یخنی عدس کلم شیرازی یک غذای بسیار محبوب و خوشمزه ی شیرازی می باشد که سرشار از آهن است.
مواد تشکیل دهنده ی یخنی عدس کلم شامل گوشت، کلم، عدس، لیمو عمانی، پیاز، نمک و فلفل میباشد که خواص هر یک از این اجزا را یخنی عدس کلم دارا بوده و این غذا را به یکی از مقوی ترین غذاهای ایرانی تبدیل کرده است.
در این مطلب از طب شناس قصد داریم شما را با طبع یخنی عدس کلم آشنا کرده و سپس طرز تهیه ی این غذای خوشمزه را به شما آموزش دهیم. پس از آموزش طبخ یخنی عدس کلم، به بررسی خواص فوق العاده ی یخنی عدس کلم پرداخته و پس از آن، مضرات و منع مصرف های یخنی عدس کلم را بیان خواهیم کرد. در پایان نیز مصلحات یخنی عدس کلم را ارائه خواهیم داد.
طبع یخنی عدس کلم چیست؟
چنانچه در رابطه با طبع یخنی عدس کلم سوالاتی نظیر: طبع یخنی عدس کلم چیست؟ و یا، طبع یخنی عدس کلم گرم است یا سرد؟ و یا حتی، طبع یخنی عدس کلم تر است یا خشک؟ سوالاتی برای شما پیش آمده است، خوب است بدانید که طبع یخنی عدس کلم سرد است.
بنابراین یخنی عدس کلم برای گرم مزاجان مناسب بوده و توصیه می شود سرد مزاجان در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.
خواص فوق العاده ی یخنی عدس کلم
پیش از بررسی خواص فوق العاده ی یخنی عدس کلم، با طرز تهیه ی این غذای خوشمزه آشنا شوید:
- برای داشتن این غذای شیرازی پر خاصیت باید، کلم ها را به خوبی شسته و پوست کنید. کلم ها را تکه کرده و به همراه گوشت و عدس درون قابلمه ای بریزید. توجه داشته باشید، عدس ها از قبل پاک شود و شسته شده باشند.
- مقداری آب روی مواد بریزید تا سطح آن را بپوشاند. بعد از جوشیده شدن آب ها کف روی مواد را بردارید. حالا پیازهای نگینی شده را به همراه فلفل و زردچوبه به مواد اضافه کنید. در صورت دلخواه می توانید از مقداری چوب دارچین استفاده نمایید. در صورتی که می خواهید، خورشت شما طعم بهتری داشته باشد، باید از قبل مواد گوشت را به همراه پیاز و ادویه به خوبی تفت دهید.
- این مواد باید روی حرارت ملایم پخته شوند. بعد از اینکه مواد پخته شد، لیمو عمانی را از وسط برش زده و دانه های آن را خارج کنید. دانه های لیمو عمانی موجب تلخ شدن غذا خواهد شد. زمان مناسب برای استفاده از لیمو عمانی ۴۵ دقیقه آخر پخت است. مقداری از آب مواد را برای ریز کردن نان کنار بگذارید.
- در این مرحله از طرز تهیه یخنی عدس کلم بعد از نرم شدن گوشت و عدس این غذا قابل سرو می باشد. این غذا یک نوع آبگوشت سنتی ایرانی است که طعم و مزه ای عالی دارد. شما می توانید آب این غذا را با نان نوش جان کنید. مواد عدس و گوشت را نیز کوبیده و در کنار سبزی و پیاز نوش جان نمایید.
- برای مزه دار کردن این غذا می توانید از مقداری آبلیموی تازه نیز استفاده کنید. استفاده از ادویه های دلخواه در این غذا نیز طعم و عطری بهتر به آن می بخشد.
حال که با طرز تهیه ی یخنی عدس کلم آشنا شدید، در ادامه، ابتدا برخی از خواص عدس موجود در این غذای محبوب را بیان کرده و سپس به بررسی خواص سایر مواد به کار رفته در این غذا خواهیم پرداخت:
یخنی عدس کلم و سلامت قلب
عدس موجود در یخنی عدس کلم، به دلیل اینکه حاوی مقدار ناچیزی چربی است، پس منبعی ایدئال از پروتئین است که می‌توان بدون نگرانی از چربی‌های اضافی، مصرف و سلامت قلب را تأمین کرد. همچنین عدس حاوی منیزیم بوده که در بهبود ماهیچه‌های قلبی-عروقی مؤثر است و فشارخون را پایین می‌آورد.
