اسهال خونی یا دیسانتری (Dysentery)، اختلال روده های بزرگ است که توسط موجودات بیماری زا مانند ویروس یا باکتری ایجاد می شود. معمولا ویروس های بیماری زا سبب التهاب معده و دیواره روده، بزرگ شده و منجر به اسهال خواهند شد. در این بیماری میل بیش از حد برای دفع مدفوع وجود دارد و درد و دل پیچه نیز از علائم دیگر آن می باشد.

وجود خون در مدفوع ناشی از عفونت ها و میکروب ها قابل درمان است و می توان به روش های سنتی با آن مقابله کرد. اما برخی اسهال های خونی که منشا میکروبی ندارند، خطرناک بوده و ممکن است نشانه یک بیماری جدی مانند خونریزی معده یا سرطان روده بزرگ باشد، لذا توجه به این بیماری و مراجعه به پزشک بسیار اهمیت دارد. حال در ادامه این مقاله با علل، علائم و راه های درمان اسهال خونی آشنا شوید.

علت اسهال خونی چیست؟

دیسانتری میتواند نشان دهنده یک مشکل خفیف مانند هموروئید یا شقاق مقعدی باشد. همچنین میتواند ناشی از یک وضعیت تهدید کننده زندگی مانند پارگی واریس مری یا خونریزی زخم معده باشد.

علائم اسهال خونی چیست؟
همانطور که از نامش پیداست، این نوع اسهال، مدفوع شل آغشته به خون است. در این حالت مدفوع بدون شکل و خون آلود است و ممکن است به رنگ قهوهای روشن باشد. در نظر داشته باشید که مدفوعی که به دلیل وجود خون در آن سیاه رنگ شده است اسهال خونی نامیده نمیشود، بلکه به آن ملنا گفته میشود.
دیسانتری ممکن است با علائم دیگری از جمله موارد زیر همراه باشد:

درد یا گرفتگی شکم
تورم یا نفخ شکم
بدن درد
خستگی
بی اختیاری مدفوع
مخاط یا غذای هضم نشده در مدفوع
حالت تهوع
اشتهای کم
خونریزی از رکتوم
درد رکتوم
نیاز فوری به دفع مدفوع
استفراغ

درمان خانگی اسهال خونی با طب سنتی

هسته ی انگور را نرم بسایید و با عسل مخلوط کنید.
هر روز 5گرم پوست خشاش را بخورید.
زرده ی تخم مرغ را در سرکه بپزید بعد با سماق، مویز و دانه های انگور مخلوط و بخورید.
سیب ترش را کنار آتش بریان کنید و بخورید. یا در خمیر بگیرید، بپزید و بخورید.
200 تا 300 گرم ازگیل را بدون پوست به جای صبحانه بخورید.
یک کیلو ازگیل را با شکر مخلوط کنید و چهار روز یک چهارم آن را بخورید.
یک تکه آهن را در آتش سرخ کنید و سپس در مقداری دوغ بندازید و آن دوغ را بخورید.
و تباشیر هندی از هر کدام 2 مثقال، نشاسته 3 مثقال، صمغ عربی 1 مثقال همه را نرم بکوبید و روزی سه بار هر مرتبه یک قاشق مربا خوری آن را با آب سرد بخرید.
تخم گشنیز را بو دهید، بعد بکوبید و بخورید.
نشاسته بو داده را با روغن بادام شیرین و شکر مخلوط کنید و بخورید.
پوست خشاش را بجوشانید و آبش را بخورید.
پوست شاخه های انجیر را بجوشانید و آب آن را صاف و شیرین و میل کنید.

تخم گشنیز

در شروع مشکل اگر یک جوشانده گیاهی با یک قاشق غذاخوری تخم گشنیز خشک درست شده و با آب خورده شود، پوشش روده ای آرام شده و مقدار بلغم در مدفوع کاهش می یابد.

