آب‌تَره با نام علمی (Nasturtium officinale)، که با نام های دیگری نظیر علف چشمه، ترتیزک آبی و شاهی آبی نیز شناخته میشود، گیاهی از تیرهٔ شب‌بوها است.
آب تره یک گیاه برگ دار سرشار از مواد معدنی است که در آسیا و اروپا یافته میشود و در فصل بهار، درون جریان های آب رودخانه ها رشد میکند.
مزه این گیاه تند است و دارای ساقه ای ترد و خوراکی به همراه برگ های نرم می باشد. آب تره به عنوان یک گیاه دارویی مغذی برای درمان بسیاری از ناراحتی ها شناخته شده است. جالب است بدانید مراکز کنترل سلامت از این گیاه با عنوان نیروگاه سبزیجات یاد می‌کنند.
خانواده بزرگ چلیپایی ها که سبزیجاتی همچون کلم کیل، جوانه بروکسل، کلم پیچ و بروکلی را در خود جای داده است، جزو محبوب ترین و معروف ترین سبزیجات در سراسر دنیا هستند و اغلب نمیدانند که گیاه آب تره یا شاهی آبی، که به آن توجهی نمیشود، از خوراکی های فوق العاده مغذی متعلق به این خانواده معروف است.
این گیاه مقدار قابل توجهی آهن، کلسیم و اسید فولیک و کمی هم ویتامین‌های C و A دارد. در این مطلب از طب شناس قصد داریم شما را با طبع آب‌ذتره، خواص آب تره، مضرات و منع مصرف های آب تره و همچنین مصلحات آب تره آشنا کنیم.
طبع آب تره چیست؟
چنانچه در رابطه با طبع آب تره سوالاتی نظیر: طبع آب تره چیست؟ و یا، طبع آب تره گرم است یا سرد؟ و یا حتی، طبع آب تره، تر است یا خشک؟ سوالاتی برای شما پیش آمده است، خوب است بدانید که طبع آب تره گرم و خشک است.
بنابراین گیاه آب تره برای سرد مزاجان مناسب بوده و توصیه می شود گرم مزاجان در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.
خواص فوق العاده‌ی آب تره
پیش از بررسی خواص فوق العاده ی آب‌تره، بهتر است با نحوه مصرف این گیاه آشنا شوید:
آب تره، سبزی خوشمزه‌ای است که میتوان از آن به صورت خام یا پخته در غذاهای مختلف استفاده کرد. البته، چنانچه قصد دارید از حداکثر خواص و ترکیبات آنتی اکسیدانی فعال موجود در این سبزی بهره‌مند شوید، توصیه میشود آن را به صورت خام یا اندکی بخار پز شده مصرف کنید.
برای افزودن آب تره به رژیم غذایی خود میتوانید آن را به سالاد افزوده، در دقایق پایانی پخت به سوپ اضافه کنید و یا از آن به عنوان جایگزین کاهو و اسفناج در ساندویچ و کنار غذاهای خود بهره ببرید.
حال که با نحوه مصرف آب تره آشنا شدید، در ادامه، به بررسی خواص این گیاه خواهیم پرداخت:
- حاوی املاحی مانند ید، کلسیم، سدیم و گوگرد است.
- جهت از بین بردن شکنندگی پوست و کاهش حساسیت آن گیاه آب تره را کوبیده و آب آن را با عسل مخلوط کرده و به پوست خود مالش دهید.
- جهت درمان برونشیت، ۳۰ گرم آب این گیاه را با کمی شیر مخلوط کرده و میل کنید.
- برای درمان سنگ کلیه، رفع اختلالات کبدی و درمان اختلالات مجاری ادراری از آب تره شربتی تهیه نموده و هر ۶ ساعت یک استکان، به همراه یک لیوان آب، میل شود.
- جهت درمان نقرس و رماتیسم آب تره را به صورت ضماد در محل درد قرار دهید.
- برای رفع دندان درد مقداری از آب تره را جویده و به صورت کمپرس روی محل درد بگذارید.
- جهت درمان لکه هایی که در اثر آفتاب زدگی و جوش صورت پدید آمده اند، آب این گیاه را با عسل مخلوط نموده و به صورت ماسک بر روی صورت قرار دهید.
- جهت درمان گواتر، میتوان از آب تره به عنوان سبزی استفاده کرد.
- آب تره دفع کننده سموم بدن، ضد سل و سرطان می باشد.
- آب تره مدر و عرق آور است.
آب تره دارای خاصیت آنتی اکسیدانی قوی است.
آب تره سرشار از ترکیبات گیاهی آنتی اکسیدانی و بیش از 40 فلاونوئید منحصر به فرد است که از بدن در برابر آسیب های سلولی، ناشی از رادیکال های آزاد، محافظت کرده و خطر ابتلا به بیماری های مزمن از جمله دیابت، سرطان و همچنین بیماری های قلبی را کاهش میدهد.
پیشگیری از سرطان با مصرف آب تره
ترکیبات شیمیایی موجود در آب تره، خطر ابتلا به برخی از انواع خاص سرطان را کاهش میدهد.
به عنوان مثال آب تره، و دیگر سبزیجات چلیپایی، حاوی گلوکوزینولات ها هستند که با برش خوردن یا جویدن به ترکیباتی به نام ایزوتیوسیانات تبدیل می شوند.
ایزوتیوسیانات ها شامل مواد شیمیایی همچون سولفورافان و ایزوتیایوسیانات فنیل اتیلن می باشند که با محافظت از سلول های سالم، غیر فعال کردن مواد شیمیایی سرطان زا و مهار رشد و نمو تومورهای سرطانی، با بیماری سرطان مقابله می کنند.
