غلات، دوغ، شیر و ماست را در اولویت اصلی قرار دهند. تا بدن خود را به تعادل و به اصطلاح اعتدال نزدیک تر کنند.

مصرف کدام خوراکی ها به افراد گرم و تر مزاج توصیه نمی‌شود؟

این افراد بهتر است از مصرف زیات خوراکی هایی همچون خرما، کشمش، توت، موز، سیر و بادمجان، گوشت‌های قرمز پرجرب، روغن حیوانی، ماکارونی، خیار شور، ادویه‌های تند پرهیز کنند و با رعایت دستورات غذایی طب سنتی ایرانی اسلامی زندگی سالم تر و پر نشاط تری داشته باشند.

افراد با مزاج سرد و خشک چه ویژگی هایی دارند؟

افراد با مزاج سرد و خشک معمولا دارای اندامی لاغر و خواب کم هستند. به شیرینی ها و گرمی ها نسبت به خوراک با طبع سرد رغبت بیشتری دارند و تمایل آنها به هوای گرم تابستان و بهار علاقه بیشتری دارند و در پاییر احساس آسودگی کمتری دارند و در زمستان بیشتر اذیت می شوند. افراد با مزاج سرد و خشک افراد دقیق و منظم، منطقی و راز نگهدار، محاسبه گر و دور اندیشی هستند. این افراد گاهی کینه توز و خاطرات را به مدت طولانی در ذهن خود نگه می‌دارند. این افراد انعطاف پذیری نیستند و به محیط جدید سخت عادت می کنند. معمولا فعالیت ها را به جزئیات تعریف می‌کنند و مناسب کارهای حسابداری، بازرسی و مهندسی هستند.

خوراکی های مناسب افراد با مزاج سرد و خشک کدام اند؟

افراد با مزاج سرد و خشک و به اصطلاح طبع سرد و خشک بهتر است از خوراکی های رطوبت بخش با طبع گرم همچون گوشت بره، مرغ و تخم مرغ، سیب، گلابی، طالبی، به، خربزه، انگور، زردآلوی شیرین، برنج با زیره و یا زعفران، گندم، مرزه، جعفری، عسل، هل، دارچین، زنجبیل، شیره انگور، لوبیا، کشمش، انجیر، فندق، پلو شوید، سبزی‌های گرم مثل ریحان، ترخون، بادام درختی، پسته و گردو استفاده کنند.

افراد با مزاج سرد و خشک از چه خوراکی هایی پرهیز کنند؟

افراد با طبع سرد و خشک بهتر است از مصرف خوراکی هایی مانند: سیب زمینی، گوجه فرنگی، قارچ، آلو ترش، انار ترش و تمشک، غذاهای مانده، نمک سود شده، خیار شور و ترشی‌ها، سرکه و غوره کمتر استفاده کنند و در صورت مصرف ماهی، ماست، شیر، پینر و دوغ از مصلح آنها استفاده کنند تا از علائم این مواد غذایی همچون سستی و بی حالی و آب ریزش دهان و نفخ شکم جلوگیری کنند.

افراد با مزاج سرد و تر چه خصوصیاتی دارند؟

افرا با طبع سرد و تر اندام چاق و پرچربی دارند . پوست سفید و موهایی کم پشت دارند. دهان مرطوبی دارند و کمتر تشنه می شوند. بیشتر به مصرف گرمی جات و شیرینی ها و داویه جات گرم تمایل دارند و از خوردن سردی جات و ترشی جات کمتر لذت می‌برند.

خواب آنها زیاد و فصل زمستان آنها را آزار می‌دهد. این افراد آرام و کند و صبورند و کمتر عصبانی می‌شوند. افراد مزاج سرد و تر انعطاف پذیر و محتاط و مطیع و ترسو و سیاست مدار هستند. معمولا در انجام کارها صبر و حوصله زیادی دارند و با صبر و حوصله موفق می‌شوند. از فعالیت های سریع و زیاد دوری می‌کنند. اهل سازش هستند و استعداد ریسک‌پذیری ندارند. حافظه چندان خوبی ندارند و به راحتی تحت تاثیر افراد دیگر قرار می‌گیرند.

افراد مزاج سرد و تر رغبت بیشتری به مصرف گرمی‌ها مثل شیرینی و ادویه‌جات بیشتر دارند و تمایل به خوردن سردی‌ها از جمله ترشی‌ها را از خود نشان نمی‌دهند.

گروه مزاج سرد و تر چه ویژگی شخصیتی دارند؟

آنها افراد چاق و پرچربی هستند، پوستی سفید و موهایی کم پشت دارند، تشنه نمی‌شوند و دهان مرطوبی دارند، خواب آنها زیاد است و فصل زمستان برای آنها آزار دهنده است این افراد آرام، کند و صبورند و کمتر عصبانی می‌شوند، افراد مزاج سرد و تر مطیع، انعطاف پذیر، محتاط، ترسو و دیپلماتیک هستند. معمولا در انجام کارهای با صبر و حوصله زیاد موفق عمل می‌کنند و از فعالیت‌های بدنی زیاد و سریع اجتناب می‌کنند. آنها اهل سازش هستند و استعداد ریسک‌پذیری ندارند حافظه چندان خوبی ندارند و به راحتی تحت تاثیر افراد دیگر قرار می‌گیرند.

بهتر است افراد با طبع سرد و تر کدام خوراکی ها را مصرف کنند؟

افراد با مزاج سرد و تر بهتر است از خوراکی و مواد غذایی گرم و خشک یا معتدل استفاده کنند. غذاهایی مثل گوشت بره، بلدرچین، بوقلمون، آبگوشت و نخود و میوه های رسیده و شیرین مثل انگور، نارگیل، گلابی و سیب و به استفاده کنند.

حالا که بر طبق این علائم مزاج شناسی و طبع شناسی دریافتید که مزاج و طبع شما کدام است بهتر است از صفحات دیگر طب شناس که به توضیحات مخصوص هر خوراکی می پردازد طبع مواد غذایی مختلف را بشناسید و برای خود زندگی سالم تری را رغم بزنید.