شَنبَلیله یا شینبل (نام علمی: Trigonella foenum-graecum) گیاهی است از تیره باقلائیان (Fabaceae) و به همین دلیل توانایی هم‌زیستی با باکتری‌های تثبیت‌کننده ازت را داشته و می‌تواند بخش زیادی از از نیتروژن مورد استفاده خود را تولید کند.

گیاهی است علفی به ارتفاع ۱۰ تا ۵۰ سانتیمتر با گل‌هایی منفرد و به رنگ روشن که رنگ میوه‌های آن زرد تا قهوه‌ای است.

این گیاه بومی ایران بوده و در بیشتر نواحی ایران از جمله آذربایجان، اصفهان، فارس، خراسان، سمنان و دامغان می‌روید و به عنوان سبزی خوراکی کاشته شده و مصرف می‌شود.

شنبلیله در کنار راه‌ها نیز می‌روید و به این خاطر در قدیم به آن گل راه‌رو هم می‌گفتند.(ویکی پدیا)

از شنبلیله به صورت سبزی تازه، خشک شده و خورد شده استفاده می شود. همچنین تخم شنبلیله استفاده های دارویی دارد. شنبلیله با عطر منحصر به فردی که دارد، در تهیه انواع نان و کلوچه و… مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از اصلی ترین سبزی های معطر قورمه سبزی و دیگر غذاهای اصیل ایرانی است. و علاوه برآن خواص طبی و دارویی ویژه ای دارد که در ادامه به آن اشاره می کنیم.

در این مطلب می خوانید:

• طبع شنبلیله و تاثیر آن بر انواع مزاج
• خواص طبی و دارویی شنبلیله
• مضرات و موارد منع مصرف شنبلیله
• مصلحات شنبلیله

طبع شنبلیله و تاثیر آن بر انواع مزاج

شنبلیله دارای طبع گرم و خشک است. گرمی آن بالا نیست و خشکی آن هم به اندازه است. از این جهت ازجمله سبزیهایی است که گرمی آن به اعتدال نزدیک است. و مصرف آن در افراد گرم مزاج و سردمزاج با رعایت اندازه و نوع مصرف بلامانع است.

خواص طبی و دارویی شنبلیله و تخم شنبلیله

1. تسکین دهنده سرفه های سرد است.
2. ورم کبد و طحال را فرو می نشاند.
3. تری و برودت مثانه را از بین می برد.
4. درمان کمردرد است.
5. تخم شنبلیه ملین است.
6. ضد التهاب است.
7. دردهای مفاصل به ویژه زانو را تسکین می دهد.
8. دمنوش آن همراه با عسل برای تسکین سرفه، تنگی نفس و سایر بیماریهای تنفسی مفید است.
9. مصرف برگهای تازه آن پایین آوردنده قند خون است.و برای دیابتی ها مفید است.
10. معطر و اشتها آور است.
11. بوی بد دهان را از بین می برد.
12. بوی بد عرق را درمان می کند.
13. شست و شوی سر با آب دم کرده شنبلیله، شوره و ریزش مو را درمان می کند.
14. سرخی چشم را درمان میکند.
15. ادرار آور است.
16. تخم شنبلیه لاغر کننده است.
17. تخم شنبلیله در درمان نقرص کاربرد زیاد دارد.
18. تخم شنبلیله برای اختلالات لنفاوی مفید است.
19. تخم شنبلیله در درمان پوکی استخوان، درهای استخوانی و راشیتیسم موثر است.
20. ضد نفخ و بادشکن است.
21. در درمان مشکلات پوستی مثل اگزما و آکنه مورد استفاده قرار می گیرد.
22. خمیر درست شده توسط پودر شنبلیله ضد التهاب و درمان کننده زخم، خراش سوختگی، جوش و… است.
23. کلسترول بالا را درمان می کند.

درمان شوره سر با شنبلیله

شنبلیه مشکلات فولیکولی را درمان می کند و هورمون ها و عوامل رشد مو را تقویت می کند. شنبلیله حاوی لسیتین است که شکستگی و آسیب دیدگی ساقه های مو را ترمیم می کند و شوره مو و پوسته شدن کف سر را درمان می کند.

شستن سر با آب شنبلیله باعث نرمی، لطافت و درخشندگی موها می شود. می توانید شنیلیله تازه را میکس کرده در یک پارچه تمیز قرار داده و فشار دهید تا آب و عصاره آن خارج شود و بعد موهای خود را با آن شست و شو دهید.

همچنین می توانید بگهای خشک شده شنبلیله را دم کرده و صاف کنید و آب آن را برای شستن موهای خود استفاده کنید.

یک روش دیگر هم آسیاب کردن شنبلیله خشک و خمیر کردن آن با مقداری آب و قرار دادن آن بهمدت بیست دقیقه روی ریشه ی موها است.

مضرات و موارد منع مصرف شنبلیله

مصرف بی رویه برگ شنبلیله باعث سردرد و تهوع می شود.

گرم مزاجان بهتر است که شنبلیله را کم و همراه با مصلحات میل کنند.

برای انثیان ضرر دارد.

مصرف شنبلیله به دلیل گرم و خشک بودن در بارداری توصیه نمی شود. به خصوص در سه ماهه اول ممکن است موجب سقط شود و در سه ماهه آخر القای زایمان زودرس کند.

مصلح شنبلیله چیست؟

بهتر است از کاسنی، سکنجبین، انیسون، انار شیرین و خرفه و اسفناج به عنوان مصلح برای تعدیل طبع شنبلیله استفاده شود.