لوزالمعده، پانکرِآس (به انگلیسی: Pancreas )، غده‌ای پهن و دراز است که در قسمت فوقانی شکم و پشت معده قرار گرفته است. لوزالمعده متشکل از سه قسمت سر، تنه و دم است. قسمت سر آن در مجاورت قسمت دوم (دوئودنوم) قرار گرفته و در واقع قسمت سر آن مجاورت داخلی قسمت دوم دوئودنوم محسوب می شود.
لوزالمعده عضوی است که در پشت معده قرار گرفته است و غده‌ای است که بخشی از آن درون ریز بوده و انسولین تولید می کند، که موجب جذب قند خون در سلول ها می شود، و بخش برون ریز آن آنزیم هایی را برای هضم چربی‌ها، پروتئین ها و هیدرات های کربن غذا تولید می کند. این مواد در دوازدهه به غذای خارج شده از معده اضافه می شوند.
با توجه به نقش های مهمی که لوزالمعده در هضم غذا و تولید انسولین ایفا می کند، سالم بودن آن و درست کار کردن این عضو برای ما حیاتی است. پانکراس یا همان لوزالمعده عضوی مهم است و نقشی حیاتی در سلامت ما دارد. بیماری پانکراس یک بیماری رایج است. جهت درمان لوزالمعده باید در ابتدا علائم بیماری لوزالمعده را شناسایی کنید و با مشورت پزشک اقدام به درمان کنید.
در این مطلب از طب شناس با انواع بیماری های پانکراس، علائم بیماری های پانکراس، درمان های طب سنتی بیماری های مرتبط با پانکراس، پیشگیری از ابتلا به بیماری های پانکراس و در پایان، زمان مراجعه به پزشک جهت بیماری های پانکراس را بیان خواهیم کرد.
انواع بیماری های پانکراس
در این بخش از طب شناس، برخی از اختلالاتی که لوزالمعده را تحت تاثیر قرار می‌دهند مورد بررسی قرار می دهیم؛ این اختلالات به طور کلی شامل موارد زیر میشوند:
- پانکراتیت (التهاب) حاد: اگر آنزیم های لوزالمعده از لوزالمعده خارج شوند، سبب سوزش و التهاب آن می شوند و پانکراتیت ایجاد می شود. دلایل اصلی پانکراتیت، زیاده روی در مصرف الکل و سنگ صفرا است. عوامل دیگری که سبب ایجاد پانکراتیت می شوند شامل موارد زیر میشوند:
- برخی از داروها: دارو هایی مانند داروهای گروه سولفا، کلروتیازید یا داروهای کورتونی می توانند سبب ایجاد پانکراتیت شوند.
- عفونت ویروسی اوریون: این مورد نیز می تواند سبب ایجاد پانکراتیت شود.
- آسیب یا زخم لوزالمعده: که می تواند ناشی از تصادف، جراحی یا موارد دیگر باشد می تواند سبب ایجاد پانکراتیت شود.
- سرطان لوزالمعده: که علاوه بر تکثیر غیر عادی سلول های این عضو، سبب التهاب سایر قسمت‌های لوزالمعده می شود نیز می تواند سبب ایجاد پانکراتیت شود.
- پانکراتیت مزمن: التهاب تکرار شونده لوزالمعده که می تواند با وجود کاهش عوامل ایجاد پانکراتیت نظیر الکل، ایجاد شود. نشانه های پانکراتیت مزمن شامل موارد زیر می شوند:
- سوءهاضمه
- مدفوع بد بو و چرب
- سرطان لوزالمعده: گرچه تا کنون همه عوامل ایجاد سرطان ها مشخص نشده اند، اما مشخص شده که برخی عوامل می توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. عوامل خطرساز شامل موارد زیر می شوند:
- سیگار کشیدن
- پانکراتیت مزمن
- افزایش سن (بالای 65 سال)
علائم سرطان پانکراس:
نشانه های سرطان پانکراس عبارتند از :
- درد شکم
- کاهش وزن
- اسهال
- یرقان
- دیابت: در اثر کم کاری لوزالمعده و کاهش سطح انسولین خون، میزان قند خون افزایش می یابد که منجر به دیابت نوع یک می شود.
