چقدر با کراتوم آشنایی دارید و از عملکرد آن مطلعید؟
کراتوم یا میتراگینا اسپکیوسا با نام علمی Mitragyna speciosa گیاهی همیشه سبز و به شکل درخت است. منطقه رشد کراتوم معمولا گرمسیری و بومی جنوب شرق آسیا است. کراتوم از تیره روناسیان است و کشورهایی نظیر تایلند، اندونزی، مالزی، میانمار و پاپوآ گینه نو خاستگاه اصلی آن به شمار می آیند. اولین بار فردی به نام ویلم کورت‌هالس، گیاه‌شناس هلندی در سال ۱۸۳۹ کراتوم را شناسایی و توصیف کرد.
کراتوم انواع مختلفی دارد که در خواص و آثار کمی با هم متفاوت هستند. انواع مختلف کراتوم را از روی رنگ رگبرگ ها تشخیص می دهند.
- دانه قرمز
- دانه سفید
- دانه سبز
رایج ترین انواع کراتوم هستند که در این بین کراتوم دانه قرمز در میان مصرف کنندگان محبوبیت بیشتری دارد.
کراتوم کاربردهای گیاه پزشکی خاصی دارد و بنظر می رسد که از قرن 19 در این خصوص به کار گرفته می شده.
آنچه امروزه کراتوم را در دست بررسی و اهمیت قرار داده، تاثیر افیونی و مخدری آن است. عده زیادی در جنوب آسیا از کراتوم به عنوان یک انرژی زا و ضد درد و مسکن استفاده می کنند و مدعی اند که کراتوم موجب بهبود خلق و خو می شود.
برخی نیز برای کاهش عوارض ترک اعتیاد به تریاک از کراتوم استفاده می کنند. غافل از اینکه کراتوم، خود اعتیادآور است!
هنوز مشخص نیست که کراتوم به عنوان یک دارو، تا چه حد کارکرد و ایمنی دارد و تحقیقات کافی و کامل در مورد آن وجود ندارد. به همین دلیل کراتوم را یک داروی تایید نشده می دانند.
با این وجود برخی افراد از کراتوم برای تسکین دردها، ترک اعتیاد، رفع خستگی و گاه حتی برای مصارف تفریحی از آن استفاده می کنند. آثار مصرف کراتوم از 5 دقیقه بعد از مصرف شروع شده و تا حدود 5 ساعت ادامه دارد.
در اثر مصرف کراتوم فعل و انفعالاتی در بدن صورت می گیرد که در اثر آن، امرژی، هوشیاری، تحرک، اعمتماد به نفس و برخوردهای اجتماعی، حرف زدن و... تحریک شده و در سطح بالایی قرار می گیرند.
سالهاست در سطح جهان نسبت به مصرف این گیاه تذکر و هشدار داده می شود. و گفته می شود که مصرف خودسرانه و بی برنامه آن موجب آسیب زدن به سلامتی می شود.در این مقاله تلاش کرده ایم که اطلاعات مفیدی درمورد خواص کراتوم، مضرات کراتوم و ویژگی های آن در اختیار شما قرار دهیم.
آیا مصرف چای کراتوم مفید است؟
اخیرا تبلیغاتی توسط بلاگرهای حوزه سلامت انجام شده و طی آن افراد را به مصرف چای کراتوم تشویق می کنند و برای آن خواص زیادی ذکر می کنند. اما حقیقت آن است که هیچ تحقیق موثقی در این باره وجود ندارد. و نمی توان تنها با تکیه بر این معرفی ها و تبلیغات، شروع به مصرف آن کرد.
برگهای کراتوم حاوی موادی مانند میتراگینین و هیدروکسی میتراگینین هستند و به همین دلیل می توانند جایگزین مواد مخدر برای ترک آنها شوند. اما نگرانی ای که وجود دارد این است که افراد بعد از ترک اعتیاد به تریاک و... این بار به مصرف کراتوم وابسته شوند!
اثر مسکن کراتوم نیز در برخی تحقیقات نشان داده شده و به نظر می رسد که برای کاهش درد و تحمل آن موثر است.
از طرفی در پژوهش ها آمده که کراتوم شادی آور است و خواب آلودگی را برطرف می کند و می توانند موجب بهبود افسردگی و اضطراب و بهبود خلق و خو شود.
عوارض و مضرات کراتوم چیست؟
برای گیاهان داروی که خواص و فواید آنها به اثبات رسیده و سرشار از آثار شفابخش برای انسان هستند، همواره توصیه به رعایت اندازه کرده ایم. و شمارا از زیاده روی در مصرف آنها منع کرده ایم.
