یونجه با نام علمی (Medicago sativa) که با اسامی دیگری از جمله درفا و سپست نیز معروف است نوعی گیاه بوده که دارای ریشه ای بسیار طویل است و به دلیل دارا بودن ریشه های عمیق، مقادیر بسیار خوبی از ویتامین ها و مواد معدنی دارد که به وسیله خاک و ریشه های طویل خود به دست آورده است.
یونجه از قدیم در ایران پتانسیل رشد داشته و اکنون نیز در نواحی مرکز و جنوب ایران کشت میشود. همچنین نوع وحشی یونجه در بعضی از نواحی معتدل شمال آفریقا و آسیا رشد میکند.
طبع یونجه
شاید برای شما هم سوال شده باشد که طبع یونجه گرم است یا سرد؟ تر است یا خشک؟ در پاسخ به این سوال باید گفته شود طبع یونجه به طور کلی گرم است؛ اما طبع یونجه تازه، گرم و تر و طبع یونجه خشک شده، گرم و خشک است.
خواص یونجه در طب سنتی
برخلاف تصور عام مردم، که یونجه را تنها برای دام مناسب میدانند این گیاه خواص درمانی فراوانی برای انسان ها دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
- تقویت کننده سیستم ایمنی بدن: این خاصیت مربوط به جوانه یونجه است. گیاه یونجه به دلیل دارا بودن مقادیر بالایی آنتی اکسیدان و ویتامین C میتواند برای سیستم ایمنی بدن مفید واقع شود.
- مناسب برای بیماران دیابتی: یونجه به صورت طبیعی میتواند سطح قند خون را پایین بیاورد. بنابراین میتواند به بیمارانی که دیابت نوع دو دارند کم کند. بدین منظور بیماران میبایست از عرق یونجه استفاده کنند.
- کمک به انعقاد خون: ویتامین K به انعقاد خون کمک میکند. یونجه حاوی مقادیری ویتامین K است؛ بنابراین میتواند در روند انعقاد خون موثر باشد.
- سم زدایی بدن: یونجه به دلیل دارا بودن مقادیری ویتامین و مواد معدنی سبب پاک سازی و همچنین سم زدایی بدن میشود. بدین منظور میتوانید با دم کردن یونجه و مقداری عسل از دمنوش یونجه بهره ببرید.
- مناسب برای درمان مشکلات گوارشی: یونجه دارای آنزیم هایی است که روند هضم غذا را تسهیل میکنند و به این طریق برای مشکلات گوارشی موثر هستند.
- جلوگیری از خطر ابتلا به آکنه: همانطور که گفته شد، یونجه یک آبرسان طبیعی است؛ در جوانه یونجه مقادیری کلروفیل وجود دارد که سبب پاک سازی پوست شده و به این ترتیب از خطر ابتلا به آکنه جلوگیری میکند.
- کاهش علائم پیش از قاعدگی: جوانه یونجه به دلیل داشتن ویتامین K و فیتواستروژن، موجب کاهش علائم پیش از قاعدگی میشود.
- افزایش انرژی بدن: با مصرف شیره و یا عرق یونجه میتوانید انرژی بدن خود را بالا ببرید.
- مفید برای درمان یبوست: یونجه سبب حرکات روده و در نتیجه مدفوع بیشتر شده و بنابراین سبب جلوگیری و درمان یبوست میشود. بدین منظور میتوانید از یونجه دمنوش تهیه کرده و به همراه عسل مصرف نمایید.
- چاقی صورت: استفاده از عرق یونجه موجب چاق شدن صورت میشود.
- درمان عفونت ادراری: بدین منظور لازم است از جوانه یونجه جهت درمان عفونت ادراری استفاده کنید.
- پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه: یونجه به دلیل دارا بودن عنصر روی و ویتامین های E،C،A جهت پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه موثر است. بدین منظور میبایست از برگ و جوانه یونجه استفاده کنید.
- مفید جهت کنترل اشتها: یونجه میتواند باعث کنترل اشتها شود. بدین منظور میبایست با یونجه چای درست کرده و قبل از هر وعده غذایی میل کنید. چای یونجه دارای مواد مغذی بسیاری است.
- کاهش فشار خون بالا: یونجه میتواند سطح فشار خون بالا را کاهش دهد. بدین منظور میبایست با یونجه چای درست کرده و در روز یک فنجان از آن را میل کنید.
- افزایش شیر مادران شیرده: یونجه میتواند سبب افزایش شیر مادران شیرده شود. بدین منظور میبایست خانم های شیرده از عرق یونجه استفاده کنند.
- درمان اسهال: یونجه سبب درمان اسهال میشود. بدین منظور لازم است یونجه را دم کرده و مصرف کنید.
