سکنجبین ها از اشکال مهم دارویی در طب سنتی ایران هستند که از سرکه و عسل یا شکر به عنوان اجزای پایه و انواع اجزای افزودنی دیگر در تهیه آن استفاده می‌شده است. این فرآورده از منظر منابع طب سنتی دارای کاربردهای فراوانی در حفظ صحت انسان و درمان بیماری‌ها است.

سکنجبین عربی شده واژه پارسی سکنگبین است، این واژه از دو کلمه «سِک» به معنای سرکه و «انگبین» به معنای شهد یا عسل ترکیب شده که نشان دهنده نوع ترکیب‌های پایه مورد استفاده در ساخت انواع سکنجبین است. یعنی در اصل سکنجبین با عسل و یا شهد درست می‌شده و گاهی با اضافه کردن اجزای دیگر مانند عناب، آلبالو، پیاز عنصل، افتیمون آن را تهیه می‌کردند.

سکنجبین با توجه به نوع مزاج مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌توان آن را با سرکه، لیمو ترش، گلابی ترش، آب نارنج ترش تهیه کرد یا با عسل، شیره انگور و شکر، شیرینی آن را تهیه نمود

از سکنجبین نوشابه ای بسیار مفید تهیه می‌شود و اگر با یخ مخلوط کرده بنوشید، صفرا را از بین برده و التهاب حرارت معده را کاهش می‌دهد.

برای افرادی که دچار نفخ هستند مصرف نوشابه سکنجبین توصیه می‌شود ولی مصرف آن برای افرادی که زخم معده و روده دارند مضر می‌باشد، خواص سکنجبین در طب سنتی هم مورد توجه می‌باشد

بهترین زمان مصرف سکنجبین

استفاده از سکنجبین در افراد گرم مزاج و در فصل تابستان مناسب است که به ویژه همراه با کاهو برای کاهش حرارت و ایجاد آرامش توصیه می‌شود.

فواید خوردن شربت سکنجبین

– شربت سکنجبین یکی از بهترین نوشیدنی‌ها در “طب سنتی” است که دافع صفراست و صفرای اضافی بدن را خارج می‌کند سکنجبین از عسل و سرکه ساخته می‌شود که نفوذ غذا را به سلول‌های بدن افزایش می‌دهد.

– شربت سکنجبین التهاب ناشی از گرما را می‌کاهد و در نهایت سموم بدن را به همراه ادرار یا عرق بیرون می‌آورد.

– می‌تواند ملین و مسهلی مفید باشد.

– اگر سکنجبین با تخم کاسنی و کمی گلاب تهیه شود، نوشیدنی پرسودی خواهد شد و خصوصاً برای آنهایی که طبعی گرم داشته یا کسانی که مبتلا به نفخ هستند منافع زیادی دارد، ولی برای مبتلایان به زخم معده زیان‌بخش است.

– مصرف آن نفوذ غذا به سلول‌های بدن از جمله سلول‌های کبد را افزایش می‌دهد.

– اگر کاهو را با سکنجبین یا سرکه بخورید، اشتها آور است.

– اگر آب پخته کاسنی را با سکنجبین میل کنید بهترین داروی تب‌های طولانی و مداوم است.

– اسطوخودوس گیاهی است بی ضرر که همه می‌توانند از آن استفاده کنند. فقط برای اشخاص صفراوی مزاج خوب نیست و باعث آشفتگی می‌شود. اینگونه اشخاص باید آن را با سکنجبین یا کتیرا بخورند.

– باز کردن انسداد عروق

– رفع سر درد

موارد منع مصرف سکنجبین

– در معده‌های سرد و ضعیف

– مبتلایان به ضعف اعصاب

– مبتلایان به دردها و مشکلات رحمی

– مبتلایان به تکرر و قطره قطره آمدن ادرار و سایر مشکلات مثانه

– مبتلایان به زخم‌های گوارشی

– در زمان حالت تهوع

در این موارد هرقدر ترشی سکنجبین بیشتر باشد عارضه بیشتری دارد.

همچنین کسانی که دچار سرماخوردگی شده اند و آنهایی که مبتلا به رعشه و دردهای عصبی هستند حتماً باید از سکنجبین دوری کنند.

بهترین زمان مصرف شربت سکنجبین برای کبد چرب

آنچه در متون طب سنتی آمده اشاره به این دارد که اگر شرب سکنجبین را برای کمک به درمان کبد چرب استفاده می‌کنید، بهتر است آن را دو ساعت پس از هر وعده غذایی میل کنید.