آبلیمو

برای کاهش بلغم در مدفوع، آب 2 عدد لیمو ترش را گرفته و به یک لیوان آب اضافه کنید و 3 تا 4 بار در روز از آن میل نمایید. شما می توانید برای طعم دادن به این نوشیدنی، کمی نمک معدنی و شکر افزوده و آن را بنوشید.

گل انبه و گل انار

یک قاشق غذاخوری از هر کدام گل های تازه انبه و گل های انار (گل های انبه کوچک بوده و روی درخت آن به صورت دسته ای رشد می کنند و حال آنکه گل انار که بزرگتر بوده و از این رو تنها یک یا دو تا از آن کافی خواهد بود) را با هم آسیاب کنید و در یک لیوان شیر مخلوط کرده و میل نمایید.

هر دوی این گل ها هم خاصیت قابض و هم خاصیت آرام کننده دارند. گل انبه نیز خاصیت بند آوردن خون را دارد که از ترواش یافتن خون جلوگیری می کند.

از این رو، هر دو این ها روی زخم های روده ای اثر می کنند. برای درمان اسهال خونی کافی است یک بار در روز و به مدت 3 تا 4 روز از این مخلوط بخورید. این دستورالعمل یکی از قدیمی ترین و موثرترین روش درمانی در طب سنتی هند (آیورودا) می باشد.

پوست پرتقال و هسته کشمش

یکی از روش های درمان توصیه شده در طب آیورودا (طب سنتی هند) ترکیب پوست پرتقال و هسته کشمش است. پوست پرتقال به دلیل داشتن فیبرهای فراوان برای دستگاه گوارش عالی بوده و به تنظیم حرکات روده ای کمک می کند. هسته کشمش نیز برای کاهش دفع بلغم از مدفوع، مفید است.

اگر چه بخش میوه ای کشمش ملین است، اما هسته های آن چنین خاصیتی ندارند. این ترکیب زخم های موجود در روده ها را التیام می بخشد و از خروج بلغم در مدفوع جلوگیری می کند.

برای درمان اسهال خونی، یک قاشق غذاخوری پوست خشک شده پرتقال و یک قاشق غذاخوری هسته کشمش بزرگ سیاه را آسیاب کرده تا پودر شود. روزانه یک قاشق چای خوری از این مخلوط را به مدت 3 تا 4 روز میل نمایید.

برگ شنبلیله و کشمش سیاه

خوردن یک قاشق غذا خوری عصاره برگ شنبلیله به همراه یک یا دو عدد کشمش سیاه، اسهال خونی را تسکین می دهد.

تخم شنبلیله و ماست

تخم شنبلیله بلغم را از مدفوع پاکسازی می کند، لذا برای درمان اسهال خونی مناسب می باشد. بدین منظور، یک قاشق غذا خوری تخم شنبلیله را آسیاب کنید و 2 تا 3 مرتبه در روز، یک چهارم قاشق غذا خوری از آن را با یک فنجان ماست تازه میل نمایید.

اسفرزه

دانه اسفرزه به دلیل داشتن فیبر غذایی به تنظیم حرکات روده ای کمک کرده و در طب سنتی از بو داده آن برای درمان اسهال های طولانی و مزمن استفاده می شود. برای تسکین اسهال خونی نیز می توانید، یک قاشق چای خوری اسفرزه را در نصف لیوان آب جوش حل کرده و همراه با نبات میل نمایید.

پودر زنجبیل و روغن کرچک

در اسهال خونی که فقط خون و بلغم دفع می شود و به جای اسهال، مدفوع سفت وجود دارد، یک قاشق چای خوری پودر زنجبیل که با یک لیوان آب یا شیر داغ مخلوط شده، همراه با یک قاشق غذاخوری روغن کرچک، روده ها را از انسداد رهایی داده و به سرعت سطح داخلی روده را لیز می کند.

یک تا دو روز بعد از این کار، درمان را با یک قاشق چای خوری پودر دانه اسفرزه که در نصف فنجان ماست ریخته شده و دوبار در روز به مدت 3 تا 4 روز ادامه دهید.

