روغن سویا یک روغن گیاهی است که از دانه‌های سویا به دست می‌آید و یک روغن همه‌کاره است و کاربردهای مختلفی دارد. روغن سويا براي سرخ كردن و برشته‌کردن استفاده میشود. همچنین از روغن سویا در پخت و پز هم می‌توان استفاده کرد.
اسیدهای چرب موجود در روغن‌ها بعد از رسیدن به دمای خاصی، که به آن نقطۀ دود گفته میشود، شروع به تجزیه‌شدن و اکسیدشدن می‌کنند و باعث ایجاد ترکیبات مضری میشوند. هرچه نقطۀ دود بالاتر باشد آن روغن در دمای بالاتری اکسید میشود و در واقع بیشتر می‌توان از آن در پخت‌وپز در دمای بالا استفاده کرد.
طبع روغن سویا چیست؟
چنانچه در رابطه با طبع روغن سویا سوالاتی نظیر: طبع روغن سویا چیست؟ و یا، طبع روغن سویا گرم است یا سرد؟ و یا حتی، طبع روغن سویا تر است یا خشک؟ سوالاتی برای شما پیش آمده است، خوب است بدانید که طبع روغن سویا گرم و خشک است.
بنابراین روغن سویا برای سرد مزاجان مناسب بوده و توصیه می شود گرم مزاجان در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.
خواص فوق العاده ی روغن سویا که باید بدانید!
روغن سویا برای سلامت قلب و عروق
روغن سویا سرشار از اسیدهای چربی است که چندین اتم کربن اشباع‌نشده دارند. مصرف اسیدهای چرب اشباع‌نشده باعث کاهش LDL (کلسترول بد) و افزایش HDL (کلسترول خوب) میشوند.
به‌این‌ترتیب، باعث بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش فرایند آترواسکلروز (تجمع رسوبات چربی و سایر عناصر خونی در سرخرگ‌ها‌ی بدن که عبور جریان خون را دشوار می‌کند.) میشود.
ویتامین های موجود در روغن سویا
شاید با شنیدن خواص زیادی که برای روغن سویا گفته میشود این سؤال برایتان پیش آمده باشد که روغن سویا از منابع کدام ویتامین است.
یک قاشق غذاخوری از روغن سویا حدود ۲۵ میکروگرم ویتامین K دارد که حدود ۲۰ درصد از نیاز روزانۀ ما را تشکیل می‌دهد. ویتامین K نقش مهمی در متابولیسم استخوان و تنظیم انعقاد خون دارد.
روغن سویا حاوی مقادیر مناسبی از ویتامین‌های A ،E و C است که این ویتامین ها در سراسر بدن نقش‌های متابولیکی مهمی را بر عهده دارند.
روغن سویا منبعی غنی از امگا ۳ و ۶ است.
روغن‌های امگا ۳ نقش مهمی در سلامت قلب و عروق و بهبود عملکرد سیستم ایمنی دارند. همچنین باعث کاهش التهاب میشوند.
روغن سویا دارای مقادیر زیادی از اسیدهای چرب امگا ۶ است. هر دو اسیدهای چرب امگا ۳ و ۶ برای سلامت ما ضروری هستند.
جلوگیری از پوکی استخوان
روغن سویا حاوی ایزوفلوویدهای خوب به نام فیتواستروژن است که خواصی مشابه استروژن دارد. استروژن یک هورمون در بدن زنان و مردان است که عملکردهای مختلفی دارد ازجمله حفظ سلامت و استحکام استخوان‌ها.
در سطح استروژن موجود در بدن زنان بعد از یائسگی کاهش چشمگیری رخ می‌دهد که باعث ایجاد پوکی استخوان میشود. روغن سویا با افزایش سطح استروژن موجب تقویت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان میشود.
باید توجه داشت که، مقادیر بالای استروژن در بدن مردان موجب بروز عوارضی مثل ژنیکوماستی (بزرگ‌شدن پستان‌ها) میشود. البته به‌طور طبیعی مقدار کمی استروژن در بدن مردان وجود دارد که برای سلامت بدن ضروری است.