- جلوگیری از خونریزی های شدید در دوران قاعدگی: یونجه میتواند در جلوگیری از خونریزی های شدید در دوران قاعدگی موثر باشد. بدین منظور میتوانید دمنوش یونجه را با مقداری عسل مصرف کنید.
- قاعده آور: یونجه میتواند قاعده آور باشد. بدین منظور میتوانید هم ار عرق یونجه استفاده کنید و هم میتوانید تخم یونجه را دم کرده و مصرف نمایید.
- قابض: یونجه میتواند قابض باشد. بدین منظور میتوانید از عرق یونجه بهره ببرید.
- تصفیه کننده خون: یونجه همچنین تصفیه کننده خون است. شما میتوانید هر روز صبح، یک فنجان عرق یونجه جهت بهره مندی از این خاصیت یونجه، میل کنید.
- موثر جهت پیشگیری از انواع سرطان به خصوص سرطان پستان
- جوان سازی پوست
- کاهش دهنده علائم قاعدگی و یائسگی
- مناسب برای کاهش کلسترول بالا
- رشد موهای سالمتر
- مفید برای استخوان ها
- نرم کردن سینه
- مناسب جهت درمان رعشه و ناراحتی های عصبی
- ترک اعتیاد
- بهبود کم خونی
- مناسب برای کاهش وزن
- تسکین دهنده درد مفاصل
- پیشگیری از ابتلا به ورم معده
- جلوگیری از سوء هاضمه
- درمان حالت تهوع
- جلوگیری از تولید سنگ مثانه
- پیشگیری از ایجاد لک بر روی پوست های در معرض خورشید
- دارای ویتامین های A, C, E, K و B
- دارای پروتئین
- درمان ریفلاکس معده
- ملین
- رقیق کننده خون
- پیشگیری از تصلب شرایین
- سبب افزایش میل جنسی
- درمان شب کوری
- سبب افزایش میزان ادرار
موثر جهت پیشگیری از انواع سرطان به خصوص سرطان پستان
یونجه دارای مقادیر بالایی آنتی اکسیدان بوده که موجب کاهش رادیکال های آزاد در بدن میشود که از عوامل اصلی بروز سرطان در افراد است. همچنین زمانی که سطح استروژن در بدن فرد افزایش پیدا کند، خطر ابتلا به سرطان پستان کاهش پیدا خواهد کرد. یونجه دارای مقادیری فیتواستروژن بوده که سبب افزایش سطح استروژن در بدن میشود.
جوان سازی پوست
این خاصیت مربوط به جوانه یونجه بوده که یک آبرسان طبیعی است و موجب افزایش رطوبت پوست میشود. همچنین به دلیل دارا بودن ویتامین C و A چین و چروک های پوست را کاهش داده و در نهایت موجب جوان سازی پوست میشود. همچنین به دلیل آبرسانی یونجه، یونجه میتواند برای خشکی صورت و پوست موثر باشد.
کاهش دهنده علائم قاعدگی و یائسگی
علائم و نشانه های قاعدگی و یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن در بدن به وجود میایند. همانطور که گفته شد، یونجه دارای مقادیری فیتواستروژن است. فیتواستروژن ترکیبات شیمیایی همانند استروژن دارد که در بدن سبب افزایش سطح استروژن میشود. پس یونجه میتواند علائم قاعدگی و یائسگی را کاهش دهد. بدین منظور میبایست از بذر یونجه استفاده شود.
مناسب برای کاهش کلسترول بالا
این خاصیت مربوط به مصرف جوانه و همچنین دانه گیاه یونجه است. یونجه موجب میشود که سطح کلسترول بد (LDL) در بدن کاهش یافته و سطح کلسترول خوب (HDL) در بدن افزایش یابد. یونجه با کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب در بدن در جلوگیری از بیماری های قلبی و عروقی نقش دارد.
رشد موهای سالمتر
آنتی اکسیدان ها و ویتامین B سبب میشوند فولیکولها برای مو فراهم شوند. فولیکولها نیز تضمین کننده سلامت مو هستند. یونجه نیز با دارا بودن مقادیر آنتی اکسیدان، ویتامین ها و هورمون ها برای سلامت موها مفید هستند. یونجه همچنین به دلیل دارا بودن مقادیری سیلیس، در رشد موهای سالمتر نقش ایفا میکند. همچنین سبب کاهش ریزش مو میشود.
مفید برای استخوان ها
کلسیم برای رشد و استحکام استخوان ها مفید است و ماده ای که باعث جذب کلسیم میشود ویتامین K است. یونجه با دارا بودن مقادیری ویتامین K برای رشد و استحکام استخوان ها مفید است. جوانه یونجه با دارا بودن منگنز (علاوه بر ویتامین K) برای استخوان بندی کودکان و همچنین جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان نیز مفید است. علاوه بر این میتوان از عرق یونجه جهت درمان نرمی استخوان بهره برد زیرا عرق یونجه دارای ویتامین A و B است.
