نام علمی شاهتره Fumaria officinalis است. و در گویش عام به شاطره یا شاتره یا شاه طره نیز معروف است. گیاه شاهتره یک نوع علف یک ساله است که ساقه هایی شاخه دار، کوتاه و شکننده دارد. گلهایی نا منظم با برگهای بریده بریده دارد و بویی شبیه بوی دود می دهد. طعم آن تلخ است و اغلب در دامنه های رشته کوه زاگرس و شهرستانهای بیجار در کردستان، اقلید در استان فارس و خراسان رضوی می روید.
شاه تره نه فقطدر ایران که در کشورهای دیگر از جمله استرالیا، انگلستان، فرانسه، آفریقا، اسپانیا، آمریکا و اتریش نیز شناخته شده و پر استفاده است.
شاه تره را در زمان شروع گلدهی می چیندد از قسمت های مختلف آن مانند ریشه، برگ، ساقه و گل استفاده می کنند. از شاتره هم بصورت تازه و هم به صورت خشک شده استفاده می شود. همچنین از آن عرق گیری می کنند که عرق شاطره نیز خواص و کاربردهای فراوانی دارد.
خواص شاتره به قدری مفید و کاربردی است که تحقیقات زیادی توسط کارشناسان طب سنتی روی این گیاه صورت گرفته است. نتایج این تحقیقات باعث ثبت اطلاعات مفیدی در مورد طبع، خواص، عوارض و مضرات و مصلحات این گیاه شده که ما در این مطلب به چکیده ای از آن پرداخته ایم و کوشیده ایم مهمترین نکات در مورد شاتره را در اختیار شما قرار دهیم.
طبع شاهتره یا شاتره گرم است یا سرد؟
در منابع طب سنتی طبع شاتره سرد ذکر شده و از جمله موادی است که مزاج خنک دارد. به همین دلیل مصرف آن بیشتر در ایام گرم توصیه می شود. همچمنین در مناطق گرمسیری خواص بیشتری از خون نشان می دهد.
طبع عرق شاتره، معتدل است. یعنی نه سرد است و نه گرم. نه خشک است و نه تر و در میانه اینها قرار دارد.
از خواص شاتره چه می دانید؟
- از آنجایی که طبع شاطره سرد و خنک است، خواص فراوانی برای پوست دارد؛ موجب از بین رفتن جوش و آکنه می شود و جای جوش و لک های پوستی را کمرنگ می کند. موجب درخشندگی پوست و روشن تر شدن رنگ پوست می شود، آبرسانی به پوست را بهبود می بخشد و با باز نگه داشتن منافذ، تنفس پوستی را تسهیل و گردش خون در عروق پوستی را بهبود می بخشد.
- باعث پاکسازی کبد می شود و عوامل بیماری زا، صفرا و حرارت کبد را دفع می کند. یکی از عوامل درمان کبد چرب است و با بهبود عملکرد کبد و حفظ سلامت آن، باعث تقویت سایر دستگاه ها در بدن انسان نیز می شود.
- ضربان قلب را تنظیم می کند و فشار خون بالا را نیز کاهش داده و در حد متعادلی نگه می دارد. بنابر این می توانیم از شاتره به عنوان یک ماده دوستدار قلب انسان نام ببریم.
- شاه تره ادرار آور است و از این طریق آب اضافه، اسید اوریک و عوامل بیماری زای دیگر را از طریق کلیه ها دفع می کند. این خاصیت باعث تقویت کلیه ها نیز می شود.
- شاتره ضد باکتری است و عفونت ها، التهابات و عوامل بیماری زا را از بین می برد.
- در درمان بیماریهای مفصلی مانند درد، صدا دادن و آرتروز و آرتریت موثر است.
- دردهای گوارشی را تسکین می دهد، موجب تقویت معده و روده و درمان اختلالاتی نظیر یبوست و اسهال می شود و مزاج را متعادل و روان نگه می دارد.
- خون صالح تولید می کند و باعث پاکسازی خون می شود.
- اشتها آور است و در افرادی که دچار لاغری و سوء هاضمه هستند باعث وزنگیری و چاقی می شود. همچنین در کودکانی که وزن قابل قبول ندارند باعث رسیدن به وزن ایده ال می شود.
عوارض و مضرات شاهتره چیست؟
شاتره نیز مانند هر ماده خوراکی دیگر علیرغم خواص مفیدی که دارد، در صورت رعایت نشدن مقدار و اندازه در مصرف، می تواند منجر به بروز عوارض شود. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بی حسی و کسالت، رعشه، تشنج، تنگی و سنگینی نفس، اسپاسم و گرفتگی عضلات و اسهال مزمن.
مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود.
در صورت استفاده از داروهای خاص به منظور پیشگیری از تداخلات دارویی حتما با پزشک خود مشورت کنید.
افراد سردمزاج حتما باید از مصلحات شاه تره استفاده کنند.
مصلح شاهتره چیست؟
بهترین مصلح برای شاهتره، کاسنی و عرق کاسنی است.
