بیلهر پلو یا کنگر پلو یکی از غذاهای سنتی استان کهگیلویه و بویراحمد، شهر یاسوج است. یکی از عادت های غذایی مردم شهر یاسوج این است که مقدار زیادی گوشت قرمز میخورند به شکلی که فکر میکنند فقط گوشت قرمز پروتئین دارد و بدون آن نمیتوانند پروتئین مورد نیاز بدنشان را تامین کنند.
آن ها مواردی مثل لبنیات و تخم مرغ را منبع غنی پروتئین نمیدانند و دارای دامپروری وسیعی هستند زیرا گوشت یکی از اصلی ترین مواد غذایی است که مورد استفاده آن ها قرار میگیرد.
مردم یاسوج نانی به اسم نان بلوطی دارند که از گذشته در این ناحیه مورد استفاده قرار میگرفته و مثل نان بوکو که ترکیبی از آرد گندم و عصاره بلوط است تهیه میشود.
در ادامه این مطلب از طب شناس همراه ما باشید تا به طبع بیلهر پلو در طب سنتی و همچین خواص بیلهر پلو و طرز تهیه آن بپردازیم.
بیلهر چیست؟
بیلهر یا کندل کوهی گیاهی است که بومی ایران میباشد. بیلهر در اوایل بهار و در ارتفاعات رشد میکند. بیلهر در بعضی استان ها مثل: کهگیلویه بویراحمد، لرستان، فارس، کرمانشاه و... میروید. بیلهر جزو خانواده چتریان است و دارای دمبرگ هایی با ساقه های سه شانه ای و سه برگچه ای میباشد. میوه های آن خیلی فشرده هستند و شکلی تخم مرغی دارند. این میوه به عنوان چاشنی مورد استفاده افراد محلی برای تهیه غذا قرار میگیرد.
طبع بیلهر پلو در طب سنتی چیست؟
طبع بیلهر در طب سنتی که برای تهیه بیلهر پلو به کار میرود، گرم است. مصرف این گیاه برای افراد سرد مزاج مناسب است. افراد گرم مزاج باید این گیاه را با احتیاط مصرف نمایند.
خواص بیلهر در طب سنتی چیست؟
- طبق نظر متخصصین طب سنتی، بیلهر که برای بیلهر پلو به کار برده میشود محرک و فعال کننده سیستم عصبی است که مصرف آن سبب تقویت سیستم عصبی نیز میشود. بیلهر خاصیت ضد درد و ضد اسپاسم دارد که از همین رو به تسکین درد های عصبی نیز کمک میکند.
- بیلهر موجود در بیلهر پلو باعث کنترل سطح تری گلیسیرید و کلسترول میشود و مصرف عصاره آن در کاهش فشار خون موثر میباشد.
- صمغ این گیاه در طب سنتی کاربرد های گوناگونی دارد و از آن برای تهیه انواع غذاها مثل بیلهر پلو نیز استفاده میشود اما امروزه با انجام برخی مطالعات دریافتند که بیلهر دارای یکسری مواد سرطان زا است که از همین رو بیشتر از آن به عنوان چاشنی در غذاها استفاده مینمایند. کنگر شباهت زیادی با بیلهر دارد شما میتوانید در تهیه غذا از کنگر به عنوان جایگزین بیلهر استفاده نمایید.
- بعضی مردم عشایر دانه های این گیاه را میکوبند و با روغن ترکیب میکنند. از این ترکیب برای تسکین درد مفاصل استفاده مینماید.
- بیلهر از ارزش علوفه ای بالایی برخودار است و قادر است از خاک محافظت نماید.
