شقاقل که به هویج قمی نیز معروف است، و با نام های دیگری مثل مهر سلیمان و زردک نیز شناخته می شود. یک گیاه علفی و ریشه ای چند ساله است. از خانواده هویج به شمار می آید و ساقه های آن زیر زمین است و شکلی سخت و محکم شبیه به هویج دارد اما رنگ آن زرد روشن و نخودی رنگ است و سطح آن ناصاف و دارای فرورفتگی است. این گیاه بومی ایران است و در جنگلهای شمال می روید. گونه های متعددی از از این گیاه مشاهده شده است که سه نوع از آن در ایران می روید. شقاقل در محیط مرطوب و با آب و هوای معتدل بهتر می روید. گیاه شقاقل به سرما و یخبندان مقاوم است. و خاکهای حاصل خیز و زهکشی شده محیط مناسبی برای رشد آن هستند.
از شقاقل یا همان زردک بیشتر در تهیه مربا و ترشی و غذاهایی مانند حلوا استفاده می شود. اما خواص طبی متعدد آن، از دید کارشناسان طب سنتی پنهان نمانده و مطالعات زیادی روی آن انجام شده است. در این مطلب به بررسی طبع و خواص شقاقل و مضرات و موارد منع مصرف آن پرداخته ایم. همچنین مصلح شقاقل را به شما معرفی کرده و اطلاعات مفیدی در مورد این گیاه خاص به شما ارائه داده ایم.
طبع شقاقل چیست؟
طبع شقاقل گرم و تر است و تری آن از دسته رطوبتهای خوب به شمار می آید. افراد با مزاج گرم بهتر است در مصرف آن احتیاط کنند و از مصرف مصلح آن غافل نباشند. البته شقاقل برای سردمزاجان خواص بیشتری دارد و می توانند با نگرانی کمتری از آن استفاده کنند.
شقاقل چه خواصی دارد؟
- تقویت کننده قلب است. چراکه دارای پتاسیم قابل قبولی است که مانع تنگی و گرفتگی عروق خونی می شود. همچنین فیبر و فولات موجود در شقاقل ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش می دهد.
- مصرف آن احتمال بروز سکته های قلبی و مغذی را پایین می آورد.
- فیبر بالایی دارد. به همین دلیل از بروز یبوست جلوگیری کرده و به افراد مبتلا به یبوست کمک می کند که از این مشکل رهایی یابند.
- از بالا رفتن قند خون جلوگیری می کند.
- کم کالری، سیر کننده و لاغر کننده است. بنابر این گزینه مناسبی برای افرادی است که در پی کاهش وزن هستند.
- مواد مغذی زیادی در ترکیبات آن وجود دارد. از ویتامینها و آنتی اکسیدانها گرفته تا املاح و مواد معدنی. از جمله روی، آهن، منگنز، فسفر و پتاسیم و ویتامینایی مانند K، B ، C، E
- هضم غذا را آسان کرده و معده را تقویت می کند. دستگاه گوارش را فعال کرده و موجب تقویت آن می شود. از بروز بیماریهای گوارشی جلوگیری می کند.
- کلسترول خون را کاهش می دهد.
- در مادران باردار اگر شقاقل طبق نظر پزشک و به اندازه مصرف شود، به دلیل داشتن اسیدفولیک بالا و ترکیبات مفید دیگر، رشد جنین را تقویت کرده و احتمال بروز نقصهای مادرزادی مانند شکاف کام را کاهش می دهد و از آسیبهای مغزی جنین جلوگیری می کند.
- در درمان افسردگی به ویژه افسردگی پس از زایمان موثر است.
- موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. و از ابتلا به سرماخوردگی و بیماریهای ویروسی دیگر جلوگیری می کند.
- باعث سرعت گرفتن رشد در کودکان می شود و همچنین کیفیت رشد جسمی و ذهنی کودکان را افزایش می دهد.
- برای مراقبت از دندانا و لثه ها مفید است. لثه ها را تقویت کرده و عوامل بیماری زا در دهان و دندان را از بین می برد. همچنین باعث کاهش بوی بد دهان می شود.
- ترشح آنزیم های مختلف در بدن را تنظیم کرده و عملکرد دستگاهای مربوط به هر آنزیم را تقویت کرده و بهبود می بخشد.
- - باعث تقویت چشم و بینایی می شودو از ابتلا به پیرچشمی و آب مروارید جلوگیری می کند. حساسیت چشم در برابر نور را کاهش می دهد.
- خواص ضد سرطانی دارد.
- باعث افزایش جذب کلسیم می شود و از این طریق به تقویت استخوانها و مفاصل می پردازد. به این ترتیب با مصرف شقاقل دردهای مفاصل، کمر و استخوانها کاهش پیدا می کند و احتمال ابتلا به پوکی استخوان در سنین بالاتر را کاهش می دهد.
- خواص ضد التهابی دارد.
- خون ساز است. و به درمان کم خونی کمک می کند.
- فشار خون را تنظیم می کند.
- در درمان و بهبود بیماریهای تنفسی مثل آسم، برونشیت، تنگی نفس و... موثر است. همچنین از ابتلا به این بیماریها پیشگیری می کند.
- در مردان مشکل نعوظ، اختلالات جنسی، زود انزالی و کمی منی را درمان می کند. همچنین باعث تولید اسپرم تازه و با کیفیت می شود.
- در زنان دردهای قاعدگی را کاهش می دهد. و از کم خونی در دوران پریود جلوگیری می کند.
- در زنانی که تخمدان و تخمکهای ضعیف دارند، موجب تقویت تخمکها می شود و مشکلات باروری را در زنان کاهش می دهد و درمان می کند.
عوارض و مضرات شقاقل چیست؟
شقاقل یا زردک را نباید خام مصرف کنید. چرا که خام آن بسیار نفاخ است و زیاده روی در مصرف آن باعث درد شکم و ایجاد نفخ می شود.
در دوران بارداری باید با مشورت و صلاحدید پزشک مصرف شود. اگرچه این گیاه خطر سقط جنین ندارد اما ممکن است باعث بروز برخی ناراحتی ها در مادران باردار شود.
در گرم مزاجان ایجاد سردرد می کند.
در برخی افراد ایجاد واکنش های آلرژیک می کند. افرلدی که سابقه ابتلا به حساسیت و آلرژی دارند باید شقاقل را با مشورت پزشک مصرف کنند.
سوزش دور لب، بثورات، زخم و سوزش دهان و گلو از جمله عوارض مصرف آن در افراد حساس است.
مصلح شقاقل چیست؟
بهترین مصلح آن عسل است. همچنین بهتر است شقاقل را خوب و به مدت طولانی پخت تا کاملا نرم شود.
