ترخون یا تلخون گیاهی سبز رنگ و خوشه مانند است که برگ های کشیده ای دارد و طعم تندی دارد. ترخون در مناطق گرم سیر رشد می کند، اما در برابر سرما هم مقاوم است و دچار سرما زدگی نمی شود. ترخون برای رشد خوب نیاز به مقدار زیادی آب دارد. و باید در جایی کاشته شود که آبیاری مناسبی داشته باشد. ترخون را در فصل بهار می توان کاشت و در فصل پاییز برداشت کرد.ترخون یک گیاه معطر است که در مصارف دارویی و غذایی استفاده می شود.
نکته مهم این است که بعضی افراد ترخون و مرزه را باهم اشتباه میگیرند. ترخون برگ های روشن تری دارد و گل های آن زرد رنگ هستند.
ترخون هم به صورت تر و تازه و در سبزی خوردن مصرف می شود هم به عنوان یک سبزی معطر خشک شده و در ترکیب غذاهای مختلف از آش ها و سوپ ها گرفته تا کتلت و کباب مورد استفاده قرار می گیرد.
ترخون را اگر در سایه خشک کنیم ،رنگ سبز و خواص خود را حفظ می کند.برای خشک کردن ترخون ابتدا آن را پاک کرده و بشویید، سپس در یک مکان گرم و تاریک روی پارچه پهن کنید تا خشک شود، سپس در یک شیشه تمیز ریخته و در جای خشک و خنک نگهداری کنید. خشک شده ترخون را اگر در شرایط مناسب نگهداری کنیم بیشتر از شش ماه سالم می ماند.
از خشک شده ترخون در انواع ترشی ها ،آش و سوپ، کوفته و پلو استفاده می شود.
جدا از مصارف خوراکی ترخون، این گیاه خواص درمانی و طبی متعدد دارد که در ادامه، بعد از معرفی طبع آن، به صورت کامل شرح خواهیم داد.
طبع ترخون سرد است یا گرم؟
بر اساس منابع معتبر طب سنتی طبع ترخون گرم و خشک است. و نوع وحشی آن بسیار گرم تر و خشک تر است. افراد صفراوی و گرم مزاج، با خوردن این سبزی ممکن است با خشکی دهان، جوش یا سردرد مواجه شوند که بهتر است برای پیشگیری از این عوارض، مصلح آن را مصرف کنند.
خواص بی نظیر گیاه ترخون در طب سنتی
- ترخون خوشبو کننده دهان است .
- جویدن ترخون برای درد دندان و التهاب لثه ها مفید است.
- ترخون اشتها آور و مقوی معده است.
- ترخون برای دل درد و معده درد مفید است.
- برگ ترخون از ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی جلوگیری میکند.
- ترخون قند خون را کاهش می دهد.
- به دلیل وجود منیزیم کافی در ترخون این گیاه خاصیت شل کنندگی دارد و گرفتگی های عضلانی را درمان می کند.
- ترخون به درمان آکنه و جوش صورت کمک می کند.
- بخور ترخون باعث پاک سازی پوست می شود.
- ترخون قاعدگی زنان را تنظیم می کند.
- دم کرده گیاه ترخون برای آرامش اعصاب و رفع خستگی بسیار خوب است.
- برای تسکین درد های روماتیسمی می توان ترخون را دم کرد و نوشید.
- ترخون به هضم غذا و بهبود کار گوارش کمک می کند.
- ترخون چون طبع گرم و خشک دارد، رطوبت بدن را خشک می کند برای همین برای لاغری مفید است.
عوارض و مضرات مصرف ترخون و موارد منع مصرف آن
- ترخون را اگر زیاد مصرف کنید نفاخ است و باعث نفخ شکم می شود.
- به دلیل طبع گرم ترخون ، مصرف بیش از حد برای افراد گرم مزاج مضر است.
- زیاده روی در مصرف ترخون توان جنسی را کم می کند.
- ترخون خون را تیره می کند.
- ترخون اگر زیاد استفاده شود باعث خشونت سینه می شود ، پس بهتر است آن را با عسل مصرف کنید.
- به دلیل وجود استراگول در ترخون و تاثیر آن در ناهنجاری های جنین زنان باردار نباید آن را مصرف کنند.
- ترخون قاعده آور است و مصرف آن در بارداری ممکن است باعث سقط جنین شود.
- ترخون خون را رقیق می کند و در افرادی که عمل جراحی کرده اند و یا زخم عمیق دارند ممکن است باعث طولانی شدن خونریزی شود زیرا عمل لخته شدن را کند می کند.
مصلح ترخون چیست؟
با مصرف مصلح همراه با مواد غذایی می توان طبع و خواص آن را تعدیل کرد و از بروز عوارض جلوگیری کرد. مصلحات ترخون عبارتند از ، کرفس، رازیانه و عسل که همگی در دسترس و ارزان هستند.