خواص روغن سویا برای پوست
در بیشتر فراورده‌های مراقبت از پوست (مانند انواع لوسیونها، ژل‌ها و کرم‌ها) معمولاً از روغن سویا استفاده میشود. طبق مطالعات انجام‌شده مشخص شده است، که روغن سویا برای پوست خواص زیادی دارد.
استفاده از روغن سویا موجب حفظ رطوبت پوست و کاهش التهاب ناشی از تابش اشعۀ فرابنفش میشود. همچنین به‌علت داشتن مقادیر زیاد ویتامین E، این روغن میتواند به ترمیم و بهبود وضعیت پوست کمک کند.
روغن سویا برای مو نیز خواص زیادی دارد ازجمله: بهبود وضعیت فولیکول موها و حفظ رطوبت موها که باعث حالت پذیری و جلوگیری از شکستگی موها میشود.
غنی از چربی های غیر اشباع است.
این چربی ها برای قلب سالم مفید هستند. بیشتر ترکیبات روغن سویا، اسید چرب غیر اشباع است که نوع چربی سالم برای قلب به حساب می آید. تحقیقات نشان می دهد که جایگزین کردن چربی های اشباع با چربی های غیر اشباع با کاهش بیماری های قلبی ارتباط دارد.
همچنین سطح کلسترول بد خون LDL را کاهش می دهد. این روغن حاوی امگا-۳ است که به کاهش التهاب و مراقبت در مقابل بیماری های قلبی کمک می کند.
به حفظ سلامت استخوان ها کمک می کند.
یک قاشق از این روغن حدودا ۲۵ میکروگرم ویتامین K دارد که در تنظیم متابولیسم استخوان نقشی حیاتی دارد. تحقیقات نشان می دهد ویتامین K برای سنتز پروتئین هایی که برای حفظ توده استخوان مهم هستند مثل استئوکلسین ضروری است.
درمان آلزایمر
آلزایمر نوعی بیماری که مردم در سراسر دنیا با آن مواجه می شوند. در این بیماری تمام ارتباطات عصبی از بین می روند و فرد دیگر قادر به یادآوری خاطرات گذشته نمی شود. روغن سویا به دلیل داشتن ویتامین K منجر به بهبود آلزایمر در افراد مبتلا می گردد. لذا این ویتامین از آسیب رسیدن به سلول های عصبی جلوگیری می کند.
درمان کننده ی آکنه و جوش
روغن سویا به خاطر داشتن ویتامین E یک ماده ضد التهاب محسوب می شود که در درمان جوش ها تاثیر بسزایی دارد.
مرطوب کننده صورت
روغن حاصل از سویا حاوی ویتامین B می باشد که از پوست در برابر بروز لکه های سیاه محافظت می کند. همچنین از خواص خوب دیگر این روغن می توان به بازسازی پوست از طریق از بین بردن سلول های مرده اشاره نمود که در نهایت منجر به نرمی و لطافت پوست می گردد. برای جوانسازی پوست خود می توانید ترکیبی از شیر سویا و روغن سویا به عنوان ماسک درست کنید و به صورت خود بمالید.
مضرات و منع مصرف های روغن سویا
روغن سویا، روغن گیاهی سالم و بدون ضرر برای افراد مختلف است؛ اما باید توجه داشته باشید که زیاده روی در مصرف هر نوع روغن گیاهی میتواند عوارضی را به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که، با مصرف به اندازه ی این نوع روغن ها، نه تنها عوارضی پیش نخواهد آمد، بلکه برای شما مفید واقع خواهند شد؛ اما چنانچه در مصرف هر نوع روغن گیاهی زیاده روی کنید، امکان دارد تمامی مزایای آن، به معایب تبدیل شود.
بنابراین، مضراتی که در ادامه برای روغن سویا بیان خواهیم کرد، به دلیل مصرف بیش از اندازه ی این روغن گیاهی، و یا به دلیل حساسیت برخی افراد به روغن سویا خواهد بود. این عوارض و ممنوعیت ها شامل موارد زیر میشوند:
- باوجود مزایای زیادی که روغن سویا دارد، مصرف منظم، زیاد یا روزانۀ روغن سویا ممکن است موجب ایجاد تأثیرات منفی بر سلامت بدن شود.
