مریم نخودی یا کلپوره یکی از گیاهان دارویی ارزشمندی است که تا به حال شناخته شده. مریم نخودی بومی کشورمان ایران است و در مناطقی مانند شمال افریقا، مدیترانه و جنوب غرب آسیا هم قدمت بالایی دارد. مریم نخودی علی رغم خواص بی نظیری که دارد، تا حد زیادی ناشناخته مانده و هوز عده زیادی هستند که از خواص شگفت انگیز آن بی اطلاع هستند.

مریم نخودی یا کلپوره نمدی از خانواده نعناعیان است و اغلب در دشت ها و علف زارها می روید. در ایران شمال، جنوب، مرکز و غرب کشور بیشترین مناطقی هستند که مریم نخودی در آن مشاهده شده است. این گیاه دارویی با نام علمی Teucrium polium معرفی می شود. همچنین نام انگلیسی آن Germanders است.

مریم نخودی یا کلپوره بوته ایست با ارتفاع بین 10 تا 50 سانتی متر که شاخه های آن منشعب و پر از کرک است. به همین دلیل آن را کلپوره نمدی هم می گویند. رنگ این گیاه سبز روشن است که به سفید یا صورتی نیز می گراید. از اواخر بهار تا اواسط تابستان بهترین زمان برای رشد مریم نخودی است.

از برگ ها، سرشاخه های جوان و گل های مریم نخودی در طب سنتی استفاده می شود. از این گیاه اسانس هایی تهیه می شود که مصارف دارویی و درمانی بالایی دارد. مزه گیاه مریم نخودی تلخ است اما بوی خوی دارد. از مریم نخودی به صورت عصاره خوراکی، روغن و عرق استفاده می شود. روغن کلپوره فقط برای استفاده موضعی و خارجی استفاده می شود و عرق کلپوره یا عرق مریم نخودی مصرف خوراکی دارد.

در ادامه این مقاله با طبع و خواص مریم نخودی یا کلپوره از دیدگاه طب سنتی ایرانی و اسلامی آشنا خواهید شد.

طبع مریم نخودی یا کلپوره

در منابع طب سنتی آمده است که گیاه دارویی مریم نخودی طبع گرم و خشک دارد. این گیاه هم خانواده آویشن، پونه، نعناع، رزماری، اسطوخودوس، مریم گلی، مرزه، ریحان و بادرنجبویه در خانواده بزرگ نعناعیان است. اغلب گیاهان تیره نعناعیان طبع گرم دارند.

خواص کلپوره در طب سنتی

• تب بر است و تب بالا را کاهش داده و درمان می کند.
• اشتها آور است.
• انرژی زا و نیرو دهنده است.
• ضد تشنج است.
• ضد التهاب است.
• ضد درد و تسکین دهنده است.
• در کاهش قند خون موثر است.
• چربی خون بالا را کاهش می دهد.
• دردهای میگرنی را کاهش می دهد.
• رایحه این گیاه باعث دور شدن حشرات موذی می شود.
• دردهای قاعدگی را تسکین می دهد.
• درد قلب و قفسه سینه را ارام می کند.
• جوش های بدن را از بین می برد.
• بوییدن یافرو کردن این گیاه در بینی عطسه آور است.
• تقویت کننده اعصاب است.
• عفونت لثه را درمان می کند و پاک کندده دهان و دندان ها است.
• بهبود دهنده اختلالات گوارشی است.
• اسهال و دل درد را درمان می کند.
• فشارخون بالا را کاهش می دهد.
• در برطرف کردن عفونت های مجاری ادراری و کلیوی موثر است.
• خواص انتی اکسیدانی بالایی دارد.
• ضد عفونی کننده و ضد میکروب است.
• حاوی مقادیری تانن، لینالول، ترپنوئید، ساپونین، استرول، فلاونوئید و لوکوآنتوسیانین است.
• تاثیر زیادی در مبارزه با باکتری”سالمونلا تیفی موریوم” دارد. این باکتری مهم ترین عامل ایجاد مسمومیت های غذایی است.
• همچنین تاثیر زیادی بر نابودی باکتری “باسیلوس سرئوس” دارد. این باکتری اگر همراه با غذا یا نوشیدنی وارد بدن شود باعث اسهال و تهوع شدید می شود.
• سالیان درازی است که از این گیاه برای پیشگیری از مسمومیت استفاده می شود.
• جوشانده میم نخودی برای بهبود دل درد نوزادان مفید است.
• دل پیچه را درمان می کند.
• ضد سرطان است.

