اکالیپتوس صمغ آبی یا لثه آبی ( Eucalyptus globulus ) منبع اصلی روغن اکالیپتوس در جهان است. برای روغن گیری از این گیاه میبایست برگ ها خشک شوند و بعد از خرد شدن، تقطیر شده تا روغن آن که مایعی بی رنگ با رایحه ای قوی، شیرین و چوب مانند است، استخراج شود.
برگهای این گیاه دارای فلانوئید و تانن ( جوهر مازو ) هستند که در مصارف پزشکی بسیار اهمیت داشته و به کاهش التهاب کمک می کنند.
جالب است بدانید که درخت اکالیپتوس اصالتا بومی استرالیا است اما امروزه در سرتاسر جهان رشد می کند و مردم از خواص فوق العاده ی آن بهره میبرند.
فواید درمانی روغن اکالیپتوس، از برگ های خوشبو و بیضی شکل آن حاصل می شود و مصارف بسیار زیادی در زمینه های درمان، لوازم آرایشی، بهداشتی و … دارد.
این گیاه، در درمان بسیاری از بیماری ها نقش داشته و همچنین موجب ضد عفونی کردن هوای داخل اتاق خواهد شد.
در این مطلب از طب شناس قصد داریم طبع و همچنین خواص عصاره آبی اکالیپتوس را برای شما بیان کنیم. پس از آن نیز به معرفی مضرات و منع مصرف های این گیاه خواهیم پرداخت. در آخر نیز، مصلحات عصاره آبی اکالیپتوس را بیان خواهیم کرد.
طبع عصاره آبی اکالیپتوس چیست؟
در مورد طبع عصاره آبی اکالیپتوس باید بدانید که در پاسخ به سوالاتی نظیر طبع عصاره آبی اکالیپتوس گرم است یا سرد؟ روغن اکالیپتوس دارای چه طبعی است؟ و یا طبیعت عصاره آبی اکالیپتوس تر است یا خشک؟ گفته میشود که طبع عصاره آبی اکالیپتوس گرم و خشک است.
خواص باورنکردنی عصاره آبی اکالیپتوس
همانطور که گفته شد عصاره آبی اکالیپتوس دارای خواص درمانی فراوانی است. در این قسمت از طب شناس به معرفی این خواص خواهیم پرداخت. این خواص به طور کلی شامل موارد زیر می شوند:
- درمان و کاهش تب
- ضد درد
- سبب پاکسازی بینی
- درمان کننده ی سینوزیت
- برطرف کننده ی خروپف
- کمک به درمان سرفه
- بهبود گرفتگی بینی
- درمان کننده ی عفونت استاف
- درمان کننده ی بوی بد دهان
- مناسب در درمان زانو درد
- درمان کننده ی آسم
- درمان کننده ی آپنه در خواب
- بهبود دهنده ی سینه پهلو
- مناسب جهت قطع آبریزش بینی
- بهبود دهنده ی برونشیت
- سبب پاکسازی ریه
- درمان کننده ی حساسیت و آلرژی فصلی
- مناسب جهت بهبود سرما خوردگی
- درمان کننده ی عفونت های قارچی حلقوی
- بهبود خشکی بینی
- تسکین دهنده ی گوش درد
- رفع خستگی پا
- از بین برنده ی بوی بد پا
- دافع حشرات موذی
- کمک به درمان تنگی نفس
- درمان کننده ی ترک های پوستی
- موثر در روند درمان سیاه سرفه
- دافع شپش موی سر
- درمان کننده ی پسوریازیس
- مورد استفاده در محصولات شوینده
- موثر در از بین برنده لکه های لباس
- پاک کننده ی چربی بیش از حد دست ها
- جلوگیری از ریزش فلس حیوانات خانگی
- تسکین دهنده ی سردرد
- مناسب در روند درمان سل و ذات الریه
- تقویت کننده ی سیستم ایمنی بدن
- دفع کننده ی سنگ کلیه
- درمان کننده ی بیماری زونا
- جلوگیری و درمان رماتیسم
- درمان کننده دیابت نوع ۲
- دارای خاصیت ضد التهاب
- تسریع روند بهبود زخم
- درمان سریع محل بریدگی
- درمان کننده ی سوختگی های سطحی
- تسکین دهنده ی درد ناشی از کوفتگی
- بهبود دهنده ی کبودی پوست
- درمان کننده برونشیت
- کمک به درمان آبریزش چشم
- سبب جوانسازی پوست
- مناسب جهت درمان آکنه
- مورد استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی
- درمان کننده ی عفونت قارچی ناخن ها
- پاکسازی کننده ی پوست
- محافظ از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش
- بهبود دهنده ی التهاب حنجره
- بهبود روند جریان گردش خون
- رفع خشکی دهان و زبان
- درمان کننده ی پلاک دندان
- بهبود گزش حشرات و رفع التهاب آن
- درمان تبخال
- بهبود اضطراب و خستگی ذهنی
- درمان کننده ی شوره سر
- درمان کننده ی ریزش موی سر
- درخشان کننده ی موی سر
- تسکین خارش پوست سر
درمان سرماخوردگی
روغن اکالیپتوس در درمان برخی از عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، سرفه، آبریزش بینی، گلودرد، گرفتگی بینی، برونشیت و سینوزیت مؤثر است. بنابر پژوهش‌ها اکالیپتوس قدرت از بین بردن باکتری‌هایی را که باعث عفونت سینوس، تب و سرماخوردگی میشوند، دارد. اکالیپتوس خلط‌آور است و به رفع انسداد سینوس‌ها کمک می‌کند.می‌توانید چند قطره از این روغن را در آب داغ بریزید و بخار آن را تنفس کنید یا آن را با ابزار مختلف در محیط پخش کنید. همچنین اگر دچار گرفتگی بینی و گلو هستید و سرفه‌های خلط‌دار دارید، خوب است چند قطره‌ای از آن را روی بالش‌تان بریزید تا خواب راحتی داشته باشید.