یخنی عدس کلم و پیشگیری از تصلب شریان
مصرف یخنی عدس کلم، آنتی‌اکسیدان موردنیاز بدن را فراهم می‌کند و بدین ترتیب از احتمال بیماری تصلب شرایین می‌کاهد.
همچنین این آنتی‌اکسیدان‌ها نقش مهمی در خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد دارند و از صدمات سلولی و ژنی که منجر به پیری میشود، جلوگیری می‌کنند.
فواید یخنی عدس کلم جهت پیشگیری از سرطان
لکتین (lectin) گیاهی، نوعی پروتئین گیاهی است که در خوراکی‌هایی مانند عدس، گندم، بادام‌زمینی، نخود و سویا وجود دارد، تأثیری عالی روی سلول‌های سرطانی دارند.
لکتین با سمی کردن سلول‌های سرطانی، آن‌ها را وارد مرحله خزان‌یاخته‌ای می‌کند که نوعی از مرگ سلولی است و باعث مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی شود. این ویژگی لکتین باعث میشود که به‌طور بالقوه، جلوی رشد سلول‌های سرطانی را بگیرد.
یخنی عدس کلم با دارا بودن عدس، میتواند در پیشگیری از سرطان مفید واقع شود و گزینه ی مناسبی جهت جای گیری در برنامه غذایی شما است.
سرشار از اسیدفولیک
همان‌طور که گفته شد عدس موجود در یخنی عدس، غنی از ویتامین ب-کمپلکس، مانند فولات یا اسیدفولیک است. مصرف اسیدفولیک در زنان باردار، برای پیشگیری از تولد کودک ناقص، مفید است.
همچنین فولات موجود در عدس به تشکیل سلول‌های قرمز خون کمک می‌کند. این ترکیب شیمیایی در برابر پرفشاری خون و صدمه به DNA که منجر به سرطان میشود، مؤثر است و به حفظ سلامت بدن کمک می‌کند.
یخنی عدس کلم و سیستم عصبی
ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در یخنی عدس کلم برای بهبود عملکرد مغز بسیار مفیدند.
از دیگر خواص این غذا، می‌توان گفت که یکی از بهترین مواد مغذی برای مغز است. وجود ویتامین K و آنتوسیانین در کلم موجود در یخنی عدس کلم، عملکرد ذهن و قدرت تمرکز را بالا می‌برد.
ویتامین K برای تولید اسفنگولیپید ضروری است. اسفنگولیپید، غلاف میلین است که دور عصب‌ها را می‌گیرد. این غلاف از صدمه و تخریب عصب‌ها پیشگیری می کند. بنابراین مصرف ویتامین K میتواند قدرت دفاعی بدن را در برابر تحلیل عصبی و ایجاد بیماری‌هایی چون آلزایمر، پارکینسون و زوال عقل افزایش دهد.
علاوه بر آن، آنتوسیانین موجود در کلم، آنتی‌اکسیدانی قوی‌تر از ویتامین C است و کلم قرمز بیش از هر نوع کلم دیگر انواع آنتوسیانین دارد. درضمن مصرف زیاد کلم ضرری برای بدن ندارد و می‌توان با مصرف بسیار این سبزی، به بدن آنتی‌اکسیدان رساند و انواع بیماری‌ها را از خود دور کرد.
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در کلم، احتمال سرطان را کم می‌کنند، سیستم عصبی را بهبود می‌بخشند و عملکرد مغز را بالا می‌برند.
همچنین یخنی عدس کلم سرشار از ید است و به بهبود عملکرد مغز و سیستم عصبی کمک می‌کند و باعث میشود غده‌های دستگاه درون‌ریز در بهترین حالت خود قرار بگیرند.
بهبود سوخت و ساز
یخنی عدس کلم منبع خوبی از گروه ویتامین B است که نقش مهمی در بهبود وضعیت دستگاه‌های گوارش و عصبی دارد. این ویتامین فواید دیگری ازجمله کنترل کلسترول، کاهش خطر بیماری‌هایی مانند آلزایمر، آب‌مروارید، پوکی استخوان و دیابت نیز دارد.
