عرق بادرنجبویه با داشتن طبع و خواص ویژه اش در طب سنتی مورد توجه طبیبان و حکیمان این حوزه قرار گرفته و از آن استفاده های درمانی متعددی می شود. پیش از آشنایی با عرق بادرنجبویه، کمی با گیاه آن آشنا شویم:
نام علمی این گیاه بادرنجبویه را ملیسا (Melissa officinalis) گذاشتند که به معنی زنبورعسل است و علت این نام گذاری علاقه زیاد زنبورهای عسل به گیاه وگلهای بادرنجبویه است.
بادرنجبویه با نام های دیگری مانند بادرنگبویه یا بادرنجوبه نیز شناخته می شود و گیاهی معطر است است. این گیاه علفی، چند ساله، پایا، پرشاخه و پرپشت است و بلندی آن بین ۳۰ تا ۸۰ سانتی‌متر متغیر است و گاه به بیشتر از این مقدار نیز می‌رسد.
گیاه بادرنجبویه از تیره نعناعیان است و در ایران به صورت وحشی و خودرو می‌روید. عطر آن تا حدی شباهت به لیمو دارد و کمی تندتر است. خواستگاه این گیاه سواحل مدیترانه است و در اطراف آذربایجان و جلگه خزر نیز پیدا می شود.
می گویند که ابوعلی سینا علاقه ویژه ای به بادرنجبویه داشته و دلیل این علاقه خواص طبی زیاد این گیاه است به ویژه در تقویط قلب و سلامت روح.
پرکاربردترین خاصیت گیاه بادرنجبویه در درمان افسردگی و بیماریهای روحی و بهبود خلق و خو است. طبیبان طب سنتی گیاه بادرنجبویه را به اشکال مختلف مورد استفاده قرار می دهند. از جمله به شکل : اسانس، عرق، عصاره روغنی، روغن، پماد، کمپرس و دم کرده.
طبع عرق بادرنجبویه سرد است یا گرم؟
گیاه بادرنجبویه طبع گرم و خشک دارد. بنابراین عرق بادرنبویه در دسته عرق های با طبع گرم قرار می گیرد. و از آن دسته عرقیات است که مصرفش در افراد سردمزاج خواص بیشتری خواهد داشت.
خواص عرق بادرنجبویه در طب سنتی
- موجب تسکین دردهای عصبی معده می شود.
- تپش قلب را آرام می کند.
- دل آشوبه را از بین می برد.
- سردرد را تسکین می دهد به ویژه سردردهایی که از یک طرف سر شروع می شوند.
- در درمان سرگیجه موثر است.
- آرامبخش است و اعصاب را آرام می کند.
- دردهای عصبی دندان را تسکین می دهد.
- کج خلقی و تندخویی زنان و دختران را کاهش می دهد.
- فشارخون پایین را بالا می برد.
- در درمان کم خونی موثر است.
- شادی آور و بهبود دهنده اخلاق است.
- موجب تقویت مغز و حافظه می شود و از ابتلا به آلزایمر جلوگیری می کند.خواب آور است و کیفیت خواب را بالا می برد.
- صدای وزوز گوش را قطع می کند.
- درد مفاصل و عضلات را کاهش می دهد.
- موجب آرامش روح و اعصاب می شود.
- در درمان دلپیچه و اسهال تاثیرگذار است.
- در درمان آسم و برونشیت موثر است.
- ضد تشنج است.
- مقوی مغز و قلب است.
- ضد ویروس است.
- در درمان قولنج موثر است.
- موثر در درمان سرفه است.
- تبخال را درمان می کند.
- موجب منظم شدن قاعدگی می شود.
- بوی بد دهان را از بین می برد.
- لرزش دست را کاهش می دهد.
- برای مبتلایان به آلرژی و حساسیت های فصلی مفید است.
- موجب درمان عفونت های قارچی می شود.
- هضم کننده قضا است.
- کاهش دهنده سودا است و مشکلات ناشی از آن را درمان می کند.
موارد منع مصرف عرق بادرنجبویه
- افرادی که مشکلات اختلال تیروئید دارند نباید از این عرق استفاده کنند.
- مردان مبتلا به ورم پروستات نباید از بادرنجبویه و فراورده های آن مصرف کنند.
- مصرف آن به زنان باردار و شیرده توصیه نمی شود.
- گرمی بالای آن ممکن است موجب سقط جنین شود. مصرف آن در بارداری و سه ماهه نخست آن مخصوصا ممنوع است.
- بهتر است از این عرق به کودکان داده نشود.
- آقایانی که دچار ورم در پروستات هستند
- خانم‌های باردار و شیرده
- کودکان
مصلح بادرنجبویه چیست؟
در منابع طب سنتی از دو ماده به عنوان مصلح بادرنجبویه نام برده شده است. این دو عبارتند است: صمغ عربی و کندر
که موجب بهبود طبع و خواص بادرنجبویه و عرق آن می شوند.