اگر از محصولات حاوی سکنجبین مانند سکنجبین بذوری یا سکنجبین عنابی استفاده می‌کنید، بهتر است برای مصرف آن از دستورهای موجود در کاتالوگ محصول پیروی کنید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید.

شربت سکنجبین برای کودکان هم قابل استفاده است؟

شربت سکنجبین طبیعی و خانگی را کودکان هم به مقدار کم می‌توانند استفاده کنند. اما محصولاتی که ترکیبات اضافه‌تر از سرکه و عسل دارند، معمولاً برای کودکان توصیه نمی‌شوند، مگر اینکه در بروشور محصول به ایمن بودن آن برای کودکان اشاره شده باشد.

مصرف شربت سکنجبین عنصلی برای زنان باردار مجاز است؟

خیر، شربت سکنجبین عنصلی علاوه بر سرکه و عسل، پیاز عنصل را نیز در ترکیبات خود دارد که برای دوران بارداری ایمن نیست. پس از زایمان و در دوران شیردهی نیز قبل از مصرف هرگونه شربت سکنجبین با پزشک مشورت کنید.

خاصیت‌های درمانی نوشیدنی سکنجبین

۱- تسکین عطش

از نوشیدنی‌های خوش طعم که از قدیم مورد استفاده بوده شربت سکنجبین است. شربت تهیه شده از سکنجبین دارای طبیعت سرد و خنک بوده و مصرف آن در تابستان و روزهای گرم و آفتابی باعث رفع عطش شده و کم آبی بدن را رفع می‌کند.

۲- باز کردن انسداد عروق

انسداد عروق منجر به عمل قلب باز شده و برای رفع رسوب گرفتگی رگ‌ها، می‌توانید از شربت تهیه شده از سکنجبین استفاده کنید.

نوشیدن شربت سکنجبین انسداد عروق را باز کرده و خون با سرعت بیشتری در رگ‌ها جریان می‌یابد.

۳- تقویت کبد

درد کبد اگر با سرخی رنگ و امتلا بدن همراه شود علاج آن زدن رگ باسلیق، دادن شیره کاسنی با سکنجبین، مالیدن صندل سفید با گلاب و کافور به کبد بوده و نوشاندن جو آب و سنکنجبین و خوردن نان با آبغوره است.

۴- تقویت معده

مصرف سکنجبین باعث تقویت معده می‌شود. شربت تهیه شده از سکنجبیل توانایی تکه تکه کردن مواد لزج بدن که به سطح و جدار مجاری می‌چسبند را دارد باعث انسداد مجاری می‌شوند. شربت سکنجبین سر درد را رفع کرده و مصرف منظم آن باعث تقویت معده و کبد می‌شود.

۵- رفع صفرا

این شربت انواع ویتامین‌های A، C، E و گروه ویتامین‌های B را دارد. شربت تهیه شده از سکنجبین تأثیر زیادی در پاکسازی کبد و دستگاه گوارش داشته و این شربت باز کننده عروق بوده و برای افراد صفراوی بسیار موثر می‌باشد.

۶- رفع تب

اگر آب پخته کاسنی را با سکنجبین مخلوط کرده و میل کنید تب‌های طولانی مدت را درمان می‌کند. تب در اثر بیماری‌های مختلف در بدن ایجاد می‌شود و برای رفع آن روش‌های دارویی و طبیعی بسیاری وجود دارد و مصرف منظم آب کاسنی پخته با سکنجبین تب را رفع می‌کند.

۷- جلوگیری از سکته مغزی

شربت تهیه شده از سکنجبین بدن را ضدعفونی کرده باعث از بین رفتن باکتری‌ها و قارچ‌ها می‌شود. شربت سکنجبین از فشار خون کاسته و از بروز سکته‌های مغزی جلوگیری می‌کند. نوشیدن شربت سکنجبین سلامتی بدن را حفظ می‌کند.

۸- خنک کننده

مصرف نوشیدنی‌های خنک در فصل گرما رواج بسیاری دارد و برای رفع عطش و خنک شدن بدن انواع شربت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شربت سکنجبین دارای طبیعت سرد و خنک بوده و تمام منافع سرکه را داشته و مصرف آن التهاب ناشی از گرما را کاهش می‌دهد.

منبع: ایمنا