کلم موجود در یخنی عدس کلم، به‌دلیل وجود منابع غنی از فیبر و گلوکوسینولات، آب را در بدن حفظ می‌کند و باعث میشود غذا هنگام عبور از روده‌ها، پرحجم باقی بماند. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۲ انجام شد، محققان بیان کردند که فیبر موجود در کلم، به حرکات روده کمک و یبوست را درمان می‌کند.
کمبود فیبر خوراکی میتواند مرگبار باشد و متأسفانه اهمیت فیبر در سالم نگه‌داشتن بدن، نادیده گرفته شده است. نبود فیبر خوراکی در غذا موجب یبوست میشود که این وضعیت موجب ابتلا به بیماری‌های متعددی چون زخم معده، سردرد، سرطان‌های معده‌ای و روده‌ای، سوء‌هاضمه و البته از دست دادن اشتها میشود.
صدمات ناشی از کمبود فیبرهای خوراکی، حتی به بیماری های پوستی، اگزما، پیری زودرس و صدها مشکلات خفیف تا شدید نیز می‌انجامد.
یخنی عدس کلم و سلامت پوست
ازآنجا که کلم موجود در یخنی عدس، نوعی سبزی چلیپایی است، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی چون ویتامین C، آنتوسیانین و سولفور است. آنتی‌اکسیدان‌ها، نقش مهمی در سلامت پوست و به‌طور کلی رنگ پوست دارند و سلامت بدن را در برابر فرایند پیری تضمین می‌کنند.
رادیکال‌های آزاد بدن در ایجاد چین‌وچروک و بی‌رنگی پوست، لک و دیگر مشکلات پوستی، نقش دارند. بنابراین به‌وسیله مصرف کلم و دریافت آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن می‌توانید فرایند پیری را کند کنید و احساس شادابی و جوانی داشته باشید. همچنین کلم در پیشگیری از ابتلا به آکنه مؤثر است.
مضرات و منع مصرف های یخنی عدس کلم
در ابتدا خوب است بدانید که یخنی عدس کلم غذای سالم و بدون ضرر برای افراد مختلف است؛ اما باید توجه داشته باشید که زیاده روی در مصرف هر غذایی میتواند عوارضی را به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که، با مصرف به اندازه ی این غذا ها نه تنها عوارضی پیش نخواهد آمد، بلکه برای شما مفید واقع خواهند شد؛ اما چنانچه در مصرف هر نوع غذایی زیاده روی کنید، امکان دارد تمامی مزایای آن، به معایب تبدیل شود.
بنابراین، مضراتی که در ادامه برای یخنی عدس کلم بیان خواهیم کرد، به دلیل مصرف بیش از اندازه ی این غذا بوده و یا به دلیل حساسیت برخی افراد به بعضی از مواد اولیه ی به کار رفته در یخنی عدس کلم خواهد بود. این عوارض و ممنوعیت ها شامل موارد زیر میشوند:
- زخم معده: عدس موجود در یخنی عدس کلم یکی از انواع حبوبات هست و به همین دلیل اگر قبل از مصرف خیسانده نشده باشد، پس از مصرف باعث نفخ میشود. کسانی که زخم معده یا مشکلات دیگر گوارشی دارند بهتر است از مصرف بیش‌ازحد عدس خودداری نمایند.
- غلظت خون: عدس اگر در یک رژیم سالم قرار بگیرد میتواند به درمان کم‌خونی کمک شایانی کند اما ازنظر طب سنتی مصرف زیاد عدس باعث افزایش سودا در بدن شده که درنتیجه باعث غلظت خون میشود. اگر غلظت خون‌دارید در مصرف عدس احتیاط کنید.
- تولید سنگ کلیه: برخی از مواد غذایی مانند عدس، حاوی مقدار فراوانی از ترکیبات اگزالات هستند. این ترکیبات باعث تولید سنگ کلیه میشوند؛ بنابراین افرادی که به سنگ کلیه مبتلا هستند باید از مصرف حبوبات،عدس و غذاهایی نظیر یخنی عدس کلم، پرهیز کنند.
مصلحات یخنی عدس کلم
با توجه به طبع سرد یخنی عدس کلم، توصیه میشود که سرد مزاجان آن را با مصلحاتش که شامل دمنوش زنجبیل و عرق اسطوخودوس میشود مصرف کنند تا طبع و مزاج یخنی عدس کلم اصلاح شود.