این ترکیبات به خصوص برای پیشگیری از سرطان های روده بزرگ، ریه، پروستات، پوست و سرطان سینه مفید هستند.
آب تره دارای خاصیت ضد سرطانی بسیار بالایی می باشد به طوری که حتی یک سالاد حاوی آب تره میتواند منجر به ورود ذراتی به سیستم قلبی و عروقی شما شود که در نهایت از بروز سرطان سینه جلوگیری کند.
در یک تحقیق بر روی خواص ضد سرطانی آب تره، دیده شد که استفاده از آن در وعده های غذایی از ابتلا به سرطان های سینه و معده نیز جلوگیری خواهد کرد.
سلامت قلب با مصرف آب تره
آنتی اکسیدان های موجود در آب تره از جمله بتاکاروتن، زاکسانتین و لوتئین به درمان بیماری های قلبی و کنترل فشار خون کمک کرده و خطر بروز حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می‌دهند.
نیترات موجود در آب تره نیز با کاهش التهاب، سفتی و ضخامت رگ‌های خونی از سلامت آن‌ها محافظت کرده و با افزایش اکسید نیتریک در خون به کاهش فشار خون بالا کمک میکند.
علاوه بر آن، گفته میشود مصرف آب تره جهت کاهش کلسترول بد خون، که از عوامل اصلی ابتلا به بیماری های قلبی است، مفید می‌باشد.
آب تره و پیشگیری از پوکی استخوان
شاهی آبی یا همان آب تره، حاوی مقادیر زیادی مواد معدنی گوناگون و مفید جهت حفظ سلامت و تقویت استخوان ها می‌باشد که از آن جمله می توان به کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر اشاره کرد.
جالب است بدانید مصرف 1 فنجان آب تره بیش از 100 درصد نیاز بدن به ویتامین K را برطرف میکند. این ویتامین از اجزای استئوکلسین می باشد که نوعی پروتئین تشکیل دهنده بافت استخوانی سالم است که به تنظیم تبدیل استخوانی کمک میکند.
به نظر می رسد افرادی که ویتامین K بیشتری مصرف می کنند کمتر دچار شکستگی لگن میشوند.
تقویت سیستم ایمنی بدن با آب تره
آب تره منبع خوب ویتامین C است که به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی بدن معروف بوده و کمبود آن می تواند سبب کاهش عملکرد ایمنی و افزایش التهاب در بدن شود.
این ویتامین با افزایش تولید گلبول های سفید خون با عفونت ها مقابله کرده و خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش می دهد.
علاوه بر آن، با این که هنوز ثابت نشده این ویتامین تاثیری در کاهش ابتلا به سرماخوردگی داشته باشد، اما بدون شک می تواند مدت زمان بهبودی را کاهش دهد.
تضمین سلامت چشم ها با مصرف آب تره
آب تره حاوی کاروتنوئیدهای لوتئین و زاکسانتین است که برای حفظ سلامت چشم ها ضروری بوده و خطر ابتلا به آب مروارید و دژنراسیون ماکولا، ناشی از افزایش سن، را کاهش می‌دهند و از چشم در برابر آسیب ناشی از نور آبی محافظت می‌کنند. ویتامین C موجود در آب تره نیز به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید کمک میکند.
آب تره، مفید برای ورزشکاران
سبزیجات چلیپایی همچون آب تره حاوی مقادیر زیادی نیترات هستند که رگ های خونی را آرام کرده و سبب افزایش اکسید نیتریک در خون می شوند که تاثیر خوبی در عملکرد ورزشی خواهد داشت.
نیترات همچنین فشار خون در حالت استراحت و میزان اکسیژن مورد نیاز در طول فعالیت های ورزشی را کاهش میدهد که برای افزایش تحمل ورزشی در ورزشکاران مفید است.
مضرات و منع مصرف های آب تره
آب تره گیاهی سالم و بدون ضرر برای افراد مختلف است؛ اما باید توجه داشته باشید که زیاده روی در مصرف هر گیاه دارویی میتواند عوارضی را به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که، با مصرف به اندازه ی این گیاهان، نه تنها عوارضی پیش نخواهد آمد، بلکه برای شما مفید واقع خواهند شد؛ اما چنانچه در مصرف هر نوع گیاه دارویی زیاده روی کنید، امکان دارد تمامی مزایای آن، به معایب تبدیل شود.
بنابراین، مضراتی که در ادامه برای گیاه آب تره بیان خواهیم کرد، به دلیل مصرف بیش از اندازه ی این گیاه دارویی، و یا به دلیل حساسیت برخی افراد به گیاه آب تره خواهد بود. این عوارض و ممنوعیت ها شامل موارد زیر میشوند:
- مصرف آب تره، به دلیل دارا بودن ترکیبات گوگردى، در برخی افراد ایجاد تشنج هاى دردناک مثانه و در برخى موارد نیز موجب عدم دفع ادرار میشود.
- مصرف آب تره توسط خانم های باردار در برخی موارد موجب تشنج در رحم و در نتیجه، سقط جنین میشود.
- افرادی که به کم کاری تیروئید دچار هستند، از مصرف این گیاه خودداری کنند.
مصلحات آب تره
با توجه به طبع گرم آب تره، توصیه میشود که گرم مزاجان آن را با مصلحاتش که شامل دمنوش آلبالو و دمنوش زرشک میشود مصرف کنند تا طبع و مزاج آب تره اصلاح شود.