- روغن سویا مقادیر زیادی از چربی‌های امگا ۶ دارد. باتوجه‌به اینکه، میزان روغن‌های امگا ۶ در اغلب مواد غذایی بیشتر است؛ این تعادل‌نداشتن بین روغن‌های امگا ۳ و ۶ ممکن است موجب ایجاد التهاب مزمن شود.
- بیماری های کبدی: کبد برای تنظیم سطح کلسترول، سم زدایی، کمک به هضم و غیره کار می کند. یکی از دلایل اصلی اختلال عملکرد کبد که کبد چرب غیر الکلی نامیده می شود تجمع چربی در اطراف کبد است که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد آمریکایی ها را تحت تاثیر قرار داده است.این بیماری عوارض زیادی از جمله خشکی، درد شکم، تورم شکم و زردی دارد. این بیماری قابل پیشگیری است و یکی از دلایل اصلی آن چاقی است که با مصرف غذاهای فرآوری شده، کربوهیدرات و چربی امگا-۶ در ارتباط است. به نظر می رسد که روغن سویا نیز باعث ایجاد این بیماری می شود.
- بیماری قلبی: چاقی خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهد بنابراین هر چیزی که باعث چاقی شود خطر ابتلا به بیماری قلبی را زیاد می کند. روغن سویا نقش بسیار زیادی در چاقی افراد دارد.
- مشکلات سیستم ایمنی: ممکن است این روغن سویا برای سلول های ایمنی سمی باشند. در یک مطالعه محققان به مدت دو هفته ، به شرکت کنندگان روغن سویا یا روغن زیتون دادند و سپس سطح لنفوسیت و نوتروفیل ها را بررسی کردند. برخلاف روغن زیتون، روغن سویا برای سلول های ایمنی که برای مقابله با عفونت ها مورد نیاز هستند، مضر است. دانشمندان نتیجه گرفتند که این روغن موجب بیشتر شدن حساسیت بیماران به عفونت نیز می شود.
- در مطالعه‌ای که روی موش‌ها انجام شد، نشان داد که مصرف روغن سویا در مقایسه با روغن نارگیل موجب تغییرات متابولیکی، افزایش چربی بدن و افزایش قند خون میشود.
- بهتر است در رژیم غذایی توازن مناسبی بین اسیدهای چرب امگا ۳ و ۶ برقرار باشد و منابع چربی رژیم غذایی محدود به امگا ۶ نباشد.
- مانع عملکرد تیروئید می شود: روغن سویا و محصولات حاصل از آن در افرادی که مبتلا به کمبود ید در بدن هستند، اثرات ضد تیروئیدی نشان داده اند. در صورت استفاده بیماران کم کار تیروئیدی از محصولات سویا، ایزوفلاون ها از جذب مکمل های تیروئید مصنوعی جلوگیری می کنند و به درمان پاسخ منفی نشان می دهند. لذا برای جلوگیری از پیامدهای بالینی می توانید میزان استفاده از این روغن را کاهش دهید و با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
- باعث چاقی و دیابت می شود: دلیل این بیماری اسیدهای چرب اشباع نشده غیر اشباع می باشد. بعد از تجزیه، مشتقات اسید چرب در اندام های مختلف بدن به ویژه کبد و کلیه تجمع می یابند و با افزایش وزن آنها و ایجاد التهاب، منجر به دیابت می شوند. همچنین، اسیدهای چرب اشباع موجود در این روغن باعث تجمع چربی در بافت ها شده و در نهایت منجر به چاقی می شود.
- ایجاد آلرژی در نوزادان: ترکیب فیتوشیمیایی پیچیده در مشتقات سویا عامل ایجاد حساسیت در نوزادان شیرده می باشد. کودکانی که با فرآورده های شیر فرآوری شده که حاوی پودر سویا هستند، تغذیه می شوند، احتمال حالت تهوع و تب در آنها وجود دارد.
مصلحات روغن سویا چه چیزهایی هستند؟
با توجه به طبع گرم روغن سویا، توصیه میشود که گرم مزاجان آن را با مصلحاتش که شامل عرق خیار، عرق ریواس و عرق شاتره میشود مصرف کنند تا طبع و مزاج روغن سویا اصلاح شود.