نرم کردن سینه
یونجه به دلیل دارا بودن مقادیر آنتی اکسیدان سبب افزایش ایمنی سیستم بدن میشود. یونجه برای تسکین علائم سرماخوردگی، نظیر گلودرد و سرفه نیز موثر بوده و بدین منظور میبایست بذر یونجه را جوشانده و مصرف کنید. همچنین میتوانید از عرق یونجه جهت نرم کردن سینه استفاده کنید.
مناسب جهت درمان رعشه و ناراحتی های عصبی
یونجه میتواند رعشه را بهبود ببخشد. بدین منظور میتوان با پماد یونجه اقدام به بهبود و درمان رعشه کرد. برای تهیه پماد یونجه میبایست تخم یونجه را در روغن زیتون به مدت یک هفته خوابانده و در معرض خورشید قرار دهید؛ سپس آن را صاف کرده و روزی چند قاشق از آن را روی اعضایی که دچار رعشه هستند ماساژ دهید.
ترک اعتیاد
در قدیم از یونجه برای ترک اعتیاد استفاده میشد. یونجه سبب میشود فرد معتاد نسبت به ماده مخدری که مصرف میکند حس تنفر پیدا کرده و تا مدتی آن را مصرف نکند. بدین منظور از عرق یونجه استفاده میشود.
بهبود کم خونی
یونجه با دارا بودن مقادیری ویتامین K، آهن و مس در روند تولید گلبول های قرمز خون و درنهایت بهبود کم خونی و همچنین بهبود کمبود آهن در بدن موثر است. بدین منظور میتوانید دمنوشی از دانه یونجه تهیه کرده و میل کنید.
مناسب برای کاهش وزن
یونجه به دلیل دارا بودن مقادیری پروتئین و فیبر در دانه خود، سبب میشود که به فرد احساس سیری دست داده و اشتها کاذب را از بین میبرد. همچنین یونجه کالری کمی داشته و برای رژیم های غذایی مناسب است.
تسکین دهنده درد مفاصل
افزایش اوریک اسید در مفاصل سبب ایجاد بیم اری هایی نظیر نقرس و در نتیجه درد مفاصل و التهاب آنان میشود. یونجه دارای کلروفیل است که میتواند میزان اوریک اسید را کاهش دهد و بدین ترتیب یونجه در تسکین درد مفاصل نقش ایفا میکند.
مضرات و منع مصرف یونجه
- یونجه به دلیل دارا بودن فیتواستروژن، منبعی غنی از استروژن بوده که باعث بالا رفتن سطح استروژن در بدن میشود. این مورد برای خانم های شیرده مناسب نبوده و توصیه میشود از مصرف بیش از اندازه یونجه خودداری کنند.
- مصرف بیش از حد یونجه سبب تخریب گلبول های قرمز میشود.
- همانطور که گفته شد یونجه به دلیل دارا بودن فیتواستروژن، منبعی غنی از استروژن بوده که باعث بالا رفتن سطح استروژن در بدن میشود. بنابراین میتواند باعث سقط جنین در خانم های باردار شود.
- همچنین به دلیل آنکه محیط کشت یونجه، محیطی مرطوب است، شرایط مناسب جهت رشد انواع باکتری ها فراهم است؛ بنابراین توصیه میشود که کودکان از مصرف یونجه، به ویژه جوانه یونجه، خودداری کنند.
- یونجه سبب تقویت سیستم ایمنی بدن میشود. افزایش سیستم ایمنی بدن، در افرادی که به بیماری های خود ایمنی نظیر ام اس مبتلا هستند، باعث افزایش علائم بیماری میشود.
- یونجه سبب کاهش میزان قند خون میشود. اما مصرف بیش از اندازه یونجه سبب کاهش بیش از حد قند خون شده و افراد دیابتی را با افت قند مواجه کرده که میتواند به کما رفتن این افراد بیانجامد.
- یونجه همچنین به دلیل دارا بودن ویتامین K، تداخل دارویی با داروهای ضد انعقادی خون ایجاد میکند.
- یونجه همچنین برای افرادی که به تازگی پیوند کلیه انجام دادند توصیه نمیشود زیرا باعث پس زده شدن عضو پیوندی میشود.
- مصرف بیش از اندازه یونجه سبب نفخ میشود. به گونه ای که در حیواناتی که بیش از اندازه از یونجه استفاده میکنند سبب تولید گاز شده و حتی در مواردی این گاز، موجب مرگ حیوانات میشود.
مصلحات یونجه
اگر یونجه را به جهت رفع نفخ مصرف می کنید، بهتر است از این ترکیب استفاده کنید: عرق یونجه+عسل+ زیره
مصلح یونجه برای افراد گرم مزاج، شکر و زیره است.
همچنین کاسنی، سرکه و کاهو از مصلحات یونجه هستند و خواص آن را تقویت می کنند.