ریشه ختمی

مقدار 25 گرم ریشه ختمی را به یک و نیم لیر آب افزوده و اجازه دهید دم بکشد. سپس، آن را صاف کرده و میل نمایید. همچنین، می توانید روزانه از دمنوش های گیاهی دیگری نظیر ریشه انجبار، سپستان، ریشه هفت بند و بارهنگ استفاده کنید.

آب پرتقال یا آب‌ دوغ

یکی از این نوشیدنی‌ها را در طول روز بنوشید. توجه داشته باشید که ۳ تا ۴ لیوان از این نوشیدنی‌ها را می‌توانید در طول روز بنوشید.

مصرف آب پرتقال روش خوبی برای متوقف کردن اسهال خونی است. شما همچنین می‌توانید آب‌دوغ را به جای آب پرتقال بنوشید. این نوشیدنی باعث ترویج رشد باکتری‌های خوب در معده می‌شود. متناوبا، شما می‌توانید پنیر کورد هم بخورید. هم آب‌دوغ و هم پنیر کورد حاوی باکتری‌های خوب هستند که اسید استیک تولید می‌کنند و باکتری‌های مضر را در معده از بین می‌برند.

دمنوش بابونه

در این درمان، کافی است دمنوش کیسه‌ای یا گیاه خشک شده‌ی بابونه را در آب داغ به مدت چند دقیقه دم بگذارید. سپس برگ نعناع را به دمنوش گرم اضافه کنید و سپس آن را بنوشید. شما می‌توانید ۲ تا ۳ فنجان دمنوش بابونه در روز بنوشید.

دمنوش بابونه واقعا در درمان اسهال خونی موثر است. این دمنوش همچنین سبب رهایی از مشکلات گوارشی می‌شود چرا که ترپنوئیدها و فلاونوئیدهای موجود در آن خواص دارویی دارند. بابونه مانع گرفتگی عضلات معده و سبب کاهش تورم داخلی می‌شود.

پودر زنجبیل و آب دوغ

در این روش، شما به نصف قاشق چایخوری پودر زنجبیل و یک فنجان آب‌دوغ نیاز دارید. جهت تهیه‌ی این معجون، پودر زنجبیل را به آب‌دوغ اضافه کنید و خوب آن دو را با هم مخلوط کرده و سپس ترکیب به‌ دست آمده را بنوشید. شما می‌ توانید روزی ۳ تا ۴ فنجان از این ترکیب را بنوشید.

زنجبیل دارای خواص ضد باکتری و ضد قارچی است. این ریشه‌ی خوراکی به تسکین درد شکم و بهبود گوارش کمک می‌ کند.

پیشگیری از ابتلا به اسهال خونی

یکی از مهمترین کارهایی که می توانید برای پیشگیری از این نوع اسهال انجام دهید، رعایت بهداشت است. مواد غذایی آلوده به نوعی باکتری به نام E. coli می توانند سبب دیسانتری و عوارض ناشی از این اسهال باشند.
اگر زخم گوارشی دارید، حتما داروهای خود را به موقع مصرف کنید. از مصرف داروهای بدون نسخه، مثل دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی و سایر دارو هایی که سبب خونریزی دستگاه گوارش می شوند، خودداری کنید. علاوه بر این مواد غذایی محرک را کمتر استفاده کنید.
استرس نقش مهمی در بروز، تشدید و خونریزی زخمهای دستگاه گوارش دارد. از موقعیت های استرس زا اجتناب کرده و آرامش خود را حفظ کنید.
اگر دچار شقاق و یا هموروئید هستید برای درمان این مشکلات به متخصص گوارش رجوع کنید. برای پیشگیری از یبوست و خونریزی از مقعد از مواد غذایی پر فیر استفاده کرده، فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اسهال خونی همیشه جدی نیست، با این وجود ممکن است نشاندهنده یک مشکل جدی باشد. اگر اسهال آغشته به خون دارید و علائم زیر را هم تجربه میکنید، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید: