شفته اراکی یکی از غذاهای سنتی ایران است که مربوط به شهر اراک میشود. دستور پخت شفته اراکی بسیار آسان است و توسط بسیاری از زنان اراکی تهیه میشود.
این غذا با طعم خوشمزه و طرز تهیه راحتی که دارد، مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته است. البته با توجه به سنتی بودن این غذا، کمتر می‌توان آن را در منوی رستوران‌ها دید و بیشتر توسط خانم‌های اراکی در منزل پخته میشود.
طبع شفته چیست؟
چنانچه در رابطه با طبع شفته سوالاتی نظیر: طبع شفته چیست؟ و یا، طبع شفته گرم است یا سرد؟ و یا حتی، طبع شفته تر است یا خشک؟ سوالاتی برای شما پیش آمده است، خوب است بدانید که طبع شفته گرم است.
بنابراین شفته برای سرد مزاجان مناسب بوده و توصیه می شود گرم مزاجان در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.
خواص بی نظیر شفته
پیش از بررسی خواص فوق العاده ی شفته، با طرز تهیه ی این غذای خوشمزه آشنا شوید:
- ابتدا پیازها را رنده کنید و آب آن را به خوبی بگیرید.
- گوشت چرخ کرده را به پیاز رنده شده اضافه کنید و در ادامه هویج رنده شده و سبزی خرد شده و نمک و فلفل سیاه را اضافه کنید.
- در این مرحله که مهم ترین بخش در دستور پخت شفته اراکی محسوب میشود، آرد نخودچی را اضافه کنید و به خوبی ورز دهید.
- ورز دادن گوشت را تا جایی ادامه دهید که مواد به خوبی منسجم و یکدست شود. به گونه ای که در حین پخت، وا نرود.
- سپس به اندازه دلخواه، از مواد بردارید و بعد از گرد کردن، آن را داخل تابه بریزید.
- اندازه شفته‌های اراکی نه خیلی بزرگ و نه خیلی کوچک است. البته شما می‌توانید به هر اندازه دلخواهی آن را تهیه کنید.
- برای سرخ کردن شفته‌ها، مقداری روغن داخل تابه بریزید و اجازه دهید داغ شود. سپس شفته‌ها را داخل روغن ریخته و سرخ کنید.
- در نهایت شفته‌های سرخ شده را داخل سسی که از قبل تهیه کرده‌اید بریزید.
- بعد از حدود نیم ساعت که سس غلیظ شد، شفته اراکی آماده سرو است.
- برای تهیه یک سس غلیظ و خوشمزه، ابتدا پیاز را نگینی خرد کنید و به آن فلفل و زردچوبه بزنید سپس خوب تفت دهید.
- زمانی که پیاز سبک شد، رب گوجه فرنگی را اضافه کنید و خوب تفت دهید تا بوی خامی رب از بین برود.
- در ادامه آرد را به آن اضافه کنید و به خوبی تفت دهید.
- در صورت دلخواه می‌توانید مقداری سبزی معطر نیز به سس آن اضافه کنید.
- در نهایت ۲ لیوان آب جوش به سس اضافه کنید و اجازه دهید تا به جوش بیاید.
- در این مرحله، شفته‌های سرخ شده را به سس در حال جوش اضافه کنید.
- برای خوش طعم شدن شفته اراکی، آبلیمو، سرکه و شکر را خوب مخلوط کنید و به غذا اضافه کنید.
- استفاده از زعفران یا رب بیشتر در خوشرنگ و غلیظ تر شدن شفته مؤثر خواهد بود.
- اصولاً شفته با نان سرو میشود اما خوردن آن با برنج هم خوشمزه است.
- اضافه کردن مقداری زرشک به سس باعث میشود ظاهر غذا زیباتر و طعم خوشمزه تری پیدا کند.