علائم بیماری پانکراس:
نشانه های بیماری پانکراس عبارتند از :
- درد قسمت بالایی شکم
- درد پشت
- کم اشتهایی
- سوءهاضمه
- نفخ شکم
- تهوع و استفراغ پس از خوردن غذا های چرب
- زردی پوست و چشم ها (یرقان)
- مدفوع چرب و بد بو
- دیابت
به دلیل خطرناک بودن عوارض بیماری های لوزالمعده در طولانی مدت، توصیه میکنیم به محض مشاهده برخی از این عوارض در خودتان به پزشک متخصص گوارش مراجعه نمایید.
درمان های خانگی بیماری های پانکراس با روش های طب سنتی
در این بخش از طب شناس با درمان های گیاهی و خانگی بیماری های پانکراس در طب سنتی آشنا خواهید شد؛ این درمان‌ها شامل موارد زیر میشوند:
گیاه دم اسب و درمان بیماری پانکراس
دم اسب از جمله گیاهان دارویی است که از قدیم در اروپا و چین بکار گرفته شده است. در فارسی به آن دم اسبی، دم اسب و علف هفت بند نیز می گویند.
سیلیس موجود در این گیاه سبب درمان نسوج آسیب دیده در اثر بیماری پانکراتیت می شود؛ اما طبق مطالعات انجام شده مشخص شد که مصرف عصاره این گیاه به مدت ۵ هفته می تواند در درمان دیابت ناشی از لوزالمعده موثر باشد. توصیه میشود چنانچه از بیماری های مرتبط با پانکراس رنج می برید استفاده از گیاه دم اسب را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
گیاه مرزنگوش و درمان بیماری پانکراس
مرزنگوش در طب سنتی در درمان دیابت بکار گرفته شده است. در سال ۲۰۰۴ پژوهشگران دانشگاه ماساچوست آمریکا خاصیت ضد دیابت این گیاه را مورد بررسی قرار داده و متوجه تاثیر آن بر لوزالمعده شدند. این گیاه به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی اش می تواند در جلوگیری از دیابت ناشی از نقص عملکرد پانکراس موثر باشد.
هلیله در درمان بیماری های پانکراس مفید است.
در سال ۲۰۰۷ دانشمندان موسسه سرطان دانشگاه پیتسبورگ در آمریکا خواص ضد سرطان این گیاه، به ویژه در مورد غده های لوزالمعده، را کشف کردند. این گیاه سبب میشود تا غده های سرطانی لوزالمعده به خودی خود نابود شوند. در طول این تحقیق خوردن عصاره این گیاه سبب شد تا دیابت بیماران هم درمان شده و میزان قند خون آن‌ها کاهش یابد.
گل همیشه بهار و درمان بیماری های پانکراس
دارو شناسان در تحقیق های متعدد متوجه خواص ضد التهابی، ضد ویروسی و ضد مسمومیت این گیاه شدند. دانشمندان اسپانیایی در سال ۲۰۰۶ اعلام کردند که مصرف عصاره این گیاه می تواند در 70 الی 100 درصد بیماران، سبب کاهش غده ها شود.
گیاه قاصدک و درمان بیماری های مرتبط با پانکراس
این گیاه در درمان سرطان لوزالمعده بسیار موثر است. در سال ۲۰۱۲ دانشمندان کانادایی خاصیت جوشانده ریشه قاصدک را کشف کردند. این جوشانده در پاکسازی روده ها و ترمیم بافت های لوزالمعده هم موثر واقع شده است. توصیه می شود چنانچه از بیماری های مرتبط با پانکراس رنج می برید استفاده از قاصدک را در رژیم غذایی خود جای دهید.
گل سپاسی و درمان بیماری های پانکراس
این گیاه کار خود را در بهسازی لوزالمعده به اثبات رسانده است. ریشه این گیاه سبب تحریک پانکراس شده و ترشح بیشتر آنزیم های گوارشی را به همراه دارد. توصیه می شود چنانچه از بیماری های مرتبط با پانکراس رنج می‌برید استفاده از گل سپاسی را در رژیم غذایی خود جای دهید.