دفع شپش در مو
اکالیپتوس در از بین بردن حشرات مؤثر است و یک آفت‌کش طبیعی است. به همین دلیل استفاده از آن برای رفع شپش سر رایج بوده است. چند قطره از روغن اکالیپتوس را با یک روغن گیاهی دیگر رقیق کنید و در قسمت‌های آلوده‌شده‌ی مو پخش کنید.هشدار: استفاده از اکالیپتوس برای کودکان زیر پنج سال توصیه نمی‌شود. بهتر است پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید.
مراقبت از مو
خاصیت آفت‌کشی و ضد‌قارچ بودن عصاره آبی اکالیپتوس به دفع آلودگی‌های فولیکول مو کمک می‌کند. این کار از مشکلاتی مانند شوره سر، خارش پوست سر و پسوریازیس (صدفک) جلوگیری می‌کند.برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید چند قطره روغن اکالیپتوس را با یک قاشق روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید تا پوست سر مرطوب و تقویت شود. به‌علاوه روغن اکالیپتوس، روغن محرکی است که تماس مستقیم چند قطره‌ی آن با پوست سر جریان خون را افزایش می‌دهد و درنتیجه رشد موها بیشتر میشود.
درمان زخم‌ها
روغن اکالیپتوس در معرض هوا لایه‌‌ی محافظی ایجاد می‌کند که میتواند مانند ماده‌‌ی ضدعفونی‌کننده عمل کند. بنابراین استفاده از آن در درمان زخم، درمان جوش، سوختگی، بریدگی، خراش و درمان تبخال رایج است. همچنین تسکین خوبی برای نیش حشرات است. به‌طورکلی روغن اکالیپتوس به دلیل خاصیت ضدمیکروبی‌اش، در مجاوت با هوا از زخم‌های باز و قسمت‌های ملتهب محافظت می‌کند و مانع گسترش عفونت میشود.
تسکین خستگی ذهنی
روغن اکالیپتوس با خاصیت تحریک‌کنندگی‌اش به رفع خستگی و تنش‌های ذهنی و بازیابی نیروی ازدست‌رفته کمک می‌کند. همچنین تنفس بخار آن با افزایش جریان خون در مغز، در رفع اضطراب و اختلال‌های ذهنی مؤثر است.
بهبود عملکرد مغز
کاربرد روغن اکالیپتوس برای افزایش عملکرد مغز و هشیاری بسیار رایج است. اکالیپتوس خاصیت رگ‌گشایی دارد و بنابراین با باز کردن رگ‌ها جریان خون را افزایش می‌دهد. خون بیشتر در مغز به‌معنی توان بیشتر و عملکرد بهتر است.در مناطق مختلف از رایحه‌ی اکالیپتوس در کلاس‌های درس برای تقویت عملکرد دانش‌آموزان استفاده میشود.
درمان درد مفاصل
استفاده از عصاره آبی اکالیپتوس به کسانی که دچار رماتیسم، کمردرد، تاندون رگ‌به‌رگ شده، گرفتگی ماهیچه، فیبروز و حتی دردهای عصبی هستند، توصیه میشود. اکالیپتوس با افزیش جریان خون موجب کاهش درد میشود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند در بیمارانی که جراحی تعویض مفصل زانو داشته‌اند، تنفس اکالیپتوس باعث کاهش التهاب، درد و تورم شده است.