خواص بیلهر برای سرطان:
در برخی منابع گفته شده که مصرف به اندازه بیلهر یا کندل کوهی بر جلوگیری از سرطان تاثیر گذار است. طبق مطالعات انجام شده، بیلهر ارزش خوراکی ندارد و فقط دارای ارزش علوفه ای میباشد. بیلهر ممکن است تاثیرات بدی بر روی معده و گوارش بگذارد. استفاده از بیلهر ممکن است باعث بروز سرطان معده و روده شود و بر دستگاه گوارش نیز اثر منفی بگذارد به همین دلیل قبل از مصرف بیلهر باید با پزشک مشورت کرد.
خواص بیلهر برای کبد:
بیلهر از بروز مشکلات و آسیب های کبدی جلوگیری میکند. طبق گفته متخصصین طب سنتی، گیاه بیلهر سبب کاهش کلسترول و تری گلیسیرید میشود. بیلهر دارای آنتی اکسیدان و انواع فلاونوئید ها است که از همین رو به سلامت کبد کمک میکند و مانع از بروز بیماری های کبدی میشود.
طرز تهیه بیلهر پلو:
در ابتدا باید گفت که بیلهر با کنگر شباهت زیادی دارد به همین دلیل شما در این غذا میتوانید به جای بیلهر از کنگر نیز استفاده نمایید.
حدود سه پیمانه برنج را به خوبی بشویید و با کمی آب و نمک خیس کنید.
ظرفی مناسب را انتخاب کنید و روی حرارت قرار دهید. سپس در آن کمی روغن بریزید و یک پیمانه پیاز خرد شده را به آن اضافه کنید و تفت دهید.
وقتی پیاز ها به خوبی سرخ شدند حدود سه پیمانه بیلهر یا کنگر خرد شده را به آن بیافزایید. حالا وقت اضافه کردن ادویه ها است. به مقدار لازم نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و زعفران دم کرده را به بقیه مواد اضافه کنید و تفت دهید. حدود سیصد گرم گوشت قرمز یا گوشت مرغ خرد شده را نیز اضافه نمایید و مقداری تفت دهید.
مقداری آب به مواد اضافه کنید و درب ظرف را بگذارید تا گوشت و بیلهر ها پخته شوند.
بعد از اینکه آب مواد تمام شد و گوشت ها به خوبی پخته شدند، برنج را حاضر کنید.
قابلمه ای را انتخاب کنید و روی حرارت قرار دهید. مقداری آب و نمک درون قابلمه بریزید و اجازه دهید آب به جوش آید. برنج را به آب اضافه کنید. وقتی برنج به مرحله آبکش رسید آن را در صافی بریزید و کمی آب سرد روی آن بریزید تا نمک اضافی آن خارج شود.
قابلمه را مجدد روی حرارت قرار دهید و در آن کمی روغن بریزید. در آن ته دیگ دلخواه پهن کنید و یک لایه برنج روی آن بریزید سپس از موادی که آماده کرده اید یک لایه روی برنج بریزید. لایه ها را به همین ترتیب ادامه دهید تا مواد تمام شود.
درب قابلمه را بگذارید و اجازه دهید تا دم بکشد. حال بیلهر پلو شما حاضر است آن را در ظرفی مناسب بریزید و نوش جان کنید.
مضرات بیلهر پلو چیست؟
- درست است که بیلهر خواص زیادی دارد اما مصرف بیش از حد آن با برخی مشکلات همراه است همچنین مصرف بیلهر برای برخی افراد ممکن است با یکسری عوارض همراه باشد.
- برخی مححققان میگویند که احتما سرطان زا بودن بیلهر بالاست از همین رو نباید در مصرف آن زیاده روی کرد.
- خانم های باردار نباید از بیلهر استفاده نمایند زیرا ممکن است بدن آن ها با برخی مشکلات رو به رو شود و همچنین این گیاه میتواند از راه جفت به جنین منتقل میشود.
- زیاده روی در مصرف یا استفاده متوالی این گیاه میتواند اثرات منفی بر دستگاه گوارش داشته باشد. همچنین افراد مبتلا به بیماری و مشکلات گوارشی نیز باید از مصرف بیلهر خودداری نمایند.