حال با گیاهی روبه رو هستیم که خواص و فواید آن در هاله ای از ابهام قرار دارد و اگرچه خواصی برای آن ذکر شده، اما اطمینانی در این خصوص وجود ندارد.
بنابراین اینبار نیاز به احتیاط بیشتری داریم و به هیچ عنوان نباید این گیاه را خودسرانه و بدون مشورت مصرف کنیم.
عوارض جانبی متعددی برای مصرف کراتوم گزارش شده که برخی از آنها به شرح زیر است:
- کاهش اشتها
- اختلال نعوظ
- حالت تهوع
- یبوست یا اسهال و اختلال در گوارش
- اختلالات تنفسی
- تشنج
- آسیب روانی
- اعتیاد
- نوسان فشار خون
- خشک شدن دهان
- بالا رفتن ضربان قلب
- تب
- اسپاسم عضلانی
- بی قراری و تحریک پذیری بالا
- عصبی شدن
- نوسان روحی( گاه غمگین و افسرده گاه شاد و سرخوش)
- آبریزش بینی
- کابوس و خواب آشفته
- مسمومیت، کما و مرگ
- نارسایی کبد
- ابتلا به هپاتیت
- آسیب به کلیه ها
- آسیب به عضلات قلب
- آسیب به ریه ها
- آسیب به مغز
استفاده بیش از حد از کراتوم می تواند موجب بروز خواص سمی از آن شود و تهدید جانی داشته باشد.
همچنین مصرف همزمان کراتوم و مواد مخدر احتمال مرگ در پی دارد.
اگرچه کراتوم اعتیادآور است و وابستگی به همراه دارد. اما اثر آن بر روان افراد مانند الکل و دیگر مواد مخدر نیست و عملکرد اجتماعی آنها را مختل نمی کند.
مصرف کراتوم در برخی کشورها و ممنوع است و افرادی که از آن استفاده می کنند، در صورت شناسایی، مجرم به حساب می آیند. برخی از این کشورها عبارتند از: لهستان، رومانی، ایرلند و...
در مقابل استفاده از کراتوم در بسیاری از ایالت های امریکا و مناطق مختلف اروپا قانونی است.
اگر به هر دلیلی کراتوم مصرف کردید و هرکدام از عوارضی که در بالا ذکر شد را مشاهده کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
جایگزین های کراتوم
برخی قهوه را جایگزین مناسبی برای کراتوم می دانند.
درخت کراتوم را می توان از خانواده قهوه دانست. دانه های قهوه نیز اثر محرک دارند و سالهاست که از قهوه برای حفظ هوشیاری و رفع خواب آلودگی و... استفاده می شود. با این حال مصرف قهوه بسیار بهتر از مصرف برگهای کراتوم است و عوارض آن، با عوارض زیاد و جبران ناپذیر مصرف کراتوم قابل مقایسه نیست.
مصرف قهوه نه تنها آسیب جدی خاصی برای انسان نخواهد داشت بلکه در برخی موارد مفید نیز هست و فواید زیادی دارد. از جمله اینکه:
- ضد سرطان است
- به درمان بیماری های عصبی کمک می کند.
- بیماری های کبد را بهبود می بخشد.
اگر نیت شما از مصرف کراتوم ترک اعتیاد است، جایگزین های بهتری برای این کار وجود دارد که داروهای OTC از این جمله اند. این داروها مودرد تایید پزشکان هستند و برای تهیه آنها نیاز به نسخه و دستور پزشکی هم ندارید.
کراتوم مفید است یا مضر؟
با توجه به آنچه تا اینجا گفتیم، باید بگوییم که کراتوم بسیار خطرناک است! در واقع خواص محدود کراتوم، ارزش این را ندارد که ریسک بروز عوارض آن را به جان بخرید.
محققان خطر اوردوز با کراتوم را بسیار جدی می دانند و هشدار می دهند که به هیچ عنوان سراغ مصرف آن نروید.
مصرف بی اندازه کراتوم می تواند موجب افسردگی، کما و مرگ شود. همچنین بالا رفتن فشار خون و ضربان قلب در اثر مصرف کراتوم، احتمال بروز سکته قلبی و مغزی را بالا می برد و جان شما را تهدید می کند.
مصرف همزمان کراتوم با الکل یا بنزودیازپین موجب اختلالات شدید تنفسی و مرگ می شود.