بهداشت دهان و دندان
عصاره آبی اکالیپتوس در جلوگیری از ایجاد حفره‌های دندانی، پلاک دندان، التهاب لثه، بوی بد دهان و انواع عفونت‌های دهانی بسیار مؤثر است. به همین دلیل معمولا جزئی از ترکیبات دهان‌شویه‌ها، خمیردندان‌ها و دیگر محصولات بهداشتی دهان و دندان است.
دفع میکروب‌های روده
روغن اکالیپتوس ماده‌‌ای کرم‌زداست که استفاده از آن برای دفع انگل‌ها و میکروب‌های روده بسیار رایج است. بنابر پژوهش‌ها مصرف خوراکی این روغن بسیاری از بیماری‌های باکتریایی و میکروبی را در قسمت‌های مختلف بدن به‌ویژه قسمت‌های حساس‌تر مانند روده‌ها، درمان می‌کند.
کنترل دیابت
مصرف خوراکی روغن اکالیپتوس به تنظیم قند خون کمک می‌کند زیرا دارای فلاونوئید، فنول و ترپنوئید است. این ترکیب قدرتمند به رفع کرختی پس از هایپرگلیسمی (افزایش شدید قند خون) و درمان دیابت نوع ۲ نیز کمک می‌کند. ماساژ پوست با روغن اکالیپتوس و تنفس آن نیز برای بیماران دیابتی مفید است.
درمان تب
عصاره آبی اکالیپتوس در درمان تب هم بسیار کاربرد دارد و به همین دلیل به «روغن تب‌بر» معروف است. هنگام بروز تب، چند قطره روغن اکالیپتوس را به کمپرس آب گرم اضافه کنید و روی پیشانی بگذارید و بردارید تا تب از بین برود.
درمان سینوس‌ها و حساسیت
پژوهشی در دانشگاه نیویورک نشان داد مصرف روغن اکالیپتوس در درمان عفونت سینوس‌ها، رفع سردرد و نیز درمان حساسیت (آلرژی) مؤثر است.
درمان سل و ذات‌الریه
خاصیت ضدباکتری و ضدعفونی‌کنندگی عصاره آبی اکالیپتوس در درمان بیماری‌های مزمن انسداد ریه مانند سل و ذات الریه مؤثر است.ماساژ دادن روغن روی سینه و تنفس بخار آن باعث تمیزی ریه ها و کاهش تورم میشود و درنتیجه عوارض دردناک بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. بهتر است هم پشت و هم سینه را با روغن ماساژ دهید.
مضرات و منع مصرف های عصاره آبی اکالیپتوس
علاوه بر تمامی خواصی که برای عصاره آبی اکالیپتوس گفته شد، عصاره آبی اکالیپتوس دارای مضرات، عوارض و منع مصرف هایی برای برخی افراد میباشد. این عوارض، شامل موارد زیر میشوند:
- خوردن برگ های اکالیپتوس سمی و خطرناک است و می تواند سبب مسمویت شود. این مسمومیت با روغن اکالیپتوس، و یا عصاره آبی اکالیپتوس، برای کودکان مضر تر از دیگر افراد بوده و این بدان معناست که کودکان در گروه پرخطر تری قرار دارند.
- یکی از علائم و نشانه های مسمومیت با عصاره آبی اکالیپتوس تشنج است.
- بروز مشکلات تنفسی از دیگر علائم مسمومیت با عصاره آبی اکالیپتوس است.
- عصاره آبی اکالیپتوس در برخی افراد موجب بروز حساسیت های پوستی مانند درماتیت پوستی می شود؛ جهت کاهش این تحریکات پوستی میبایست عصاره آبی اکالیپتوس را با روغن های گیاهی دیگری ترکیب کرده و سپس مصرف کنید.
- کاهش سطح هوشیاری از دیگر علائمی است که به هنگام مسمومیت با عصاره آبی اکالیپتوس ممکن است بروز کند.
- عصاره آبی اکالیپتوس چنانچه سبب مسمومیت شود، میتواند حتی در مواردی به مرگ منجر شود.
- توصیه میشود خانم های باردار از عصاره آبی اکالیپتوس استفاده نکنند.
- علاوه بر خانم های باردار، مادران شیر ده نیز با ممنوعیت مصرف عصاره آبی اکالیپتوس مواجه اند.
- عصاره آبی اکالیپتوس با برخی دارو‌ها از جمله داروهای دیابت، کلسترول بالا، ریفلاکس اسید معده و اختلالات روانی ممکن است تداخل ایجاد کند.
مصلحات عصاره آبی اکالیپتوس چیست؟
با توجه به آنکه طبع عصاره آبی اکالیپتوس گرم و خشک است، اطباء طب سنتی پیشنهاد میکنند که آن را به همراه مصلحاتش که شامل بارهنگ و گیاه بابا آدم میشوند، استفاده نمایید تا از گرمی آن در امان بمانید.
