سوسنبر یا نعنا فلفلی یکی از سبزیهای معطر و پرخاصیتی است که در موارد مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. از سوسنبر با نامهای سوسن عنبر، سیسنبر، آویشن وحشی یا خزنده و آویشن برکلند نیز نام برده شده است.
این گیاه بومی شمال مدیترانه است و بنظر می رسد حاصل تلفیق نعنا آبی و نعنا معمولی باشد.
ظاهر آن تا حد زیادی به نعنا نعمولی شبیه است. ساقه آن مربعی و اغلب به رنگ قرمز است و برگهای آن بیضی شکل و روبروی هم هستند. گلهای آن کپسولی و بنفش اند و بوی تند و تیزیدارد. مزه آن تند و رو به تلخی است.
سوسنبر با نام علمی Mentha piperita و گاهی نیز به نام خال‌وای و آس‌بویه هم شناخته می شود.
سوسنبر یا همان نعنا فلفلی بصورت تازه، دم کرده، خشک شده و پودر شده استفاده می شود. همچنین استفاده های زیادی در صنعت داروسازی، خوشبو کننده ها، آبنبات و شکلات و... دارد.
سوسنبر همچنین در طب سنتی، کاربردهای درمانی فراوانی دارد که در ادامه با بررسی طبع، خواص، مض رات و مصلحات آن، به آن خواهیم پرداخت.
طبع سوسنبر سرد است یا گرم؟
سوسنبر دارای طبع گرم و خشک است. اگر آن را خشک کنیم، میزان خشکی آن بالا می رود. طبیعتا مصرف این سبزی معطر و پر خاصیت برای سردمزاجان فواید بیشتری دارد. اما گرم مزاجان حتما باید آن را با مصلح مصرف کنند و از زیاده روی در مصرف آن بپرهیزند.
سوسنبر چه خواصی دارد؟
- سوسنبر منبع غنی از تمام ویتامین ها از جمله A، B، C، D، E، K است.
- پروتئین، فسفر و سدیم بالایی دارد.
- پتاسیم، روی، مس، کلسیم، آهن و منگنز از دیگر ترکیبات ان هستند.
- مواد غذایی فراوانی از جمله ریبوفلاوین، فولات، منتول، نیاسین، کلر، تیامین، کاروتن، فلاونویید و فیبر در ترکیبات سوسنبر وجود دارد.
- موجب تقویت فعالیت های کبد می شود. از این طریق که صفرا را از کبد خارج می کند، چربی و کلسترول را کاهش می دهد و فشار وارد بر کبد را می کاهد.
- سوسنبر در درمان سندروم روده تحریک پذیر موثر است.
- سوء هاضمه را درمان می کند.
- جویدن برگهای تازه سوسنبر بصورت هر روزه، بسیاری از ناراحتی های کبد را درمان می کند.
- تقویت کننده سیستم گوارشی است.
- اسپاسم های عضلانی را کاهش می دهد.
- از بین برنده خلط است.
- درمان سرماخوردگی و انفلوالنزا را سرعت می بخشد.
- درد سینه و سرفه طی سرماخوردگی را تسکین می دهد.
- در درمان بیماریهای تنفسی و ریوی مانند آسم و تنگی نفس و... موثر است.
- سینوزیت را درمان می کند.
- عصاره برگهای نعنا فلفلی علائم آلرژیک تب یونجه را کاهش می دهد.
- شست و شوی پا با برگهای تازه سوسنبر که دست کم بیست دقیقه در آب گرم بوده اند، باعث درمان و تسکین دردهای عضلانی و استخوانی پا و زانو می شود.
- بوی بد پا را برطرف می کند به این ترتیب که چند برگ تازه سوسنبر را شب تا کف پای خود قرار داده و روی آن جوراب یا پلاستیک بپوشید.
- جویدن برگهای سوسنبر، شست و شوی دهان با عصاره یا جوشانده آن، و یا مصرف آدامس و دهانشویه آن، بوی بد دهان را از بین برده و لثه و دندانها را تقویت می کند.
- خواص ضد سرطانی دارد و رشد سلولهای سرطانی را کاهش می دهد. بخصوص تاثیرات مثبتی از آن در درمان سرطان پروستات مشاهده شده است.
- تب بر است.
- دردهای رماتیسمی و مفصلی را کاهش می دهد.
- حالت تهوع، استفراغ، سوزش و سنگینی معده را بهبود می بخشد.
- خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی دارد.
- تقویت کننده حافظه و ضد الزایمر است. روند پیری ذهن و زوال عقل را نیز به تاخیر می اندازد.
- خوردن دمنوش سوسنبر، یا برگهای تازه آن، یا مالیدن پماد آن به پیشانی، سردردهای میگرنی و فصلی و موقعیتی را تسکین می دهد.
- آرامبخش و تسکین دهنده است.
- سکسکه را درمان می کند.
- مصرف ان در دوران شیردهی از نفخ و دل درد نوزاد جلوگیری می کند و شیر باکیفیت تو لید می کند.
- ض داسترس و افسردگی است.
- در کاهش وزن و لاغری مفید است.
- در درمان عارضه های پوستی مانند لک، جوش، کهیر، بثورات و .... موثر است. روشن کننده و شفاف کننده پوست است.
- احتباس ادرار را درمان می کند.
- شست و شوی سر با عصاره سوسنبر یا جوشانده آن، در تقویت ریشه موها و از بین بردن شپش و شوره سر موثر است.
- دردهای قاعدگی را تسکین می دهد.
- سوزش و خارش محل گزش حشرات را بهبود می بخشد.
- انرژی زا و فرحبخش است.
عوارض، مضرات و موارد منع مصرف سوسنبر چیست؟
میزان گرمی سوسنبر بالاست و مصرف آن در بارداری و به ویژه سه ماهه نخست احتمال سقط جنین را درپی دارد.
مصرف آن در گرم مزاجان باعث التهاب گلو، خارش و سوزش می شود. همچنین ممکن است باعث سردرد شود.
استفاده موضعی آن در بعضی افراد واکنش های آلرژیک و التهابی در پی دارد.
مصلح سوسنبر چیست؟
بهترین مصلح نعنا فلفلی یا همان سوسنبر، کتیرا است.
همچنین بهتر است در کنار آن از برخی خوراکی های با طبع سرد مانند ماست استفاده کرد.