کاهش قند خون با مریم نخودی یا کلپوره

مریم نخودی باعث پایین آمدن سطح قند خون می شود. این یکی از بهترین و مهمترین خواص این گیاه دارویی است. مصرف درست و به اندازه عصاره مریم نخودی غلظت گلوکز و تری گلیسیرید خون را در موش‌های دیابتی کاهش می‌دهد.

موادری که در ترکیب شیمیایی مریم نخودی وجود دارند می توانند سلول های اسیب دیده پانکراس را ترمیم کنند و از این طریق فعالیت سلول های کبدی ترشح انسولین در خون را تحریک کنند. همه این ها در مجموع باعث کاهش قند خون دیابتی ها می شود.

کاهش فشار خون با مریم نخودی

کنترل و درمان فشار خون بالا از این جهت حائز اهمیت است که این اختلال به ظاهر ساده می تواند باعث بروز بیماری های جدی در افراد شود. فشار خون بالا زمینه ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد. همچنین خطر بروز سکته قلبی یا مغزی در مبتلایان به فشارخون بالا بسیار بیشتر است.

راه های زیادی برای کنترل فشار خون وجود دارد که تغذیه صحیح و انجام فعالیت های ورزشی بخشی از آن است. برخی گیاهان دارویی نیز می توانند در کاهش فشار خون موثر باشند و مریم نخودی یا کلپوره یکی از آنها است.

تجربه و بررسی ها و مطالعات نشان می‌دهند که ترکیبات دارویی موجود در مریم نخودی می تواند سطح فشار خون را کاهش دهد.

درمان زخم و سوختگی سطحی با عصاره مریم نخودی

گیاه دارویی مریم نخودی از گذشته های دور برای درمان زخم ها و جراحات و شوختگی ها و حتی خراش های سطحی به کار برده می شده.

شست و شوی محل آسیب دیده با مریم نخودی یا قرار دان ضماد این گیاه بر زخم ها و آسیب ها و استفاده از عصاره مریم نخودی، سرعت بهبود و ترمیم پوست در محل اسیب دیده را بالا می برد. این گیاه همچنین از ایجاد التهاب و عفونت در محل زخم ها جلوگیری می کند.

پیش بینی می شود در اینده ای نه چندان دور از گیاه مریم نخودی یا عصاره آن در تهیه انواع پماد سوختگی یا کرم های ترمیم کننده استفاده شود.

درمان سرماخوردگی با مریم نخودی

از منظر طب سنتی تب نشانه مبارزه با بیماری و عفونت است و نیازی نیست با آن مبارزه شود. طب سنتی تنها برای تب بالا توصیه به مقابله می کند وتب های خفیف را مفید می داند. بروز تب در زمان ابتلا به بیماری های عفونی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا و… بسیار شایع است

معمولا در این مواقع افراد روبه استفاده از داروهای شیمیایی و آتی بیوتیک ها می آورند که اگرچه در درمان سرماخوردگی و کاهش تب تاثیر فوری دارند، اما عوارض جبران ناپذیری نیز می توانند داشته باشند.

مریم نخودی یکی از گیاهان دارویی مفیدی است که در کنار کنترل تب و جلوگیری از بالا رفتن آن می تواند به مبارزه با باکتری ها و عوامل بیماری زا بپردازد و در عین حال عوارض چندانی نداشته باشد.

استفاده از دمنوش و بخور مریم نخودی در ایام ابتلا به این بیماری ها بسیار مفید است.