حال که با طرز تهیه ی شفته آشنا شدید، در ادامه، ابتدا برخی از خواص شفته موجود در این غذای محبوب را بیان کرده و سپس به بررسی خواص سایر مواد به کار رفته در این غذا خواهیم پرداخت:
تقویت سیستم ایمنی بدن
به دلیل سلنیوم موجود در شفته اراکی، که حاوی آنتی اکسیدان های فراوان می باشد، می توانید برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود از آن بهره بگیرید. افزایش سیستم ایمنی بدن به مقابله بهتر با بیماری ها و باکتری ها کمک می کند.
افزایش سوخت و ساز بدن
اگر شما گوشت گوسفند را به صورت منظم میل کنید به کاهش وزن دست پیدا می کنید. گوشت قرمز موجود در شفته اراکی دارای پروتئین زیاد و چربی کم می باشد. به همین دلیل به کنترل وزن کمک می کند. مصرف گوشت گوسفند به طرق مختلف، نظیر میلرکردن غذاهایی که دارای گوشت قرمز هستند، باعث می شود تا سوخت و ساز بدن شما زیاد شده و کالری بسوزانید.
افزایش انرژی بدن
شفته اراکی یک منبع عالی از انرژی می باشد. مصرف شفته اراکی به شما انرژی بسیار می رساند چرا که صد گرم از این غذا دارای ۲۰۶ کیلوکالری انرژی می باشد که انرژی مورد نظر روزانه را تامین می کند. اگر فعالیت های سنگین و فکری زیادی انجام می دهید می توانید برای تقویت بدن خود شفته اراکی میل کنید.
همانطور که گفته شده شفته اراکی دارای پروتئین و کالری زیادی می باشد که باعث می شود تا انرژی انسان در طول روز تامین شود. همچنین پروتئین زیاد این غذا باعث می شود که کنترل وزن بهتری داشته باشید.
سلامت و تقویت استخوان ها
شفته اراکی برای استخوان ها و دندان ها بسیار مفید می باشد چرا که دارای ترکیباتی از کلسیم است که باعث می شود رشد استخوان ها در کودک به درستی انجام شود. گوشت گوسفند موجود در این غذا دارای ۲۷۲ میلی گرم فسفر است.
خواص ضد سرطانی
شفته اراکی غنی از آهن، ویتامین ب، کولین و سلنیوم می باشد. کولین و سلنیوم موجود در این غذا باعث می شود تا از حملات سلول های سرطانی در بدن پیشگیری کند. شفته اراکی دارای لینولئیک اسید می باشد که باعث می شود با تومورهای بدخیم مبارزه کند.
منبع غنی پروتئین
شفته اراکی به دلیل داشتن پروتئین بالا باعث می شود تا یک انتخاب پروتئینی عالی برای بدن باشد. صد گرم گوشت گوسفند موجود در شفته اراکی، دارای ۱۷ گرم پروتئین می باشد که بسیار عالی است. پروتئین برای عضله سازی مفید بوده و همچنین پروتئین باعث گوارش بهتر و تقویت بنیه بدن می شود.
جلوگیری از ابتلا به کم خونی
کم خونی به دلیل کمبود گلبول های قرمز ایجاد می شود. شفته اراکی باعث افزایش گلبول های قرمز خون می شود که این امر باعث می شود تا اکسیژن مناسب به سلول های بدن رسیده و از کم خونی پیشگیری شود.
پیشگیری از سکته و فشار خون
ثابت شده است که شفته اراکی برای جلوگیری از سکته ناگهانی بسیار مفید می باشد. خیلی از افراد این مورد را نمی دانند و به آن توجه نمی کنند. این غذا به دلیل داشتن پتاسیم بالا و سدیم کم باعث می شود تا فشار خون نیز کم شود.
پیشگیری از شکننده شدن استخوان ها
شفته اراکی دارای کلسیم بالایی می باشد که برای بدن مفید است. کلسیم موجود در شفته اراکی باعث می شود تا فرآیند حفظ استخوان ها و تقویت آنها به درستی انجام شود. همچنین کلسیم موجود در این غذا باعث می شود تا از شکستگی استخوان پیشگیری شود.