گیاه خوک طلایی و درمان بیماری های پانکراس
این گیاه که در آستانه انقراض قرار دارد، امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و از خواص آن پایین آوردن قند خون و کمک به عمکرد لوزالمعده است. این گیاه خاصیت ادرار آور، ضد باکتری، ضد عفونی، روان کنندگی روده، معده و عضلات را داشته و در سلامت روده و لوزالمعده موثر است. توصیه می شود چنانچه از بیماری‌های مرتبط با پانکراس رنج می برید استفاده از گیاه خوک طلایی را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
میوه کُنار و درمان بیماری های پانکراس
میوه کنار، گیاهی بومی آمریکای جنوبی است. این میوه شبیه انگور می باشد و خاصیت غذایی دارد و برای سلامتی بدن مفید است. این گیاه کار لوزالمعده را تنظیم کرده و سطح قند خون را ثابت نگه می دارد. توصیه می شود چنانچه از بیماری‌های مرتبط با پانکراس رنج می برید استفاده از میوه کنار را در رژیم غذایی خود جای دهید.
برگ درخت زیتون و درمان بیماری های پانکراس
برگ درخت زیتون از جمله دارو های گیاهی است که با گذشت زمان خواص بیشتری از آن کشف می شود. این برگ حاوی مواد موثری است که گردش خون را تنظیم کرده، بدن را سم زدایی می کند، رادیکال های آزاد را از بین می برد و فشار خون را کاهش می‌‌دهد.
این برگ حاوی اوله‌روپین می باشد که ضد التهابی است و بر لوزالمعده تاثیر گذار است. برگ درخت زیتون ورم لوزالمعده را برطرف و سلول های آسیب دیده را ترمیم می کند و جلوی انتشار سرطان های پستان و لوزالمعده را می گیرد. توصیه میشود چنانچه از بیماری های مرتبط با پانکراس رنج می‌برید استفاده از برگ درخت زیتون را فراموش نکنید.
شیرین بیان و درمان بیماری های پانکراس
شیرین بیان در درمان بسیاری از ناراحتی های پانکراس مفید است. این گیاه خواص ضد التهابی قوی دارد و درد و ورم ناشی از پانکراتیت را التیام می بخشد. توصیه میشود چنانچه از بیماری های مرتبط با پانکراس رنج می‌برید استفاده از شیرین بیان را در رژیم غذایی خود جای دهید.
راهکار های پیشگیری از ابتلا به بیماری های پانکراس
در این بخش از طب شناس با روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری های پانکراس آشنا خواهید شد؛ این روش ها شامل موارد زیر میشوند:
- ترک سیگار: در صورت استعمال سیگار باید سعی کنید آن را ترک نمایید. در این خصوص، می توانید با پزشک خود در مورد راهکار های کمک کننده، از جمله گروه های حمایتی، داروها و درمان جایگزین نیکوتین صحبت کنید.
- تناسب اندام: اگر وزن مناسبی دارید باید برای حفظ آن تلاش کنید و در صورت اضافه وزن یا چاقی، برنامه ای برای کاهش وزن آهسته و پیوسته در نظر بگیرید که می تواند به صورت کم کردن 0.5 تا 1 کیلوگرم در هفته باشد. ورزش روزانه همراه با یک رژیم غذایی غنی از سبزی ها، میوه ها و غلات کامل به کاهش وزن کمک می کند.
- رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزی ها و غلات کامل ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان پانکراس کمک کند.
- مشورت با پزشک: در صورت داشتن سابقه خانوادگی سرطان لوزالمعده بهتر است با یک مشاور ژنتیک مشورت نمایید. پزشک می تواند با بررسی سابقه خانوادگی، لزوم انجام آزمایش ژنتیک، جهت بررسی خطر ابتلا به سرطان پانکراس یا سایر سرطان ها، را مشخص نماید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
به دلیل خطرناک بودن عوارض بیماری های پانکراس در طولانی مدت، توصیه می شود به محض مشاهده برخی از علائمی که در بالا اشاره شد، به پزشک متخصص گوارش مراجعه نمایید.