درمان عفونت‌های واژینال

می توان گفت همه زنان دست کم یک بار در طول حیات خود عفنت واژینال را تجربه می کنند. این عفونت زنانه این روزها بسیار شایع شده است و اگر در زمان مناسب درمان نشود، می تواند زمینه بیماری های متعدد دیگری را نیز فراهم آورد. از آنجایی که عفونت وازینال بر توانایی باروری و سلامت رحم و کیفیت روابط جنسی و.. تاثیر مستقیم دارد، بهتر است در اولین فرصت برای درمان آن اقدام کنید.

استفاده از مریم نخودی با یک دستور ویژه برای درمان عفونت واژن و رحم سالهای زیادی است که توسط متخصصان طب سنتی توصیه می شود. در این دستور کافی است مقداری برگ مورد، آویشن و مریم نخودی را با هم جوشانده و صاف کنید و از آن در هنگام استحمام در وان یا شست و شو بعد از ادرار کردن استفاده کنید.این جوشانده در رفع عفونت های دستگاه تناسلی زنانه بسیار موثر است. همچنین باعث بازشدن مسیر قاعدگی و کاهش دردها و گرفتگی های این دوران می شود.

خواص عرق کلپوره یا مریم نخودی

1. خواص عرق کلپوره برای پوست: این عرق برای سلامت پوست عالی است. مصرف عرق کلپوره سبب درمان مشکلات پوستی و بهبود خارش پوست میشود.
2. خواص عرق کلپوره برای معده: مصرف این عرق به بهبود مشکلات گوارشی، دل درد، مشکلات معده و اسهال کمک میکند. عرق کلپوره در درمان درد معده و نفخ موثر است.
3. خواص عرق کلپوره برای لاغری: عرق کلپوره تاثیر چندانی بر کاهش وزن ندارد و بهتر است برای لاغری از دیگر گیاهان دارویی بهره ببرید.
4. خواص عرق کلپوره برای کودکان: مصرف عرق کلپوره برای کودکان مضر است.
5. خواص عرق کلپوره در شیردهی: استفاده از عرق کلپوره در دوران شیردهی پیشنهاد نمیشود.
6. عرق کلپوره برای دیابت: عرق کلپوره یک گزینه عالی برای بهبود دیابت میباشد. مصرف این عرق به کاهش سطح قند خون کمک میکند و عوارض بیماری دیابت برای بدن را نیز کاهش میدهد.
7. عرق کلپوره در بارداری: در بارداری از مصرف عرق کلپوره پرهیز کنید زیرا ممکن است به سلامت مادر و جنین آسیب وارد شود
8. عرق کلپوره برای اسپرم: استفاده از این عرق موجب تقویت قوای جنسی میشود. طبق مطالعات انجام شده عرق کلپوره برای تقویت و بهبود کیفیت اسپرم آقایان مفید است

عوارض و مضرات مریم نخودی

زیاده روی در مصرف مریم نخودی باعث بروز برخی عوارض می شود. به عنوان مثال می توان میزان سمیت کبد را بالا ببرد و اوره و کلسترول خون را افزایش دهد.

مصرف بی رویه مریم نخودی احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهد.

می تواند منجر به انسداد مجاری صفراوی شود.

سرگیجه، بالا رفتن ضربان قلب، یبوست مزمن، سردرد، خشکی دهان و.. از دیگر عوارض شایع مریم نخودی یا کلپوره هستند.

افراد مبتلا به بیماری های قلبی و کلیوی باید از مصرف کلپوره خودداری کنند.

مردانی که مبتلا به تورم یا بزرگی پروستات هستند نباید مریم نخودی مصرف کنند.

مصرف این گیاه دارویی در دوران بارداری و شیردهی به زنان توصیه نمی شود.

افرادی که سابقه آلرژی و حساسیت دارند و به ویژه افرادی که به گیاهانی نظیر نعنا و پونه حساس هستند، باید در مصرف مریم نخودی نهایت احتیاط را داشته باشند.