افزایش گلبول های قرمز
علاوه بر موارد گفته شده سفته اراکی دارای ویتامین ب دوازده می باشد که باعث می شود تا گلبول های قرمز خون به اندازه کافی در بدن ایجاد شود و همچنین از کم خونی پیشگیری می کند.
سلامت سیستم عصبی
شفته اراکی دارای ویتامین ب دو می باشد. در این غذا ریبوفلاوین به مقدار زیاد یافت می شود که برای حفظ سلامت دستگاه سیستم عصبی و سلامت چشم بسیار مفید است. کسانی که می خواهند از سلول های بینایی خود محافظت کنند می توانند از این غذا بهره بگیرند. ریبوفلاوین موجود در این غذا باعث حفظ سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از وقوع زخم های دهانی و لب های ترک خورده می شود.
تقویت مغز
شفته اراکی دارای فسفر زیادی می باشد. می دانیم که فسفر برای فعالیت های مغزی بسیار مفید است. همچنین فسفر موجود در این غذا باعث می شود تا از پوکی استخوان در بدن جلوگیری شود.
کمتر شدن درد قاعدگی
دردهای زیادی دوران قاعدگی باعث می شود که به دنبال رفع راه حل برای کاهش درد باشیم. شفته اراکی به کاهش این درد کمک می کند. چرا که دارای آهن زیادی می باشد و باعث کنترل درد بدن میشود.
خواص شفته اراکی در بارداری
یکی از فواید شفته اراکی، که در بالا اشاره شد، پیشگیری از کم خونی می باشد. آهن بالا در بدن باعث می شود تا از نقص مادرزادی پیشگیری شود. آهن موجود در بدن مادر به جنین منتقل می شود. همین امر باعث می شود تا رشد جنین به درستی صورت پذیرد.
مضرات و منع مصرف های شفته
در ابتدا خوب است بدانید که شفته اراکی غذای سالم و بدون ضرر برای افراد مختلف است؛ اما باید توجه داشته باشید که زیاده روی در مصرف هر غذایی میتواند عوارضی را به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که، با مصرف به اندازه ی این غذا ها نه تنها عوارضی پیش نخواهد آمد، بلکه برای شما مفید واقع خواهند شد؛ اما چنانچه در مصرف هر نوع غذایی زیاده روی کنید، امکان دارد تمامی مزایای آن، به معایب تبدیل شود.
بنابراین، مضراتی که در ادامه برای شفته اراکی بیان خواهیم کرد، به دلیل مصرف بیش از اندازه ی این غذا بوده و یا به دلیل حساسیت برخی افراد به بعضی از مواد اولیه ی به کار رفته در شفته اراکی خواهد بود. این عوارض و ممنوعیت ها شامل موارد زیر میشوند:
- کسانی که سوخت و ساز بدنشان خوب نیست. هویج کمتر مصرف کنند. زیرا مصرف آن به خاطر وجود اسید اگزالیک باعث تشکیل سنگ کلیه می شود.
- بیمارانی دارای زخم معده و اثنی عشر هستند، آب هویج را کم کم میل نمایند.
- هیچگاه نباید در مصرف هویج زیاده روی کنید، زیرا هویج دارای رنگدانه های نارنجی رنگ زیادی است که مصرف زیاد و طولانی مدت آن موجب زرد شدن رنگ پوست و چشم می شود اما نگران نباشید با قطع مصرف آن پوست به حالت عادی باز خواهد گشت.
- زیاده روی در مصرف هویج و آب آن توسط زنان باردار به دلیل دارا بودن ویتامین A زیاد آن ممکن است ناهنجاری های جنینی را افزایش دهد و باعث مسمومیت کبدی نیز بشود.
- این سبزی به جهت پتاسیم زیادی که دارد برای بیماران با نارسایی کلیه محدودیت مصرف دارد.
مصلحات شفته اراکی
با توجه به طبع گرم شفته اراکی، توصیه میشود که گرم مزاجان آن را با مصلحاتش که شامل عرق شاهتره و عرق برگ بید میشود مصرف کنند تا طبع و مزاج شفته اراکی اصلاح شود.
